Zaprawianie ziarna zbóż ozimych - zabieg konieczny

Wielu rolników od dawna wie, że zabieg zaprawiania ziarna jest w technologii uprawy zbóż niezbędny, ponieważ grzyby chorobotwórcze występują powszechnie, łatwo przenoszą się i mogą stanowić poważne zagrożenie dla plonu.

Aby przekonać się jak ważne jest zaprawianie ziarna, wystarczy przez kilka lat wysiewać niezaprawiony materiał siewny. Już w drugim roku, w pszenicy pojawi się duża ilość kłosów, w których zamiast ziarna będą powstawały sorusy śnieci cuchnącej i gładkiej. Równie szybko plantacje zbóż będą opanowywały głownia pyląca jęczmienia i głownia źdźbłowa żyta, a także inne choroby zwalczane przy pomocy zapraw.

Nowe zaprawy nasienne z Ciech Sarzyna

Do oferty spółki z Nowej Sarzyny dołączyły właśnie dwie nowe zaprawy nasienne - Sarox Duo Active i Sarfun Duo 515 FS. Sarox Duo Active jest fungicydem w formie płynnego koncentratu o działaniu układowym, przeznaczonym do zaprawiania ziarna...

czytaj więcej

Siew ziarna niezaprawianego jest błędem, którego podczas wegetacji nie można już naprawić np. wykonując zabieg opryskiwania. Takie próby były wykonywane, a przedmiotem zwalczania była głownia pyląca jęczmienia, ale ich rezultaty były niedostateczne. Aby mieć ziarno i pole wolne od śnieci, głowni czy pasiastości liści, koniecznie należy wysiewać materiał zaprawiony.

Nie jest to działanie profilaktyczne

Problem przy wykonywaniu zaprawiania stanowi fakt, że na ziarnie nie widać zarodników, które są przyczyną chorób. Jeszcze trudniejsze, a właściwie niemożliwe jest stwierdzenie, czy ziarno jest zasiedlone (porażone) przez grzyby wewnątrz. Teoretycznie więc zabieg zaprawiania ma charakter profilaktyczny, ale w rzeczywistości tak nie jest, ponieważ zarodniki ukrywają się w różnych częściach ziarniaka - na powierzchni, w okrywie i pod okrywą owocowo-nasienną, czy też w okolicach zarodka. Na przykład teliospory (zarodniki) śnieci cuchnącej i śnieci gładkiej pszenicy, zlokalizowane są w bródce lub bruzdce ziarniaków. Gdy w tych miejscach znajduje się od 100 do 1000 teliospor, czyli osiągnięta zostaje wartość progu infekcyjnego, to dochodzi do zakażenia kiełka pszenicy i rozwoju choroby. W przypadku pleśni śniegowej, aby doszło do zakażenia kiełków zbóż, w kropli infekcyjnej powinno znajdować się aż 10 000 zarodników. Gdy ziarno jest zakażone przez śnieć cuchnącą, to obecność choroby można rozpoznać po zapachu przypominającym zepsute ryby (metyloamina). Jednak głowni pylącej oraz pasiastości liści jęczmienia po zapachu nie da się wykryć.

Należy pamiętać, że wiele groźnych chorób „oczekuje” na ziarno w glebie.

Nawożenie przy zaprawianiu nasion

Poszukując metod zwiększenia efektywności upraw rolniczych - zbóż, rzepaku, buraków, kukurydzy i innych roślin - należy zwrócić uwagę na nawozy donasienne. Ich zadaniem jest dostarczenie "na starcie" kiełkującym i...

czytaj więcej

Wykonanie na dwa sposoby

Zaprawianie ziarna można wykonać we własnym zakresie, szczególnie, gdy na wyposażeniu gospodarstwa znajduje się dobra zaprawiarka. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak zakup zaprawionego kwalifikowanego materiału siewnego, w przedsiębiorstwie zajmującym się hodowlą odmian i nasiennictwem lub skorzystanie z ofert firm, które na dużą skalę zaprawiają ziarno. Takie firmy gwarantują zakup ziarna dobrze zaprawionego, wolnego od przetrwalników sporyszu, nasion chwastów, ziaren innych gatunków zbóż i wszelkich innych zanieczyszczeń. Gdy planuje się zakup większej ilości ziarna zaprawionego, to w niektórych przedsiębiorstwach można także wybrać zaprawę. Przy zakupie małej ilości zaprawianego materiału siewnego takiego wyboru nie ma.

