Czepliwy chwast na polu. Sprawdź czym go zwalczyć

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: Adam Paradowski | redakcja@apra.pl

21-07-2020,8:30 Aktualizacja: 21-07-2020,10:58

A A A

Przytulia czepna jest najbardziej dokuczliwa dla zbóż. Foto_Alicja Siuda

Przytulia to roślina z rodziny marzanowatych. W Polsce występuje ponad 20. gatunków, ale w rolnictwie tak naprawdę liczy się tylko przytulia czepna. To bardzo uciążliwy chwast wielu upraw.

Wschodząca przytulia czepna ma nagie, eliptyczne, na szczycie wcięte, stosunkowo duże liścienie o długości 12-15 mm i szerokości 8-9 mm. Pierwsze cztery liście są zebrane w okółek.

Łodyga dorosłej rośliny jest czterokanciasta pokryta sztywnymi, prostymi włoskami wstecznie ustawionymi (zadzierżysto).

Dlaczego chwasty nie zostały zniszczone? Odpowiedzi może być kilka

Stosując herbicydy rolnicy oczekują, że skutecznie i szybko pozbędą się problemu chwastów w uprawie. Niekiedy jednak efekt chwastobójczy nie jest zadowalający, tymczasem przyczyna często bywa prozaiczna, bo to co niby jest tak bardzo...

czytaj więcej

Bez względu na wysokość łodygi (różna długość międzywęźli), występuje na niej do kilkunastu okółków. W każdym okółku znajduje się 6-9 lancetowatych liści o długości 3-6 cm, które na brzegach i poniżej nerwu środkowego również mają zadzierżysto ustawione włoski.

Kwiaty są niepozorne, białe lub biało-zielone o średnicy około 2 mm, przeważnie obupłciowe. Na jednej szypułce znajduje się 5-12 kwiatów wyrastających w kątach liści. Owocem jest kulista rozłupka, o średnicy 1,6-7 mm (najczęściej 2-4 mm) pokryta haczykowatymi szczecinkami. Korzeń przytulii jest czerwony, bardzo cienki i rozgałęziony.

Zwycięża z uprawami

Wśród chwastów należy do czołówki pod względem konkurencji w stosunku do roślin uprawnych. Przede wszystkim typowo azotolubna w istotny sposób zuboża stanowiska w ten podstawowy składnik pokarmowy.

Dzięki zadzierżystym haczykom szybko i sprawnie wspina się po roślinach uprawnych. Uzyskując na powierzchni łanu dużo światła, rozrasta się zacieniając i uniemożliwiając naturalny rozwój rośliny uprawnej.

Chwasty piętra niskiego też mogą być groźne

Priorytetem w regulacji zachwaszczenia jest zwalczanie gatunków piętra wysokiego, które wytwarzają dużo biomasy, są silnie konkurencyjne w stosunku do roślin uprawnych i powodują znaczące straty w plonie. Nie należy jednak...

czytaj więcej

Powoduje wyleganie zbóż, utrudnia zbiór wszystkich upraw, w których występuje, a masowo można ja spotkać w każdej uprawie. Uniemożliwia prawidłową pracę kosiarek oraz kombajnów. Bardzo trudne jest oddzielenie nasion przytulii czepnej od materiału siewnego wielu roślin.

Zjedzona przez zwierzęta w zbyt dużych ilościach może szkodzić. Jest gatunkiem zimującym. Niezwalczana w oziminach podczas jesieni, szybko rozwija się wraz z ruszeniem wegetacji wiosennej, kontynuując swą konkurencyjną działalność. Powodów do jej zwalczania jest cała gama.

Najbardziej dokuczliwa dla zbóż

Trudno stopniować dokuczliwość przytuli czepnej, niemniej wszystkie jej uciążliwe cechy uwidaczniają się przede wszystkim na plantacjach zbóż ozimych. Spowodował to duże zainteresowanie u producentów herbicydów, dzięki czemu aktualnie jest dostępna szeroka paleta środków chwastobójczych skutecznie eliminujących ten gatunek.

