Zwalczanie uciążliwych chwastów dwuliściennych

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: inż. Adam Paradowski | redakcja@agropolska.pl
05-01-2020,11:00 Aktualizacja: 05-01-2020,11:52
A A A
Chwasty „uciążliwe” to ulubiony zwrot producentów herbicydów, którzy zalecają środki chwastobójcze niszczące określone gatunki. Co on oznacza? Czy jest jakaś granica? A może wszystkie chwasty są uciążliwe? Tak! A zwłaszcza te, które występują na chronionej plantacji. 
 
Gwiazdnica pospolita - chwast niskiego piętra, może być uciążliwa jeżeli wzejdzie masowo równocześnie z rośliną uprawną, podobnie komosa biała, która pojawi się w zagęszczeniu około 5 szt./m2
 
miotła zbożowa, perz właściwy, chwasty jednoliścienne, zwalczanie chwastów jednoliściennych, chwastnica jednostronna

Uciążliwe chwasty jednoliścienne. Jak je zwalczyć?

Wśród chwastów jednoliściennych na polach uprawnych problemem są przede wszystkim trawy. W krajowej florze występuje ponad 160 gatunków traw, z czego około 10% zachwaszcza pola uprawne. Do tego należy dodać samosiewy...
Uciążliwe mogą być też wszystkie chwasty wieloletnie, przede wszystkim te, które oprócz klasycznego rozmnażania się przez nasiona, rozrastają się za pomocą organów wegetatywnych, czyli rozłogów, pączków, kłączy czy cebul. 
 
Zatem, chcąc dokładnie rozpatrzyć problem uciążliwych chwastów dwuliściennych, należałoby opisać co najmniej sto kilkadziesiąt gatunków. Prościej jest dokonać ich podziału.
 
Ozime i zimujące
 
Chwasty ozime i zimujące, to często mylone pojęcia. Gatunki ozime to rośliny wymagające pewnego okresu ochłodzenia (jarowizacja), by po wschodach jesiennych, wiosną zakwitnąć i wydać nasiona (owoce). 
 
Gatunki zimujące natomiast to rośliny jare, zdolne do wschodów zarówno jesiennych, jak i wiosennych. W obu przypadkach kwitną i rozwijają się generatywnie. Charakteryzują się znaczną wytrzymałością na niskie (także ujemne) temperatury. Zimują nie przechodząc jarowizacji i kontynuują rozwój podczas wiosny, aż do zakwitnięcia i wydania nasion późnym latem lub jesienią. 
 
zwalczanie chwastów, technika aplikacji, opady deszczu, skuteczność zwalczania chwastów, wilgotność gleby, temperatura

Dlaczego chwasty nie zostały zniszczone? Odpowiedzi może być kilka

Stosując herbicydy rolnicy oczekują, że skutecznie i szybko pozbędą się problemu chwastów w uprawie. Niekiedy jednak efekt chwastobójczy nie jest zadowalający, tymczasem przyczyna często bywa prozaiczna, bo to co niby jest tak bardzo...
Wśród chwastów, gatunków ozimych jest bardzo mało, należą do nich niektóre przetaczniki. Zdecydowanie więcej jest gatunków zimujących. Można wśród nich wymienić: chabra bławatka, fiołka polnego, mak polny, marunę bezwonną, przytulię czepną i wiele innych. 
 
Z pewnością są to gatunki bardzo uciążliwe dla ozimych form zbóż i rzepaku, ale często też kłopotliwe w uprawach jarych (burak, kukurydza, strączkowe, ziemniak) zwłaszcza, że niezwalczane stanowią potencjalne źródło nasion dla później uprawianych roślin jarych i ozimych.
 
Zimujące niskiego piętra
 
Są to przede wszystkim: gwiazdnica pospolita, przetaczniki i fiołek polny - gatunki konkurencyjne dla ozimin i upraw jarych, jeżeli wschodzą przed lub równocześnie z rośliną uprawną. 
 
Gwiazdnica pospolita tworzy darń utrudniając rozwój wschodzącym roślinom uprawnym. Trudno jest ustalić jej liczbę na powierzchni, ponieważ wtórnie ukorzenia się tworząc tzw. „poduchy”. Jest gatunkiem wrażliwym i zwalczanym „przy okazji” niszczenia innych chwastów. Z pospolitych substancji czynnych w zbożach słabo lub w ogóle nie reaguje na stosowanie 2,4-D i MCPA.
 
zwalczanie chwastów w oziminach, miotła zbożowa, chwasty dwuliścienne, herbicydy doglebowe, herbicydy nalistne

Miotła i spółka. Jak pozbyć się chwastów w oziminach?

