Kwalifikowany znaczy pewny
Kwalifikowany materiał siewny to taki, który przeszedł pozytywnie ocenę polową oraz ocenę laboratoryjną i został zaopatrzony w urzędową etykietę nasienną. Cały proces jest kontrolowany przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa – PIORiN.
Ocena polowa jest prowadzona przez urzędowych bądź akredytowanych kwalifikatorów. Jak wynika z danych PIORiN w tym roku do oceny przyjęto (wg stanu na 30 czerwca 2016 r.):
zboża – 77037 ha, w tym:
- jęczmień jary – 11183 ha;
- jęczmień ozimy – 3035 ha;
- kukurydza – 3774 ha;
- owies nagi – 128 ha;
- owies zwyczajny – 5114 ha;
- pszenica orkisz jara – 45 ha;
- pszenica orkisz ozima – 177 ha;
- pszenica twarda – 14 ha;
- pszenica zwyczajna jara – 7152 ha;
- pszenica zwyczajna ozima – 29669 ha;
- pszenżyto jare – 1856 ha;
- pszenżyto ozime – 11527 ha;
- żyto jare – 136 ha;
- żyto ozime – 3230 ha;
Postęp biologiczny w zbożach
ziemniak – 5964 ha;
bobowate grubnonasienne – 13846 ha;
bobowate drobnonasienne – 4420 ha;
rzepak jary – 66 ha;
rzepak ozimy – 420 ha;
soja – 1663 ha;
len oleisty – 112 ha;
konopie włókniste – 124 ha.
Jeżeli plantacja spełnia wymagania, kwalifikator wystawia świadectwo oceny polowej materiału siewnego. Po zbiorze nasion i procesie czyszczenia surowca, próbobiorca pobiera próby nasion z przygotowanych i oznaczonych partii, które są przekazywane do badań w Laboratorium Oceny Nasion/Pracowni Oceny Nasion Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN), bądź do akredytowanego laboratorium przedsiębiorcy. Jeśli próba spełnia wymagania, wówczas wystawiane jest świadectwo oceny laboratoryjnej materiału siewnego.
Przed skierowaniem materiału siewnego na rynek przedsiębiorca musi opakowanie zaopatrzyć w urzędowe etykiety lub etykiety przedsiębiorcy. Etykiety urzędowe drukowane są na wniosek przedsiębiorcy przez właściwy WIORiN lub przez przedsiębiorcę posiadającego uprawnienia do wypełniania etykiet.
ABC nasiennictwa, czyli wyjaśniamy podstawowe pojęcia
Praca akredytowanych laboratoriów jak również próbobiorców, kwalifikatorów oraz wypełnianie etykiet jest ściśle kontrolowana przez PIORiN. Wszyscy próbobiorcy, kwalifikatorzy i analitycy nasienni, zarówno urzędowi jak i akredytowani, przechodzą odpowiednie szkolenia.
Zgodnie z przepisami, materiał siewny w obrocie musi znajdować się w zamkniętych opakowaniach zaopatrzonych w urzędowe etykiety lub etykiety przedsiębiorcy.
Dla roślin zbożowych, pastewnych, oleistych materiał siewny zaopatruje się w etykiety:
- białe z fioletowym paskiem lub białe, materiał siewny kategorii elitarny;
- niebieskie lub czerwone, materiał siewny kategorii kwalifikowany (C1, C2).
Urzędowa etykieta gwarantuje, że materiał siewny był oceniany urzędowo lub pod urzędowym nadzorem, tzn., że w trakcie jego wytwarzania były przeprowadzone urzędowe lustracje plantacji nasiennych, sprawdzające czy zostały zachowane warunki określone w przepisach oraz jak również, że nasiona spełniają wymagania jakościowe (zdolność kiełkowania, czystość, obecność obcych gatunków).
Na etykiecie znajdują się informacje identyfikujące materiał siewny:
- nazwa gatunku;
- nazwa odmiany;
- stopień kwalifikacji;
- nr partii materiału siewnego;
- data zamknięcia opakowania;
- nazwa przedsiębiorcy;
- numer przedsiębiorcy z ewidencji przedsiębiorców;
- masa materiału siewnego w opakowaniu;
- informacja, o tym że materiał siewny spełnia wymagania unijne (jakość WE), a w przypadku etykiet urzędowych dodatkowo oznaczenia kraju produkcji oraz urzędu dokonującego oceny.
Rolnik po wysianiu materiału siewnego powinien zachować etykiety, gdyż w przypadku reklamacji stanowią one dowód potwierdzający wysiew materiału siewnego z określonej partii.
Brak etykiety urzędowej (zboża, rośliny oleiste, pastewne) lub etykiety przedsiębiorcy (rośliny pastewne, opakowania tzw. małe) na opakowaniu podczas zakupu świadczy o nielegalnym pochodzeniu nasion.