Zwalczanie uciążliwych chwastów dwuliściennych

Chwasty „uciążliwe” to ulubiony zwrot producentów herbicydów, którzy zalecają środki chwastobójcze niszczące określone gatunki. Co on oznacza? Czy jest jakaś granica? A może wszystkie chwasty są uciążliwe?...

czytaj więcej

Należy ją zwalczać jak najwcześniej. Jeżeli pojawi się już podczas jesieni należy niezwłocznie przystąpić do jej chemicznego niszczenia. Osobniki, które przezimowały wymagają zastosowania najwyższych zalecanych dawek. Istnieją substancje czynne (amidosulfuron, fluroksypyr), którymi przytulię czepną można wyeliminować w każdej fazie rozwojowej. Nie oznacza to, by tak postępować planowo i wydłużać okres jej konkurencyjnego działania. Takie zabiegi należy stosować jako ostateczność.

W zbożach jarych ze względu na brak osobników zimujących na ogół wystarczające są niższe spośród zalecanych dawek. Należy zwrócić uwagę (tabela 2), że część z herbicydów posiada w składzie dwie substancje czynne zwalczające ten gatunek. Daje to gwarancję pełnej skuteczności, a zarazem jest wskazówką do stosowania mieszanin zbiornikowych. Wybierając konkretny herbicyd należy kierować się jego pełnym spektrum zwalczanych chwastów i dostosować zabieg do gatunków towarzyszących przytulii.

Rzepak również zagrożony

Przebieg rozwoju przytulii czepnej w rzepaku ozimym jest podobny do jej cyklu rozwojowego w zbożach, stąd postępowanie powinno być analogiczne. Różnica polega na mniejszej liczbie dostępnych substancji czynnych zwalczających ją i równocześnie wykazujących selektywność w stosunku do rzepaku.

Powschodowe zwalczanie chwastów jedno- i dwuliściennych

Wiosenne terminy zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych w zbożach ozimych, dzięki szerokiej ofercie dostępnych na rynku herbicydów, pozwalają dostosować termin zabiegu ochronnego do optymalnych warunków pogodowych i...

czytaj więcej

W tej uprawie najczęściej sprawdza się postępowanie profilaktyczne. Na stanowiskach zagrożonych występowaniem przytulii czepnej stosuje się przedwschodowo chlomazon (Command i wiele odpowiedników). To substancja czynna reprezentowana przez ponad dwadzieścia preparatów jednoskładnikowych oraz około 10 mieszanin fabrycznych.

Nalistnie najlepsze efekty uzyskuje się po zastosowaniu pikloramu i halauksyfenu metylu. Jesienią pikloram zalecany jest jedynie w formie mieszanin fabrycznych (np.: Kliper lub Spark, Navigator 360 SL i odpowiedniki) i zbiornikowych. Wiosną można stosować sam pikloram (Pikas 300 SL i odpowiedniki) lub jego mieszaniny z chlopyralidem (Galera 344 SL i odpowiedniki).

Halauksyfen metylu jest zalecany jedynie w mieszaninach fabrycznych. Do uniwersalnych kombinacji należy stosowanie preparatów Belkar i Mozzar (halauksyfen + pikloram). Zalecane są stosunkowo późną jesienią w fazie 6-8 liści rzepaku w dawce 0,5 l/ha. Nieliczne możliwości odchwaszczania rzepaku wiosną (łącznie ze zwalczaniem przytulii) wzbogaciła rejestracja Korvetto (chlopyralid + halauksyfen metylu).

Co warto wiedzieć?

Odchwaszczanie: profilaktyka jest najważniejsza

Dzięki bogatej ofercie herbicydów walka z chwastami zazwyczaj nie stanowi problemu. Dlatego mniej uwagi poświęca się działaniom profilaktycznym, dzięki którym zachwaszczenie można utrzymać na możliwie niskim poziomie. To błąd. ...

czytaj więcej

Jedną z bardziej skutecznych substancji zwalczających przytulię czepną jest chinomerak. Na krajowym rynku jest jedynie komponentem preparatów. Można go wykorzystać w rzepaku w mieszaninach z metazachlorem (Butisan Avant, Butisan Star, Sultan Top, Solanis i wiele innych) lub jako Tanaris w burakach cukrowych, a także w burakach w mieszaninie z metamitronem (Goltix Titan, Kezuro).

