Stan i główne wyzwania dla polskich gospodarstw mlecznych
3. Końcowe spostrzeżenia – Co zrobić aby podołać bieżącym trudnościom i przyczyniać się do rozwoju mleczarstwa w Polsce?
Potrzeba diagnozy stanu danego zjawiska a następnie wyznaczanie i kreowanie dróg jego rozwoju jest tak stara jak ludzkość. Już wielu myślicieli starożytnych w swoich pracach zwracało na to uwagę. Miedzy innymi rzymski filozof i poeta Seneka Młodszy na początku naszej ery pisał, że „Gdy nie wiesz, do którego portu płyniesz, żaden wiatr nie jest dobry”.
Współcześnie przedstawiona sentencja nie straciła na znaczeniu, a wręcz przeciwnie - przybrała na sile. Wielu ekonomistów lub ludzi zajmujących się zarządzaniem zwraca uwagę na potrzebę (wręcz konieczność) kreślenia wizji (misji) rozwoju danego podmiotu czy sektora gospodarki a następnie wyznaczanie strategii i proponowanie działań operacyjnych (interwencyjnych).
Sektor mleczarstwa w Polsce potrzebuje wypracowania spójnej koncepcji (wizji) jego rozwoju na kolejne lata i zaproponowanie działań interwencyjnych. Uważam, że współcześnie wiele mechanizmów interwencyjnych, finansowanych poprzez dopłaty bezpośrednie i fundusze europejskie jest nieprzemyślana, ma charakter doraźny i wynika z braku głębszych refleksji na przyszłością.
Można podawać różne przykłady - Czy np. dofinansowanie ze środków publicznych zakupu ciągnika (najczęściej większego niż ma sąsiad i wyprodukowanego poza Polską) przyczyni się do poprawy efektywności ekonomicznej produkcji w gospodarstwie i rozwoju gospodarki narodowej? Myślę, że w wielu przypadkach jest to działanie, które może prowadzić w przyszłości tylko do skuteczniejszego blokowania dróg przez niezadowolonych z sytuacji rynkowej rolników.
Wypracowanie wizji (strategii) rozwoju polskiego sektora mleczarskiego jest dość złożonym zadaniem i powinno w nim uczestniczyć wielu przedstawicieli z grupy rolników, przetwórców, związków zawodowych oraz organów rządowych i nauki. W formułowaniu wizji (strategii) rozwoju sektora mleczarskiego ważne jest dokonanie oceny szans, identyfikacja zagrożeń oraz wskazanie słabych i mocnych stron podmiotów funkcjonujących na tym rynku w odniesieniu do dalszej przyszłości.
Syntetycznie prezentując taką ocenę należy stwierdzić, że realizowana polityka rolna UE w sektorze mleczarskim preferuje silne ekonomiczne gospodarstwa i mleczarnie z wybranych krajów UE. Zniesienie kwotowania produkcji mleka w krajach UE oraz dopłat do eksportu produktów mlecznych poza granice UE jest działaniem wzmacniającym konkurencję w obrębie UE i poza nią.
Czy polskie gospodarstwa będą wstanie podołać rosnącej konkurencji? Obiektywnie należy stwierdzić, że zróżnicowanie podmiotów jest duże, w związku z tym pewna część (niestety mniejszość – około 30%) będzie wstanie funkcjonować i rozwijać się.
Zasygnalizowana sytuacja powoduje, że w kreowaniu wizji (strategii) rozwoju mleczarstwa w Polsce należy bardzo mocno podkreślić efektywność ekonomiczną podmiotów prowadzących produkcję i przetwórstwo mleka. Zadaniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz innych organizacji związkowych i samorządowych, którym zależy na rozwoju polskiego mleczarstwa powinno być kreowanie (stymulowanie) rozwoju rodzinnych gospodarstw i spółdzielni mleczarskich efektywnych ekonomicznie (generujących dochód pozwalający na utrzymanie rodziny i inwestycje) co spowoduje zwiększenie krajowej produkcji mleka i eksportu produktów mlecznych.
Misję tą można realizować poprzez szereg spójnych i prostych mechanizmów interwencyjnych dostępnych w ramach polityki rolnej.
