ABC nasiennictwa, czyli wyjaśniamy podstawowe pojęcia

Część rolników ma kłopot ze zrozumieniem pojęć stosowanych w hodowli i nasiennictwie roślin. Objaśniamy najważniejsze z nich.

• Odmiana botaniczna (łac. varietas) – populacja (zbiorowisko) osobników określonego gatunku, różniąca się od innych populacji tego samego gatunku co najmniej jedną cechą morfologiczną (np. barwą kwiatu), która nie zmienia się w różnych warunkach.    
• Odmiana uprawna (łac. cultivar) – populacja roślin uprawnych charakteryzujących się określonymi cechami morfologicznymi, fizjologicznymi, jakościowymi, użytkowymi, które we właściwym sobie sposobie rozmnażania i zapłodnienia nie ulegają zmianie. 

Plonowanie odmian soi w badaniach PDO w 2015 r.

20,1 dt nasion z hektara – tyle wyniosły średnie plony soi w doświadczeniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego prowadzonych w tym roku przez COBORU. Tak wynika z opublikowanych wstępnych wyników. Jest to o 35% mniej niż w...

czytaj więcej

• Odmiana oryginalna – odmiana wytworzona w wyniku stosowania odpowiednich zabiegów hodowlanych (np. krzyżowania, selekcji);

• Odmiana miejscowa – odmiana powstała w określonych rejonach w wyniku wieloletniej uprawy i selektywnego działania czynników przyrodniczo-rolniczych bez udziału hodowcy.
• Odmiana mieszańcowa (heterozyjna) – odmiana, w której wykorzystuje się zjawisko heterozji  (zwiększonej bujności i żywotności mieszańców pierwszego pokolenia F₁). Objawia się wyższym plonowaniem. Heterozja wykorzystywana jest w hodowli gatunków obcopłodnych (kukurydza, rzepak, żyto). Występuje tylko w pierwszym pokoleniu F₁, a w kolejnych (F₂ i następne) dochodzi do rozszczepienia cech i plon nasion i ziarna gwałtownie maleją. Dlatego nie wolno wysiewać ponownie nasion zebranych w pokoleniu F₁, tylko trzeba je co roku kupować od firmy nasiennej. Jest to więc bardzo dobry sposób na zmuszenie rolników do corocznych zakupów.

Wyróżnia się odmiany mieszańcowe:

1. pojedyncze (dwuliniowe), duży efekt heterozji, mało nasion;
2. potrójne (trzyliniowe);
3. podwójne (czteroliniowe), mały efekt heterozji, dużo nasion.

Czy mróz zniszczył część zasiewów?

W nocy z 2 na 3 stycznia temperatura spadła w niektórych miejscach nawet poniżej 20°C. Wiał też dość silny wiatr, co zwiększało działanie mrozu. No i oczywiście nie było śniegu. Wszystkie te czynniki działały niekorzystnie na zboża ozime...

czytaj więcej

• Przewódki – to odmiany zbóż, które niezależnie od tego, czy zostały wysiane jesienią, czy wiosną przechodzą jarowizację (stadium niskich temperatur) i wytwarzają kwiatostan i wykształcają ziarno. W naszych warunkach są to najczęściej odmiany jare, które odznaczają się pewną zimotrwałością.    
• Linia – potomstwo jednej rośliny samopłodnej. Odmianę stanowi potomstwo jednej lub kilku najlepszych linii.
• Ród – potomstwo rośliny obcopłodnej ze swobodnego zapylenia. 
• Klon – potomstwo otrzymane w wyniku wegetatywnego rozmnożenia jednej rośliny. Występuje u ziemniaków. 
• Odmiana syntetyczna – populacja powstała w wyniku swobodnego przekrzyżowania kilku linii wsobnych lub klonów. Efekt heterozji jest mniejszy niż u odmian mieszańcowych. Odmiana syntetyczna nie może być reprodukowana. Formy rodzicielskie muszą być utrzymane i rozmnażane oddzielnie. Odmiana syntetyczna może być przez kilka lat reprodukowana w gospodarstwie. Rzadko spotykana na rynku.

Dopłaty do materiału siewnego. Zmieniły się zasady!

Agencja Rynku Rolnego od 15 stycznia do 25 czerwca czeka na wnioski o przyznanie dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mającej charakter pomocy de minimis w rolnictwie. Agencja...

czytaj więcej

Kategorie nasion

• Elitarny materiał siewny – materiał siewny bazowy wytworzony przez hodowcę odmiany przeznaczony do produkcji materiału siewnego kwalifikowanego.
• Kwalifikowany materiał siewny – materiał siewny wyprodukowany bezpośrednio z materiału siewnego bazowego przeznaczony do produkcji materiału siewnego kategorii kwalifikowany kolejnych rozmnożeń (C₁ i dalszych).
• Handlowy materiał siewny – materiał siewny spełniający wymagania jakościowe określone dla tej kategorii.

Materiał hodowlany MH – materiał siewny wytworzony przez hodowcę odmiany, a kolejne jego rozmnożenie oznacza stopień kwalifikacji materiału siewnego.

Stopnie kwalifikacji

• Przedbazowy materiał siewny PB – wytworzony przez hodowcę materiał hodowlany rozmnażany w ciągu 2-3 lat pod kontrolą hodowcy. Przeznaczony jest do produkcji materiału siewnego bazowego.  
• Bazowy materiał siewny B – jest wytworzony z materiału siewnego przedbazowego po jednym rozmnożeniu pod kontrolą hodowcy.
• Rozmnożenie pierwsze C₁ i dalsze C₂, C₃ – jest to materiał siewny, który pochodzi z rozmnożenia materiału siewnego bazowego. Stanowi materiał wyjściowy do uzyskania kolejnego stopnia kwalifikacji nasiennej. 

GMO – to z skrót pochodzący z języka angielskiego (genetically modified organisms) i oznaczający organizmy modyfikowane genetycznie za pomocą metod inżynierii genetycznej. Najbardziej znane w rolnictwie to odmiany kukurydzy i soi.