Pendimetalina nie przez wszystkich doradców jest uważana za skuteczną substancję stosowaną w celu niszczenia przytulii. Dotyczy to przypadków stosowanie jej na przesuszoną glebę. Gdy ta jest optymalnie uwilgotniona skuteczność zwalczania przytulii (i innych gatunków wrażliwych) jest pewna.

W ziemniakach można wykorzystać już opisane substancje czynne takie jak: bentazon, chlomazon i flurochloridon. W bobowatych także: bentazon, chlomazon, pendimetalinę i prosulfokarb. W burakach najlepsze efekty uzyskuje po zastosowaniu etofumesatu (np. Kemiron Koncentra 500 SC), a w odchwaszczaniu cebuli po zabiegach preparatami zawierającymi oksyfluorofen (Agat 480 EC, Goal 480 EC).

Preparatów hamujących rozwój przytulii czepnej jest więcej, opisane, zastosowane prawidłowo w optymalnych warunkach dają gwarancje jej zniszczenia w granicach 95-100%.

Tabela 1. Charakterystyka substancji czynnych zalecanych do zwalczania przytulii czepnej

Substancja czynna	HRAC	Uprawa	Optymalna temperatura	Optymalne fazy wrażliwości przytulii
Amidosulfuron	B	Zboża	5–20ºC	Bez względu na fazę rozwojową
Bentazon	C3	Bobowate, kukurydza, ziemniak	10-22	Do 8 cm wysokości
Chlomazon	F3	Bobowate, rzepak, ziemniak	> 2	Na kiełkujące nasiona do momentu wschodów
Etofumesat	N	Burak	12-23	Doglebowo do drugiego okółka
Florasulam	B	Zboża	4-25	3-5 okółków, maksymalnie 20 cm wysokości
Flurochloridon	F1	Ziemniaki, zboża	0–25ºC	Przedwschodowo
Fluroksypyr	O	Kukurydza, zboża	15–20ºC	Bez względu na fazę rozwojową
Halauksyfen metylu	O	Rzepak, zboża	> 2	1-90 cm wysokości
Jodosulfuron metylosodowy	B	Kukurydza zboża	11–15ºC	Po wschodach do początku drugiego okółka
Karfentrazon etylu	E	Zboża	10–20ºC	Do 20 cm wysokości
Mekoprop (mekoprop–P)	O	Zboża	10–20ºC	Po wschodach do pierwszego okółka włącznie
Nikosulfuron	B	Kukurydza	10-25	Po wschodach do dwóch okółków
Oksyfluorofen	E	Cebula	10-23	Liścienie do pierwszego okółka włącznie
Pendimetalina	K1	Bobowate, kukurydza, zboża	5–15ºC	Doglebowo do pierwszego okółka
Pikloram	O	Rzepak	> 8	2-3 okółków (około 8 cm)
Prosulfokarb	N	Bobowate, zboża	> 5ºC	Przez korzenie i liście
Rimsulfuron	B	Kukurydza ziemniak	10-25	Od liścieni do drugiego okółka
Sulkotrion	F2	Kukurydza	> 5	2-3 okółków
Terbutyloazyna	C1	Kukurydza	12-25	Doglebowo do początku drugiego okółka