Jakie zaprawy wybrać?

Zaleca się stosować zapraw, które składają się z dwóch lub trzech substancji czynnych, choć są one trochę droższe od jednoskładnikowych, to taka inwestycja się opłaca. Jeśli nie jest znane zagrożenie, to zaleca się użycie zapraw o działaniu układowym, które pozwolą zwalczyć grzyby znajdujące się zarówno na powierzchni ziarna, jak i w jego wnętrzu. Gdy w okolicy ziarniaka w glebie znajdują się grzyby powodujące zgorzele siewek, to zaprawa znajdująca się na powierzchni zaprawionego ziarna, a dokładniej jej substancja czynna, uniemożliwi lub utrudni w dużym stopniu infekcje wschodzących roślin przez sprawców powodujących np. zgorzele siewek, w tym gatunków grzybów należących do rodzaju Fusarium.

Zaprawiarki też trzeba badać

Zaprawiarki do nasion i opryskiwacze szklarniowe – taki m.in. sprzęt trzeba poddawać regularnym badaniom technicznym w myśl przepisów, które niedawno weszły w życie. Wcześniej w związku ze stosowanie środków ochrony...

czytaj więcej

Podstawą jest substancja czynna

Zaprawę należy dobierać pod kątem przewidywanego wystąpienia poszczególnych gatunków grzybów. Na przykład zaprawy zawierające tebukonazol są skuteczne w walce ze sprawcami głowni, śnieci oraz zgorzeli siewek, natomiast zaprawy zawierające fluchinkonazol lub siltiofam są też przydatne np. w zapobieganiu wystąpienia zgorzeli podstawy źdźbła. W Europie istnieje tendencja do używania zapraw insektycydowo-grzybowych, mających dodatkowo zdolność do zwalczania szkodników. Przykładem takiego rozwiązania są zaprawy oparte na protiokonazolu i imidachloprydzie, które zwalczają mszyce – wektory wirusów. W szerokiej gamie dostępnych zapraw znaleźć można również takie, które wykazują działanie repelentne wobec ptaków.

Niektóre zaprawy dodatkowo uniemożliwiają rozwój grzybów, które zwalcza się w późniejszym okresie wegetacji, stosując opryskiwanie przy pomocy fungicydów. Gdy sprzyja temu przebieg pogody i cechy wysiewanej odmiany, zaprawa zapobiega wczesnemu występowaniu np. mączniaka prawdziwego czy rdzy. Są także zaprawy (np. Kinto Duo 080 FS), które można stosować jednocześnie z donasiennym fungicydem (np. Systiva), dzięki temu zwalcza się wiele grzybów zarówno tych, które zwalczane są przez zaprawy, jak i tych, które trzeba zwalczać później wykonując zabieg opryskiwania, np. septorioza paskowana, mączniak prawdziwy. czy plamistość siatkowa jęczmienia.

W tabeli podano przykłady chorób, które mogą być ograniczane przy użyciu zapraw nasiennych.

A co z wirusami?

Przy zwalczaniu grzybów nie można zapomnieć o tym, że oziminy, a szczególnie jęczmień, pszenica i pszenżyto, mogą być zakażone przez wirusy żółtej karłowatości jęczmienia. Wirusy te przenoszone są przez mszyce, które żerują na rosnących oziminach. Aby uniknąć szkodliwego działania mszyc, warto zastosować zaprawy zawierające substancje czynne o działaniu grzybo- i owadobójczym. Pozwoli to rozwiązać dwa problemy jednocześnie.

Tabela. Sprawcy chorób zwalczani przy użyciu zapraw

Przedsiębiorca Rolny lipiec 2017