Jesienne odchwaszczanie zbóż ozimych na ogół należy wykonywać kompleksowo zwalczając miotłę zbożową, a także - w zależności od stanowiska - określone gatunki chwastów dwuliściennych. Nadaje się do tego zdecydowana większość...
Przetaczniki reprezentowane są przez kilka gatunków jednorocznych (bluszczykowy, perski, polny, rolny, trójlistkowy i inne). Charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem wegetacji. Niektóre kończą swój rozwój już w czerwcu. W oziminach w okresie wiosennym są mało konkurencyjne. Plantatorom często trudność sprawia ich rozpoznanie, zwłaszcza w młodych fazach rozwojowych, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie preparatów uniwersalnych zwalczających wszystkie gatunki (np. chinomerak, chlorydazon, fluroksypyr, jodosulfuron metylosodowy, mekoprop, pendimetalina, propyzamid). 
 
Fiołek polny w liczbie 200-300 szt./m2 nie jest zjawiskiem zaskakującym. Jest zdecydowanie bardziej odporny na stosowane s.cz., niż przetaczniki. Jest też bardziej konkurencyjny, niektóre niezwalczane biotypy, potrafią wiosną przekroczyć 1 m wysokości! Liczba substancji czynnych skutecznie niszcząca fiołka polnego jest bardziej ograniczona (tabela). 
 
Chaber bławatek
 
Jest gatunkiem dość charakterystycznym, jesienią kończy wegetację w formie krępej rozety z „pajęczynowatym” nalotem. W pełni widoczny jest dopiero wiosną, kiedy dominuje swoimi błękitnymi kwiatami ponad łanami rzepaku i zbóż, dla których stanowi wówczas poważną konkurencję. 
 
Jego liczne występowanie w tym czasie to efekt braku lub opóźnionego zabiegu. Najbardziej korzystnym terminem niszczenia chabra bławatka jest jesień. Uniwersalną substancją czynną jest chlopyralid zalecany w uprawie buraków cukrowych i pastewnych, w rzepaku oraz w pszenicy (niektóre formy użytkowe). 
 
chwasty, pole, soja

Problemy ze zwalczaniem chwastów

Chwasty występujące na plantacjach roślin uprawnych konkurują z nimi o wodę i składniki pokarmowe, pozbawiają też rośliny światła. W ten sposób przyczyniają się do obniżenia plonowania, często znaczącego. Dlatego bardzo ważne jest skuteczne...
W zbożach dobre efekty w zwalczaniu chabra można uzyskać stosując: chlorosulfuron, chlorotoluron, halauksyfen metylu i tribenuron metylu. Zaleca się także stosowanie dikamby jako komponenta różnych herbicydów. Ta sama substancja czynna jest jeszcze bardziej skuteczna w kukurydzy, w której można stosować zdecydowanie wyższe dawki. 
 
Zadawalające efekty w zbożach uzyskuje się po zastosowaniu zarejestrowanego w wielu formach użytkowych fluroksypyru, który niestety w kukurydzy jest zarejestrowany tylko w jednej formie handlowej. W ziemniakach skuteczna jest metrybuzyna zalecana zarówno doglebowo, jak i nalistnie oraz bentazon zalecany nalistnie. Tę dugą substancję można wykorzystać w niektórych uprawach roślin strączkowych oraz kukurydzy.
 
Mak polny
 
Trudność zwalczania tego gatunku w oziminach wiąże się z jego wschodami. Część populacji wschodzi jesienią, ale większość wiosną. Problem dotyczy zwłaszcza uprawy rzepaku, w którym liczba herbicydów do zwalczania wiosennego jest bardzo ograniczona. Jeżeli skiełkuje podczas jesieni, dobrym rozwiązaniem jest stosowanie aminopyralidu, zwłaszcza w fabrycznych mieszaninach z innymi substancjami czynnymi. 
 
Do fazy czterech liści można go zwalczać bifenoksem, ale pod warunkiem, że rzepak w momencie zabiegu ma w pełni wykształcone cztery liście właściwe. Jego występowanie można również ograniczyć przy użyciu metazachloru. Dobry efekt daje doglebowy (przedsiewny łącznie z wymieszaniem z glebą) oprysk napropamidem lub późny, nawet gdy jest już chłodno - propyzamidem. 
 
chwasty, pszenica

Chwasty piętra niskiego też mogą być groźne

Priorytetem w regulacji zachwaszczenia jest zwalczanie gatunków piętra wysokiego, które wytwarzają dużo biomasy, są silnie konkurencyjne w stosunku do roślin uprawnych i powodują znaczące straty w plonie. Nie należy jednak...
W zbożach mak polny zwalcza się łatwiej i to zarówno jesienią, jak również wiosną. Warto zwrócić uwagę, że jedną z bardziej skutecznych substancji czynnych jest halauksyfen metylu oraz od dawna znane preparaty zawierające MCPA, które można stosować z dikambą. 
 
Sama dikamba dobrze sobie radzi z makami w kukurydzy, w której można ją stosować w wyższych dawkach niż w zbożach. Wysokiej skuteczności należy spodziewać się po zastosowaniu na wilgotną glebę pendimetaliny lub nalistnie rimsulfuronu. 
 
Ten uciążliwy gatunek w kukurydzy jest stosunkowo mało konkurencyjny. Również większego kłopotu nie stwarza w ziemniakach, ale w przypadku lokalnego nasilenia można zastosować metamitron oraz wspomniany rimsulfuron. Metamitron sprawdza się także w burakach.
 
Rumiany i rumianki
 
Często określane są jako „chwasty rumianowate”. Określenie to powstało na bazie podobieństwa nazw oraz wyglądu. Jest ono błędne ponieważ reprezentuje dwa rodzaje: rumianki (Chamomilla synonim Matricaria) i rumiany (Anthemis). Najbardziej popularnym gatunkiem w tej grupie jest maruna nadmorska (dawniej bezwonna) będąca przedstawicielką rumianków. Wrażliwość rumianów i rumianków na herbicydy jest zbliżona i można ją ocenić właśnie na przykładzie masowo występującej maruny nadmorskiej. 
 
opryskiwanie, rzepak, opryskiwacz, ciągnik, Sahryń, Witold Ferens

Coraz więcej chwastów jednoliściennych

Zagadnienie zwalczania chwastów jednoliściennych można podzielić na dwa zasadnicze bloki problemowe. Pierwszy to niszczenie ich w uprawach roślin dwuliściennych i analogicznie w uprawach jednoliściennych obejmujących zboża i kukurydzę. Można...
Najgroźniejsze są osobniki zimujące, co nie oznacza, że występująca w kukurydzy i innych uprawach jarych jest niegroźna. W tabeli wymieniono kilka substancji czynnych zalecanych do zwalczania maruny nadmorskiej i pozostałych „rumianowatych” w oziminach, zarówno podczas jesieni jak i wiosny. Należy podkreślić wysoką skuteczność od lat stosowanego chlopyralidu, a także dużo później zarejestrowanego aminopyralidu.
 
Przytulia czepna
 
To gatunek wyjątkowo azotolubny, wszędobylski i bardzo utrudniający zbiór. Jej wysoka konkurencyjność była powodem sporego zainteresowania producentów herbicydów, dzięki czemu aktualnie, mimo znacznej uciążliwości, przytulię czepną można skutecznie ograniczać. 
 
Jest bardzo wrażliwa na działanie amidosulfuronu i fluroksypyru, które niszczą ten gatunek w każdej fazie rozwojowej. Halauksyfen metylu niszczy ją nawet gdy osiągnie 80-90 cm wysokości, a karfentrazon etylu do 20 cm wysokości. Mimo znacznej wrażliwości w późnych fazach rozwojowych przytulię czepną należy eliminować jak najszybciej ze względu na jej aktywny pobór znacznych ilości azotu z gleby.
 
Optymalne rozwiązania
 
ciągnik, agregat uprawowy, ściernisko

Występowanie i zwalczanie chwastów w systemach uproszczonej uprawy

Trendy przechodzenia na metody uproszczone to najnowszy kierunek uprawy gleby. W niektórych gospodarstwach zaczyna dominować uprawa bezorkowa, wykonywana w różnych wariantach. Głównym powodem zmian są względy ekonomiczne, a...
W przypadku wykonywania zabiegów przy użyciu pojedynczych substancji czynnych zawsze pewniej jest stosować najwyższe zalecane dawki, zwłaszcza gdy zwalczane gatunki osiągnęły maksymalne fazy wrażliwości lub je nieco przekroczyły. 
 
Ponad 95% przedstawionych w tabeli substancji czynnych jest także zalecanych w mieszaninach fabrycznych i/lub zbiornikowych. Jeżeli dwa komponenty mieszaniny wykazują działanie na konkretny gatunek chwastu, warto skorzystać z takiej możliwości. Należy też wziąć pod uwagę możliwość zastosowania niektórych substancji czynnych łącznie z adiuwantami, które wspomagają działanie herbicydów. 
 