Tabela 2. Szczegółowy program zwalczania przytulii czepnej w zbożach ozimych

Nazwa handlowa herbicydu	Substancja czynna	Dawka (l, kg/ha)	Zboża ozime*
BBCH 00 (bezpośrednio po siewie)
Racer 250 EC, Vernal 250 EC	flurochloridon	1-2	p
Racer 250 EC, Vernal 250 EC	flurochloridon	1-1,5	pż, ż
BBCH 00-09 (po siewie przed wschodami)
Pencot 330 EC, Penfox 330 EC, Sharpen 330 EC	pendimetalina	3-5	j, p
Penpol 400 SC, Sharpen 400 SC	pendimetalina	2,5-4,1	j, p
BBCH 00-13 (bezpośrednio po siewie do fazy trzech liści)
Boxer 800 EC	prosulfokarb	3	j, p, pż, ż
Fidox 800 EC, Pluto, Roxy 800 EC	prosulfokarb	2-4	p
BBCH 01-09 (od skiełkowania do momentu poprzedzajacego wschody)
Boxer Evo EC, Jura EC	diflufenikan + prosulfokarb	4	j, p, pż, ż
BBCH 10-13 (jesienią od szpilkowania do fazy trzech liści)
Activus 400 SC, Pendigan Strong 400 SC	pendimetalina	4	j, p, pż, ż
Cayman Pro 440 SC, Ordango Pro 440 SC	diflufenikan + pendimetalina	2,5	j, p, pż, ż
Boxer Evo EC, Jura EC	diflufenikan + prosulfokarb	4	j, p, pż, ż
BBCH 10 - 25 (od szpilkowania do pełni krzewienia)
Picona	pendimetalina + pikolinafen	2-3	j, p, pż
BBCH 10 - Kw (od szpilkowania do końca wegetacji jesiennej)
GF 2573	halauksyfen metylu	0,6-1	j, p, pż, ż
BBCH 11-14 (jesienią od fazy pierwszego do czwartego liścia)
Bizon; Legion; Viper	diflufenikan + florasulam + penoksulam	1	ż
BBCH 11-23 (jesienią od pierwszego liścia do trzech rozkrzewień)
Bizon, Legion, Viper	diflufenikan + florasulam + penoksulam	1	j, p, pż
BBCH 11-29 (jesienią od pierwszego liścia do końca krzewienia)
Quelex (+ adiuiwant)	florasulam + halauksyfen metylu	0,0375	j, p, pż, ż
BBCH 12-Kw (jesienią od fazy drugiego liścia do końca wegetacji - chlorotoluron do pierwszych przymrozków)
Axial Komplett, Axial One 50 EC	florasulam + pinoksaden	0,75-1	j, p, pż, ż
BBCH 12-14 (jesienią od fazy drugiego do czwartego liścia)
Trinity 590 SC	chlorotoluron + diflufenikan + pendimetalina	2-2,5	p, pż, ż
BBCH 13-25 (jesienią od trzeciego liścia do pełni krzewienia)
Alister Grande 190 OD	diflufenikan + mezosulfuron + jodosulfuron	0,8-1	p, pż, ż
BBCH 13 - Kw (od fazy trzeciego liścia do końca wegetacji jesiennej)
Huzar 05 WG	jodosulfuron	0,15-0,2	p, pż, ż
BBCH 14-29 (od fazy czwartego liścia do końca krzewienia)
Flurostar Super SE	fluroksypyr	1-1,5	j, p, pż
Huzar 05 WG	jodosulfuron	0,15-0,2	p, pż, ż
Huzar 100 OD	jodosulfuron	0,075-0,1	p, pż, ż
Huzar Activ 387 OD	jodosulfuron + 2,4-D	0,75-1	p, pż, ż
Zeus 208 WG	propoksykarbazon sodowy + amidosulfuron + jodosulfuron	0,3	p
BBCH Rw-30 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do początku strzelania w źdźbło)
Aprillia 12 OD, Atlantis 12 OD	mezosulfuron + jodosulfuron	0,45	ż
Aprillia 12 OD, Atlantis 12 OD	mezosulfuron + jodosulfuron	0,45-1,2	p, pż
Furion 100 OD, Ranger 100 OD, Yodo 100 OD	jodosulfuron	0,1	p, pż, ż
GalGone EC	fluroksypyr	0,75-1	p
Platform 61,5 SG	karfentrazon etylu + mekoprop	0,6-1	j, p, pż
BBCH Rw-32 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji wiosennej do fazy drugiego kolanka)
Axial Komplett, Axial One 50 EC	florasulam + pinoksaden	1,0-1,3	j, p, pż, ż
Dicolen 200 EC, Fluroherb 200 EC, Galaper 200 EC, Heksypyr 200 EC, Herbistar 200 EC, Tiron 200 EC	fluroksypyr	0,6-1	p, pż, ż
Flurostar 200 EC	fluroksypyr	0,75-1	p
BBCH Rw-37 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji wiosennej do fazy początku liścia flagowego)
Aloksypyr 250 EC, Saroksypyr 250 EC	fluroksypyr	0,5-0,8	p
Hudson, Hurler, Jackdaw, Stamigan wszystkie 200 EC		0,6-1	j, p
Fluroxane, Galarane, Helm Flurox, Skalar, Wikary wszystkie 200 EC		1	j, p
Fluxyr 200 EC		1	p, pż
BBCH Rw-45 (od ruszenia wegetacji do końcowej fazy nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego)
GF 2573	halauksyfen metylu	0,4-0,8	j, p, pż, ż
BBCH 12-29 (wiosną od fazy drugiego liścia do końca krzewienia)
Tomigan Forte 102,5 SE	florasulam + fluroksypyr	1-1,25	p, pż
BBCH 12-32 (wiosną od fazy 2 liści do fazy drugiego kolanka)
Aldaro, Camaro, Deresz Bis, Diablo, Dresz, Eguo, Fendra, Feniks, Horse, King, Kojot, Muskato, Mustang, Pegas, Rumak, Vima florasulam 2,4-D - wszystkie 306 SE	2,4-D + florasulam	0,4-0,6	j, p, pż, ż
BBCH 12-37 (wiosną od 2 liści do początku rozwoju liścia flagowego)
Galistop 200 EC	fluroksypyr	0,6-1	j, p
BBCH 12-39 (wiosna od fazy 2 liści do całkowicie rozwiniętego liścia flagowego)
Galaper Extra 200 EC, Minstrel, Fluxyr Pro	fluroksypyr	1	p, pż
Saracen Max 80 WG	tribenuron metylu + florasulam	0,025	p, pż, ż
Tripali 27,1 WG	florasulam + metsulfuron metylu + tribenuron metylu	0,05	j, p, pż, ż
BBCH 13-25 (wiosną od fazy 3 liści do fazy pełni krzewienia)
Caliban 178 WG	propoksykarbazon sodowy + jodosulfuron	0,25	p
BBCH 13-29 (wiosną od fazy 3 liści do końca krzewienia)
Aurora 40 WG	karfentrazon etylu	0,05	j, p, pż
Starane 250 EC; Taran 250 EC + Granstar 75 WG	fluroksypyr + tribenuron	0,3 + 0,015	p, pż
BBCH 13-31 (wiosną od fazy 3 liści do fazy pierwszego kolanka)
Gold 450 EC	2,4-D + fluroksypyr	1-1,25	j, p, pż, ż
Matrican 100 SC, Plonarius 100 SC, Rassel 100 SC	florasulam	0,05	p
BBCH 13-32 (wiosną od fazy 3 liści do fazy drugiego kolanka)
Kantor Perfect	chlopyralid + florasulam	0,2	j, p, pż, ż
Floram 50 SC, Saracen 050 SC	florasulam	0,1	j, p, pż, ż
Kantor 050 SC	florasulam	0,08-0,1	p, pż
BBCH 13-37 (wiosną od fazy 3 liści do fazy początku liścia flagowego)
Starane 250 EC; Taran 250 EC	fluroksypyr	0,6-0,8	p, pż
BBCH 13-39 (wiosną od fazy 3 liści do w pełni rozwiniętego liścia flagowego)
Biathlon 4 D + Dash HC	florasulam + tritosulfuron	0,04-0,07 + 1	p, pż
FlorasulGUARD, Upton 050 SC	florasulam	0,1	j, p, pż, ż
BBCH 13-45 (od trzech liści do momentu nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego)
Mattera, Renitar, Zypar	halauksyfen metylu + florasulam	0,5-1,0	p, pż, ż
