Realizacja dyrektywy o odtwarzaniu przyrody – nie będzie przymusu dla rolników?
Resort rolnictwa złożył ważną deklarację w sprawie ponownego nawadniania gruntów w ramach realizacji unijnej dyrektywy nakazującej odtwarzanie siedlisk przyrodniczych.
Dyrektywa o przywróceniu zasobów przyrodniczych od dłuższego czasu niepokoi rolników, ponieważ – jak podkreślają – oznacza ona ponowne nawadnianie zmeliorowanych i wykorzystywanych rolniczo gruntów. W związku z tym Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) z następującymi pytaniami: „kiedy nastąpi realizacja tych przepisów i w jakim zakresie?” oraz „obecnie na tych terenach prowadzona jest działalność rolnicza - w jakim stopniu będzie to dotyczyło rolników, którzy osuszyli tereny i prowadzą na nich produkcję rolniczą?”.
Dopłaty dla rolników, zamiana gruntów – co jest konieczne do wdrożenia prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych?
Polska głosowała przeciwko
Odpowiadając na to wystąpienie, resort rolnictwa podkreśla, że nadrzędnym celem przyjętego 17 czerwca br. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych „jest przyczynianie się do ciągłej, długoterminowej i trwałej odbudowy różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody na obszarach lądowych i morskich UE poprzez odbudowy ekosystemów, jak również przyczynianie się do osiągnięcia przez UE celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej oraz wypełnienie międzynarodowych zobowiązań UE”.
Jednocześnie MRiRW przypomina, iż Polska głosowała przeciwko przyjęciu tych przepisów, z uwagi na możliwe niekorzystne dla rolników konsekwencje wynikające z konieczności realizacji celów dotyczących odtworzenia ekosystemów rolniczych. Rozporządzenie to ostatecznie uzyskało poparcie większości państw członkowskich UE i zostało przyjęte. Przy czym - jak przekonuje resort - w wyniku uwag (m.in. Polski) złagodzono przepisy w zakresie ekosystemów rolnych i zwiększono elastyczność dla państw członkowskich.
Wskaźnikiem liczba motyli
W zakresie odbudowy ekosystemów rolnych (art. 11 rozporządzenia) państwa członkowskie zobowiązane będą do wprowadzenia środków odbudowy (podjęcia wysiłków) mających na celu: osiągnięcie na poziomie krajowym trendu wzrostowego co najmniej 2 z 3 wymienionych poniżej wskaźników w ekosystemach rolniczych:
Minister klimatu o unijnym prawie dotyczącym odbudowy przyrody: w Polsce na pierwszą fazę potrzeba powyżej 4 mld euro
- liczebność motyli na obszarach trawiastych,
- zasoby węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych,
- odsetek gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności;
- zwiększenie liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego o 5 proc. do 2030 r., 10 proc. do 2040 r. i 15 proc. do 2050 r. (względem poziomu krajowego określonego na pierwszy dzień miesiąca następującego po 12 miesiącach od daty wejścia w życie rozporządzenia),
- przywrócenie gleb organicznych wykorzystywanych w rolnictwie będących osuszonymi.
Czas na działania do 2050 r.
Działania te muszą być wprowadzone w odniesieniu do co najmniej:
- 30 proc. obszarów do 2030, z czego co najmniej 1/4 ma być ponownie nawodniona,
- 40 proc. obszarów do 2040, z czego co najmniej 1/3 ma być ponownie nawodniona (propozycja KE to odpowiednio: 50 proc. i 1/2),
- 50 proc. do roku 2050, z czego co najmniej 1/3 ma być ponownie nawodniona (propozycja KE to odpowiednio: 70 proc. i 1/2).
Dla rolników to dobrowolne
„Co istotne, ponowne nawadnianie na gruntach rolnych pozostaje dla rolników dobrowolne. To na państwach członkowskich spoczywać będzie obowiązek osiągnięcia celów dotyczących ponownego nawadniania osuszonych torfowisk. Oznacza to, że to państwa członkowskie będą musiały tworzyć zachęty do ponownego nawadniania, aby uczynić je dla rolników atrakcyjną opcją, a także wspierać dostęp do szkoleń i doradztwa na temat korzyści płynących z ponownego nawadniania torfowisk” – wskazuje MRiRW.
Premier obiecuje: Polska osiągnie cele unijnego prawa dotyczącego odbudowy przyrody bez przymusu i nakładania ciężarów
Jak dodaje, w przypadku ponownego nawadniania osuszonych torfowisk, możliwe będzie obniżenie celów ze względu na znaczący negatywny wpływ np. na infrastrukturę, budynki, przystosowanie się do zmiany klimatu lub inne interesy publiczne oraz jeżeli takie ponowne nawodnienie nie może odbyć się na gruntach innych niż rolnicze.
Przygotują krajowy plan
„Państwa członkowskie zobowiązane będą do opracowania i przedłożenia KE w terminie 24 miesięcy od wejścia w życie rozporządzenia Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych, w którym będą określone m.in. działania służące realizacji ww. celów” – wyjaśnia ministerstwo.
Państwa UE zapisami tego rozporządzenia zostały również zobowiązane do monitorowania zasobów oraz efektów wdrażania odbudowy zasobów przyrodniczych, a także regularnej sprawozdawczości. Pierwsze sprawozdanie państwa członkowskie muszą przekazać do 30 czerwca 2028 r., a następnie co najmniej co trzy lata.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
