Jak dbają o pastwiska w Irlandii?
Irlandia nazywana jest zieloną wyspą nie bez powodu. Aż 92 proc. użytków rolnych stanowią użytki zielone i dlatego szczególna troska o nie nikogo nie dziwi.
W Cork w czerwcu br. odbyła się konferencja, której celem było zwrócenie uwagi na zrównoważoną produkcję mleka i mięsa z użytków zielonych oraz transfer tej wiedzy z nauki do praktyki.
Sprawozdanie na wspólnym zebraniu Polskiego Towarzystwa Łąkarskiego i Polskiego Towarzystwa Agronomicznego w Katedrze Agronomii SGGW w Warszawie przedstawił 6 grudnia 2018 r. prof. dr hab. Piotr Stypiński.
Sztuka odnawiania i zakładania użytków zielonych
Mimo że na całym świecie trwa renesans trwałych użytków zielonych, to w Polsce jest dokładnie odwrotnie. Łąki i pastwiska przechodzą kryzys.
Powierzchnia użytków rolnych w Irlandii wynosi 4,45 mln ha, z czego aż 3,91 mln ha stanowią użytki zielone. Wśród nich dominują pastwiska (2,31 mln ha). Powierzchnia łąk, z których zbiera się zielonkę na sianokiszonkę to 1,07 mln ha. Z niewielkiej powierzchni produkuje się siano.
Sprzyjające warunki pogodowe, w tym roczna ilość opadów 800 mm, powodują, że dzienne przyrosty suchej masy (s.m.) na irlandzkich pastwiskach wahają się od 70 do 90 kg/dobę. W Irlandii z 1 ha pastwiska produkuje się 12-16 t s.m. rocznie, gdy w Polsce zaledwie 4 tony. Okres pastwiskowy jest tam imponująco długi i trwa 220-300 dni (od połowy lutego do końca listopada).
Na pastwiskach dominują mieszanki życic z koniczyną białą, która jest symbolem Irlandii. Obecność koniczyny w runi pozwala obniżyć dawki azotu oraz ograniczyć straty azotu do wód gruntowych.
Irlandia jest jednym z największych producentów mleka na świecie. W 2016 roku w Irlandii utrzymywano 2,52 mln szt. krów oraz 5,25 mln szt. owiec.
Średni powierzchnia farmy zajmującej się produkcją mleka to 40 ha, a utrzymywane jest na niej od 60 do 100 krów (średnio 82 szt.). Krowy produkują od 5000 do 5700 l mleka rocznie. Obsada zwierząt wynosi 1,96-2,15 DJP na 1 ha. Zużycie pasz treściwych jest dużo mniejsze niż u nas i wynosi 1108 kg rocznie na sztukę.
Jak przywracać zdegradowanym użytkom zielonym wysoką wydajność?
Specjaliści z Irlandii przewidują wzrost pogłowia krów i produkcji mleka. Zakładają też stopniowe zwiększenie dawek azotu stosowanego na użytki zielone z obecnych 180 kg N/ha do 250 kg N/ha. Mimo obowiązków ograniczenia nawożenia azotem wynikających z Dyrektywy Azotanowej Irlandii udało się uzyskać zgodę UE na odejście od tego obowiązku. W swoich wieloletnich badaniach wykazali bowiem, że pomimo wzrostu nawożenia azotem wymywanie azotanów do wód gruntowych nie tylko się nie zwiększyło, ale dwukrotnie zmalało. Jednocześnie w tym okresie znacząco wzrosła produkcja mleka. Było to możliwe dzięki rygorystycznemu przestrzeganiu zasada nawożenia, a także wprowadzeniu nawozów azotowych o spowolnionym uwalnianiu azotu.
Eksperci z Irlandii zwracają szczególna uwagę na pomiary wydajności pastwiska, czy już można wypasać zwierzęta? Czy jest już za późno i trawę trzeba skosić i zakisić ? Jak dużą kwaterę udostępnić zwierzętom?
Na pastwiskach zwraca się uwagę, aby drogi przepędowe dla zwierząt miały dostateczną szerokość. Pod drogami publicznymi budowane są tunele, które pozwalają na bezpieczne przepędzanie zwierząt na pastwiska. Ze względu na panujący klimat wiaty dla zwierząt mają tylko jedną ścianę, która ma je chronić od wiatru. Dla farmerów utrzymywanie bydła na pastwisku ma dodatkowy plus, bo pomimo nieco mniejszej wydajności niż przy utrzymywaniu alkierzowym, cena skupu takiego mleka jest wyższa.
Pastwiskowe użytkowanie coraz rzadziej spotykane
Z nowości na konferencji poruszono problematykę wykorzystania dronów i sensorów do prognozowania produkcji biomasy na pastwiskach. Obecnie przyjmuje się, że pastwisko jest gotowe do spasania, gdy plon biomasy wynosi 1400 kg s.m. na 1 ha.
Prowadzone są też badania nad "wirtualnymi ogrodzeniami" czyli czujnikami emitującymi dźwięk niesłyszalny dla człowieka, a który słyszą krowy i nie zbliżają się do nich. W tym przypadku podnoszono ewentualną szkodliwość takich dźwięków dla ptaków i nietoperzy.
Znaczne przychody farmerzy utrzymują z programów rolno środowiskowych m.in. utrzymywanie tradycyjnych murków i żywopłotów, w których gnieżdżą się ptaki. Z ciekawostek prof. Piotr Stypiński pokazał zdjęcie żywopłotu, w który wsiano ostrożeń jako ochronę dla ptaków. Irlandzcy farmerzy zwracają bardzo dużą uwagę na zachowanie bioróżnorodności. Z zadowoleniem mówią o pojawianiu się coraz większych ilości ptaków.
Irlandczycy uważają, że nauka powinna być użyteczna. Szczycą się też profesjonalnym doradztwem rolniczym .Część referatów na konferencji wygłosi farmerzy, doradcy oraz przedstawiciele firm z otoczenia rolnictwa.
Mimo że Irlandia nie ma problemów z niedoborem wody, to z problemów z którymi musi się zmierzyć rolnictwo w przyszłości najczęściej wymieniano na konferencji suszę i dyskutowano o sposobach ograniczania jej wpływu. Niestety, ten temat jest już aktualny dla polskich rolników.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