Pixxaro	halauksyfen metylu + fluroksypyr	0,25-0,5	j, p, pż, ż
BBCH 14-39 (od 4 liści do w pełni wykształconego liścia flagowego)
Flurostar Super SE	fluroksypyr	1-1,5	j, p, pż
BBCH 20/21-39 (od fazy początku krzewienia do faza w pełni rozwiniętego liścia flagowego)
Croupier OD	fluroksypyr + metsulfuron metylu	0,67	j, p, pż, ż
Omnera LQM	fluroksypyr + tifensulfuron metylu + metsulfuron metylu	0,5-1	j, p, pż, ż
BBCH 21-29 (wiosną od początku do końca krzewienia)
Sekator 125 OD	amidosulfuron + jodosulfuron	0,15	p, pż, ż
BBCH 21-30 (wiosną od początku krzewienia do początku strzelania w źdźbło)
Chwastox Trio 540 SL	MCPA + dikamba + mekoprop	2	p, pż, ż
BBCH 21-31 (wiosną od początku krzewienia do pierwszego kolanka)
Lancet Plus 125 WG, Tara + adiuwant	aminopyralid + florasulam + piroksysulam	0,2	p, pż, ż
BBCH 21-32 (wiosną od początku krzewienia do drugiego kolanka)
Agria 2,4DeFlor-aminopyralid 195 SE, Kantor Forte 195 SE, Kojot Forte 195 SE, Mustang Forte 195 SE	aminopyralid + florasulam + 2,4-D	1	p, pż, ż
Ambasador 75 WG	amidosulfuron	20-40 g	p
Atlantis Star + Biopower	jodosulfuron metylosodowy + mezosulfuron + tienkarbazon	0,2-0,333 + 1	p, pż
Atlantis Star + Biopower	jodosulfuron metylosodowy + mezosulfuron + tienkarbazon	0,2 + 1	ż
Chwastox MP 600 SL	mekoprop-P	2	p
Chwastox CF, Chwastox Complex 260 EW, Haksar Complex 260 EW	chlopyralid + fluroksypyr + MCPA	2-3	p
Corello (+ adiuwant)	florasulam + piroksysulam	170-265 g	p, pż, ż
Dragon NT 450 WG	aminopyralid + florasulam	33 g	p, pż, ż
Rexade (+ adiuwant)	florasulam + halauksyfen metylu + piroksysulam	0,05	p, pż, ż
Saracen Delta 550 SC	diflufenikan + florasulam	0,1	j, p
Sekator Plus	2,4-D + amidosulfuron + jodosulfuron metylosodowy	0,6	j, p, pż, ż
Starane 333 EC	fluroksypyr	0,54	j, p, pż, ż
Tomahawk 200 EC	fluroksypyr	0,9	j, p, pż, ż
Quelex (+ adiuwant)	florasulam + halauksyfen metylu	0,05	j, p, pż, ż
BBCH 21-39 (wiosna od poczatku krzewienia do całkowicie wykształconego liścia flagowego)
Fundamentum 700 WG, Locus 700 WG, Troping 700 WG	florasulam + metsulfuron metylu + tribenuron metylu	30 g	p, pż, ż
BBCH 23-31 (wiosną od trzech rozkrzewień do początku pierwszego kolanka)
Huzar Activ Plus	2,4-D + jodosulfuron metylosodowy + tienkarbazon metylowy	1	p, pż, ż
BBCH 24-31 (wiosną od 4 rozkrzewień do pierwszego kolanka)
Matrican 100 SC, Plonarius 100 SC, Rassel 100 SC	florasulam	0,05	pż
BBCH 25-29 (wiosną w fazie od pełni do końca krzewienia)
Gradio 74,4 SG, Granstar Power 74,4 SG (+ adiuwant)	mekoprop-P + tribenuron metylu	0,8-1,0	p, pż, ż
BBCH 25-32 (wiosną od pełni krzewienia do końca fazy drugiego kolanka)
Faraon 75 WG, Grodyl 75 WG	amidosulfuron	20-40 g	j, p, pż, ż
Tomigan S 250 EC	fluroksypyr	0,6-0,8	j, p, pż, ż
BBCH 31-39 (wiosną od pierwszego kolanka do całkowicie wykształconego liścia flagowego)
Tomigan Forte 102,5 SE	florasulam + fluroksypyr	1,25-1,5	p, pż