Zaprezentowane zalecenia dotyczą zwalczania pojedynczych gatunków chwastów. W praktyce na jednym polu występuje ich znacznie więcej. Analizując zalecenia, warto zwrócić uwagę, że przy pomocy jednego zabiegu (mieszaniny) można uzyskać pozytywny efekt zwalczania kilku gatunków. 
 
Zabieg będzie skuteczny tylko wtedy, gdy zostanie wykonany w optymalnej fazie wrażliwości chwastu i w odpowiednich warunkach klimatycznych, oczywiście pod warunkiem użycia oryginalnych herbicydów, pochodzących z legalnych źródeł. 
 
 
 

Tabela. Wykaz niektórych substancji czynnych, skutecznych w zwalczaniu dominujących dwuliściennych gatunków zimujących

Substancje czynne

Dawka w g s.cz./ha

Faza wrażliwości

Orientacyjny % zniszczenia

Roślina uprawna

Chaber bławatek

Aminopyralid

6-8

kiełkujący

90-100

rzepak, zboża

Bentazon

960-1440

2-4 liści

96-100

kukurydza, strączkowe, ziemniak

Chlopyralid

90 - 150

liścienie do rozety

96-100

buraki, pszenica, rzepak

Chlopyralid

3 x 45-60

liścienie do rozety

96-100

buraki

Chlorosulfuron

15-19

doglebowo

86-95

zboża

Chlorotoluron

1000 - 1200

doglebowo, nalistnie

96-100

zboża

Chlorotoluron

1500

nalistnie na starsze chwasty

86-95

zboża

Dikamba

120

liścienie do 2 liści

86-95

zboża

Dikamba

240

liścienie do 2 liści

86-100

kukurydza

Fluroksypyr

200

2-6 liści, rozeta

96-100

zboża

Halauksyfen metylu

8

w fazie siewek

96-100

zboża

Metamitron

3x 700 -1400

liścienie do 2 liści

96-100

buraki

Metrybuzyna

525-700 dogleb. 350 nalistnie

do 4 liści

96-100

ziemniaki

Tribenuron metylowy

15-19

do 6 liści

96-100

zboża

Fiołek polny

Aminopyralid

4-8

kiełkujący

86-95

rzepak, zboża

Aminopyralid

9-12

kiełkujący

96-100

rzepak, zboża

Beflubutamid

170-255

2-8 liści

96-100

zboża

Bifenoks

480-720

do 4 liści

96-100

rzepak, zboża

Diflufenikan

100-150

doglebowo i wcześnie nalistnie

96-100

zboża

Flufenacet

240

do fazy siewek

85-98

zboża

Karfentrazon etylu

20

do fazy siewek

86-95

zboża

Lenacyl

1 x 1,0 l lub 2 x 0,5 l/ha

od wschodów do fazy 2 liści

86-95

buraki

Metamitron

3 x 700-1400

doglebowo lub do fazy pierwszego liścia

98-100

buraki

Metrybuzyna

350-700

doglebowo lub nalistnie

96-100

ziemniaki

Nikosulfuron

30-40

2-4 liści

95-98

kukurydza

Nikosulfuron

50-60

2-4 liści

96-100

kukurydza

Pendimetalina

1320-1650

doglebowo lub bardzo wcześnie nalistnie

96-100

kukurydza, zboża, ziemniaki

Sulkotrion

450

krótko po wschodach

96-100

kukurydza

Terbutyloazyna

750

doglebowi i krótko po wschodach

96-100

kukurydza

Mak polny

Aminopyralid

4-8

kiełkujący

86-95

rzepak, zboża

Aminopyralid

9-12

kiełkujący

96-100

rzepak, zboża

Bifenoks

480-720

do 4 liści

86-95

rzepak, zboża

Chlorosulfuron

7,5-19

siewki jesień, wiosna

95-96

zboża

Chlorydazon

1560-3900

doglebowo i w fazie siewek

96-100

buraki

Dikamba

72-120

2-4 liści

86-95

zboża

Dikamba

240

2-6 liści

86-100

kukurydza

Florasulam

4-5

2-6 liści

95-96

zboża

Flurochloridon

250-500

doglebowo

95-96

zboża

Halauksyfen metylu

6

wiosną w fazie siewek

96-100

zboża

Jodosulfuron metylosodowy

10

2-3 liści

96-100

zboża

Karfentrazon etylu

20

do fazy siewek

90-100

zboża

MCPA

900

2-8 liści

98-100

zboża

Metamitron

3 x 700-1400

doglebowo i nalistnie

95-100

buraki

Metazachlor

1000

doglebowo i wcześnie nalistnie

86-95

rzepak

Metrybuzyna

350-700

doglebowo i wyższe dawki nalistnie

96-98

ziemniaki

Napropamid

900-1200

doglebowo

96-100

rzepak

Pendimetalina

1650

doglebowo i wcześnie nalistnie

96-100

kukurydza, zboża

Propyzamid

1000

do fazy rozety

96-100

rzepak

Rimsulfuron

7,5-15

2-3 liści

85-100

kukurydza, ziemniaki

Tribenuron metylu

15-19

od liścieni do 6 liści

96-100

zboża

Maruna nadmorska (dawniej bezwonna)

Amidosulfuron

15-30

2-3 liści

96-98

zboża

Aminopyralid

4-12

kiełkująca

96-100

rzepak, zboża

Bentazon

960-1440

2-4 liści

96-100

kukurydza, strączkowe, ziemniaki

Bifenoks

480-720

do 4 liści

85-100

rzepak, zboża

Chlopyralid

90-120

do fazy rozety

98-100

rzepak, zboża

Chlorosulfuron

od 7,5

siewki jesień, wiosna

96-100

zboża

Chlorydazon

1560

doglebowo i w fazie siewek

96-100

buraki

Dimetachlor

1250-2000

przed i podczas kiełkowania

96-100

rzepak

Florasulam

4-5

rozeta do 25 cm wys.

96-100

zboża

Flurochloridon

600-750

doglebowo

96-98

zboża

Fluroksypyr

125-250

2-6 liści

96-98

zboża

Jodosulfuron metylosodowy

2,5-10

2-3 liści

96-100

kukurydza, zboża

Metazachlor

500-1000

doglebowo i nalistnie do 2 liści

96-100

rzepak

Metrybuzyna

350-700

doglebowo i nalistnie

96-100

ziemniaki

Napropamid

1350-1500

doglebowo

96-100

rzepak

Nikosululfuron

30-60

2-4 liści

96-100

kukurydza

Pendimetalina

1650

doglebowo i wcześnie nalistnie

96-100

kukurydza, zboża

Pikloram

23,4

2-6 liści

96-98

rzepak

Piroksysulam

7,5-9

2-6 liści

96-100

zboża

Rimsulfuron

12,5-15

do 4 liści

96-100

kukurydza, ziemniaki

Sulfosulfuron

19,95

3-5 liści (5-10 cm)

85-96

zboża

Terbutyloazyna

750

doglebowi i krótko po wschodach

96-100

kukurydza

Tribenuron met.

15-19

do 6 liści

96-100

zboża

Triflusulfuron met.

15

od wschodów do 2 liści

96-98

zboża

Przytulia czepna

Amidosulfuron

15-30

w każdej fazie

96-98

zboża

Bentazon

960-1440

od wschodów do 2 okółka

96-100

kukurydza, strączkowe, ziemniaki

Chlomazon

70-120

doglebowo

96-100

rzepak

Chlorosulfuron

od 7,5 - 19

powschodowo

96-100

zboża

Dikamba

120

do 4 okółka

85-95

zboża

Dikamba

240

do 4 okółka

96-98

kukurydza

Florasulam

4-5

do 5 okółka

96-98

zboża

Fluroksypyr

125-250

w każdej fazie

96-100

zboża

Halauksyfen metylu

6

jesienią siewki, wiosną od 2-90 cm

96-100

zboża

Jodosulfuron

7,5-10

od wschodów do 3 okółka

96-100

zboża

Karfentrazon et.

20

do 20 cm

96-100

zboża

Mekoprop-P

1200

od wschodów do 3 okółka

96-100

zboża

Nikosulfuron

30-60

od wschodów do 2 okółka

96-100

kukurydza

Pendimetaliana

990-1650

doglebowo i siewki

90-95

kukurydza, zboża

Pikloram

23,4

do 8 cm

96-100

rzepak

Prosulfokarb

4000

przed i w momencie wschodów

96-100

zboża

Rimsulfuron

12,5-15

do 4 okółka

96-100

kukurydza, ziemniaki

Sulfosulfuron

19,95

do 2 okółka

85-95

zboża

Sulkotrion

450

krótko po wschodach

96-100

kukurydza

Terbutylazyna

750

doglebowi i krótko po wschodach

96-100

kukurydza

 

  •   Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 12-2019 - ZAPRENUMERUJ

 

Poleć
Udostępnij