Gminy wiejskie o usuwaniu azbestu. Potrzebne środki, żeby podkręcić tempo
Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej krytycznie ocenia realizację programu oczyszczania kraju z azbestu. Apeluje o jego rewizję i stworzenie nowych narzędzi oraz mechanizmów, które przyspieszą ten proces.
W przyjętym stanowisku ZGW RP wskazuje na pilną potrzebę oceny dotychczasowej realizacji "programu "azbestowego" i dostosowania go do obecnych realiów.
Azbest bardzo wolno znika z polskich dachów
Jego cel z 2002 roku został jasno określony: do końca 2032 roku należy usunąć i unieszkodliwić wszystkie wyroby zawierające azbest. Tymczasem Naczelna Izba Kontroli przedstawiła raport, z którego wynika, że po ponad 12 latach funkcjonowania programu usunięto niecałe 17 proc. wyrobów. Gdyby to tempo się utrzymało, aby usunąć pozostały azbest, potrzeba średnio ponad 60 lat.
"Okazuje się, że podobny problem występuje także w wielu innych państwach Wspólnoty Europejskiej. Wskazują na to prace w kierunku zmiany dyrektywy w sprawie azbestu. Także przyczyny takiego stanu nie dotyczą tylko Polski. Zarówno na podstawie raportu NIK, jak i toczących się prac np. w Europejskim Komitecie Regionów, który pracuje nad opinią w zakresie zmiany dyrektywy, stwierdzono, że główną przyczyną wolnego tempa usuwania azbestu jest fakt, iż dofinansowanie ze środków np. budżetu państwa dotyczy wyłącznie demontażu i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych, szczególnie pokryć dachowych wykonanych z eternitu. Osoby fizyczne często nie posiadają wystarczających środków finansowych na materiały budowlane i usługi związane z wymianą pokrycia dachowego i dlatego rezygnują z inwestycji" - czytamy w stanowisku ZGW RP.
Gminy dostały dofinansowanie na usuwanie azbestu
Gminy pozytywnie oceniają wprowadzenie przez ministerstwo rolnictwa specjalnego programu wsparcia dedykowanego dla gospodarstw rolnych w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności. To ich zdaniem krok we właściwym kierunku, w wyniku którego realizacja zadań wynikających z programu zostanie zintensyfikowana.
Związek postuluje jednocześnie zwiększenie puli środków finansowych dla gmin wiejskich na zadania związane z odbiorem i utylizacją azbestu z obiektów gospodarstw rolnych w latach 2023-2025, aby osiągnąć największy możliwy efekt.
"Problem nadal obejmuje wiele nieruchomości, których właściciele samodzielnie, z powodów wyżej przedstawionych, nie są w stanie uporać się z usunięciem azbestu. Dlatego ZGWRP wnosi o krytyczną ocenę dotychczasowej realizacji Programu, jego rewizję i podjęcie nowych działań, stworzenie nowych narządzi oraz mechanizmów pozwalających na znaczne przyspieszenie tempa eliminacji azbestu z przestrzeni publicznej" - podkreślono dalej w stanowisku.
Gminy wiejskie oczekują zatem, że nowe rozwiązania dotyczyć będą m.in.:
- efektywniejszej edukacji i zwiększenia świadomości o szkodliwości azbestu
- włączenia do działań kontrolnych i wspomagających administrację gminną państwowych służb inspekcji sanitarnej i ochrony środowiska
- objęcia wsparciem nie tylko procesów demontażu i unieszkodliwiania azbestu, ale także kosztów wymiany na nowe pokrycia dachowe (na wzór gospodarstw rolnych)
- wprowadzenia do programów termomodernizacyjnych także docieplenia dachów i stropodachów wraz z wymianą pokrycia azbestowego na inne, nowoczesne i ekologiczne materiały
- wprowadzenia dla gmin z obszarami wiejskimi refundacji (rekompensat) z budżetu państwa za ulgi w podatku rolnym związane z inwestycjami w zakresie usuwania azbestu w gospodarstwach rolnych
- wprowadzenia ulg inwestycyjnych, możliwych do odliczenia od podstawy podatków dochodowych, wydatków związanych z usuwaniem azbestu i wymianą pokryć dachowych (dla osiągnięcia szybszego i powszechnego efektu ulgi te nie powinny być objęte kryterium dochodowym, gdyż korzyść z wymiany osiąga nie tylko właściciel nieruchomości, ale także jego sąsiedzi)
- ustanowienie Specjalnego Krajowego Funduszu na realizację Programu - podobne Fundusze powinny być ustanowione przez wszystkie wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
-
odtworzenie gminnych i powiatowych funduszy ochrony środowiska, które działając lokalnie, wspierałyby programy rządowe i regionalne w zakresie likwidacji azbestu
Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś