Nauka - praktyce

Pod takim tytułem odbyło się 12 lutego 2019 r. jedno z forum 59. Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin - PIB w Poznaniu. Forum skupiło naukowców zajmujących się ochroną roślin, przedstawicieli rolników i firm z otoczenia rolnictwa. 

Podczas niego Marcin Mucha, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin  omówił wyzwania regulacyjne w Unii Europejskiej dla dostępności środków ochrony roślin dla naszych rolników. Przypomniał, że Komisja Europejska w 2018 r. podjęła decyzję o wycofaniu aż 17 substancji czynnych (tiuram, dikwat, fenamidon, oksasulfuron, flurtamon, chinoksyfen, propikonazol, propineb, imidachlopryd, chlotianidyna, tiametoksam, malation, fenazachina, bifentryna, wyciag z rdestowca sachalińskiego, pymetrozyna i propanil), a w przypadku 9 (indoksarb, tolclofos metylu, tiofanat metylu, chlorotalonil, etoprofos, fenmedifam, desmedifam, chloroprofam i etoksazol) oficjalnie zaproponowała wycofanie.  Jednocześnie w tym samym okresie zatwierdzono zaledwie jedną substancję chemiczną.

W grudniu 2018 r. KE poinformowała kraje członkowskie, że rozważa zatwierdzenie fenmedifamu, zaś w styczniu 2019 r. zaproponowała zatwierdzenie tolclofosu metylu.   

Przedstawiciele Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych, Polskiego Związku Producentów Kukurydzy, Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych oraz Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego przedstawili problemy z jakimi zmagają się w produkcji i jakie są ich oczekiwania w stosunku do naukowców.

Mgr Piotr Doligalski z Polskiego Związek Producentów Roślin Zbożowych wskazał wyzwania, które wymagają podjęcia pilnych działań przez naukowców. Zaliczył do nich m.in. badania mieszanin środków ochrony roślin pod względem ich przydatności do zastosowania w praktyce rolniczej (fitotoksyczność, mieszalność, kolejność dodawania, skuteczność), podjęcie prób ustalenia progu szkodliwości rdzy żółtej i możliwości zastosowania fungicydów z różnych grup chemicznych, a także możliwości stosowania obniżonych dawek preparatów z zachowaniem wysokiej skuteczności ich działania.

Prof. Tadeusz Michalski, prezes PZPK podkreślał, że z powodu przebiegu pogody coraz większym zagrożeniem na glebach lekkich może stać się grzyb Ustillago maydis. Obecnie cały ciężar ochrony przed głownią spoczywa na hodowli odmian. Jeszcze większym zagrożeniem dla kukurydzy jest fuzarioza, zwłaszcza w warunkach uproszczonej uprawy i dużego udziału zbóż w strukturze zasiewów.

Dotychczasowe rozwiązania w ochronie przed fuzariozą są dalece niewystarczające. Wkrótce istotnego znaczenia nabiorą badania nad wykorzystaniem metod biologicznych w ograniczaniu występowania agrofagów.

Mgr inż. Juliusz Młodecki z Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych podkreślił, że wszelkie ograniczenia administracyjne, które uniemożliwiają skuteczną ochronę plantacji powodują wzrost stosowania środków alternatywnych, jak i podnoszą koszty uprawy. Dlatego bardzo istotne są działania na rzecz propagowania zabiegów ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin i zdrowym rozsądkiem.

W zdecydowanej większości rolnicy są świadomi, że stosowanie przez nich środków ochrony roślin musi uwzględniać szeroko pojętą ochronę środowiska, a przede wszystkim owadów zapylających. Działania Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych nakierowane są na upowszechnianie tej wiedzy, aby wyeliminować przypadki zatruć owadów zapylających.

Krzysztof Nykiel, prezes Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego wśród problemów, z którymi muszą sobie radzić  plantatorzy buraka cukrowego wymienił m.in. kwestię braku skutecznych metod walki z szarkiem komośnikiem oraz uodparniania się sprawcy powodującego chwościk buraka na część stosowanych substancji czynnych fungicydów. 

Dr Wojciech Nowacki z Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Jadwisinie i działający jednocześnie w Stowarzyszenie Polski Ziemniak zaprezentował aktualną problematykę i przyszłe wyzwania w integrowanej ochronie i produkcji ziemniaka. Jego zdaniem strategicznym działaniem dla polskiej branży ziemniaczanej powinno być uruchomienie od 2020 roku Programu dla polskiego ziemniaka.

Zakłada się w nim uwolnienie naszego kraju (poprzez wyłączne wysadzanie zdrowego materiału sadzeniakowego) od występowania bakteriozy pierścieniowej powodowanej przez Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus, co powinno zaowocować zwiększonym eksportem polskich ziemniaków na różne rynki świata i w konsekwencji poprawą opłacalności produkcji tego gatunku. W programie zakłada się także powstrzymanie nie zawsze potrzebnego importu ziemniaków do naszego kraju oraz promocję polskiego ziemniaka poza granicami kraju.

Mgr inż. Witold Boguta z Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw podkreślił, że istotnym problemem są przekroczenia w produktach norm pozostałości środków ochrony roślin, stosowanie środków niedopuszczonych do stosowania w danej uprawie oraz stosowanie środków niewiadomego pochodzenia. Odbiorcy coraz częściej wymagają obniżenia pozostałości poniżej dopuszczonych norm oraz obniżenia liczby pozostałości. Niejednokrotnie mają oni własne listy akceptowanych środków ochrony, co wymaga prowadzenia upraw pod konkretnych klientów, szczególnie dotyczy to sieci i tzw. nowych rynków.

Ważnym wyzwaniem jest zmniejszająca się liczba dozwolonych substancji czynnych oraz należy dołożyć starań, aby szybko wprowadzać zamienniki, dopuszczone w Unii Europejskiej. W sytuacji uzyskiwania niskich cen za produkty, problemem stają się ceny środków ochrony roślin przy konieczności ich wielokrotnego stosowania. Wyzwaniem dla nauki i praktyki staje się też zagrożenie nowymi patogenami.

Przedstawiciele Państwowej Inspekcji Roślin i Nasiennictwo przekonywali, że priorytetem w ich pracy jest zwiększenie potencjału polskiego rolnictwa, zapewnienie bezpieczeństwa żywności pochodzenia roślinnego i ochrona konsumentów przed negatywnymi skutkami niewłaściwego stosowania środków ochrony roślin.

Zapewniali też, że ich działania nie ograniczają się jednak tylko do czynności kontrolnych. Inspekcja podejmuje szereg inicjatyw na rzecz ograniczenia nieprawidłowości w obrocie i stosowaniu środków ochrony roślin oraz budowania świadomości i poczucia odpowiedzialności użytkowników środków ochrony roślin.

Po wystąpieniach odbyła się ożywiona dyskusja, która trwała znacznie dłużej niż pierwotnie planowano. Dowodzi ona, że poruszane zagadnienia są ważne dla rolników.

• Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś