Podczas jesiennej wegetacji w dobrych warunkach pogody rzepak osiąga fazę 8-12 liści. Możliwość jego ochrony przed chwastami jest jednak w większości przypadków znacznie krótsza.
Poza zabiegami doglebowymi, najczęściej zalecenia nalistnego stosowania herbicydów obejmują fazę do 4 liści. Nie jest to związane z selektywnym działaniem herbicydów, ale z efektywnym zwalczaniem chwastów. Znacznej wielkości blaszki liściowe rzepaku chronią przed cieczą opryskową wschodzące pod nimi chwasty.
Z pewnością nie wszystkim plantatorom udało się wykonać zabiegi doglebowe w rzepaku ozimym. Co prawda popadało, ale nierównomiernie w całym kraju, a do tego intensywnie, co nie sprzyja zatrzymaniu wody w glebie. Bez względu na...
Działanie metazachloru
Metazachlor jest substancją czynną o działaniu doglebowym. Środek pobierany jest przez korzenie kiełkujących chwastów i niszczy je przed wschodami. Działa również na chwasty po wschodach do fazy pierwszej pary liści, to znaczy do momentu kiedy jeszcze nie jest dobrze wykształcony system korzeniowy. Czy w tej sytuacji można metazachlor stosować późno?
Aktualnie jako substancja czynna jest zarejestrowany w ponad 30. produktach (linia preparatów Butisan i wiele odpowiedników). Terminy nalistnego stosowania są bardzo różnie sformułowane, najczęściej: od fazy 2 liści rzepaku, w fazie 2-4 liści rzepaku, w fazie w pełni rozwiniętych liścieni do 8 liści rzepaku.
W każdym przypadku producenci zaznaczają, że chwasty w trakcie zabiegu nie powinny być starsze niż w fazie pierwszej pary liści. Na podstawie różnych zaleceń można uznać, że metazachlor jest w pełni selektywny dla rzepaku w każdej fazie rozwojowej. Elementem decydującym o skuteczności chwastobójczej jest przede wszystkim faza chwastów oraz dotarcie do nich cieczy opryskowej. Wyrośnięte rośliny rzepaku stanowią barierę jej dotarcia do gleby i/lub wschodzących chwastów.
Metazachlor wykazuje synergiczne działanie z innymi substancjami czynnymi, stąd jego obecność np. w preparatach: Butisan Star 416 SC, Impesco 416 SC, Permuson 416 SC, Rapsan Plus, Rapsan Turbo (+ chinomerak), Butisan Duo 400 SC, Springbok, Springbok Duo (+ dimetenamid-P), Butisan Avant i Butisan Star Max 500 SC (+ chinomerak + dimetenamid-P).
Przez dobrze zaplanowane nawożenie można kształtować strukturę łanu oraz znacząco ograniczyć skutki mrozu i zwiększyć zimotrwałość roślin. Decydujące znaczenie mają nie tylko P, K i Mg, ale także mikroskładniki. Dokarmianie dolistne nie...
Zawartość i proporcje substancji czynnych tych preparatów różnią się, ale wszystkie można stosować w tzw. późnych zabiegach. Istnieją także wyjątki takie jak np. Sultan Top 500 SC (dimetenamid-P + metazachlor), który zalecany jest tylko do 4 liści rzepaku. Wykorzystane w tych preparatach dwie substancje czynne - chinomerak i dimetenamid-P w formie preparatów Butisan Mix, Butisan Pro i Solanis stanowią także zaplecze do wykonywania późnych zabiegów do fazy 7 liści rzepaku.
Wyjątek dla odmian
Cechą charakterystyczną preparatów: Clentiga, Cleravo 285 SC i Cleversa 285 SC jest jeden ze składników - imazamoks, który można stosować tylko na odmiany odporne na tę substancję czynną. Decyzje o ich stosowaniu należy podjąć już podczas siewu wybranej odmiany. Preparaty Cleravo i Cleversa zalecane są do 6 liścia, a w najnowszej etykiecie preparatu Clentiga termin ten przesunięto na fazę 8 liścia. Wszystkie należy stosować łącznie z adiuwantem Dash HC.
Syntetyczne auksyny
Zwalczanie sprawców chorób jesienią to początek ochrony złożonej z kilku zabiegów. Jest to również dbałość o stan fitosanitarny roślin, ponieważ najlepiej rozwijają się, gdy grzyby chorobotwórcze nie występują na...
Reakcja rzepaku na syntetyczne auksyny (popularnie regulatory wzrostu) jest bardzo zróżnicowana. Podstawowe regulatory typu 2,4-D, MCPA i mekropop należące do fenosykwasów oraz dikamba - pochodna kwasu benzoesowego są silnie toksyczne dla rzepaku.
Fluroksypyr nie jest zalecany do jego odchwaszczania, chociaż nie wykazuje dużej fitotoksyczności. Większość pozostałych syntetycznych auksyn jest wykorzystywana w zwalczaniu chwastów w rzepaku. Różnią się one terminami stosowania, temperaturą potrzebną do optymalnego działania, zakresem zwalczanych chwastów, a także działaniem następczym. Jedną z nich jest chinomerak, substancja czynna wykorzystywana jedynie w mieszaninach.
W mieszaninach zalecany jest także aminopyralid, ale do późnych zabiegów może być stosowany tylko solo. Na rynku znajduje się pod handlową nazwa Runway. Nie zwalcza znacznej liczby chwastów, ale za to zwalcza gatunki uciążliwe (chaber bławatek, mak polny, maruna nadmorska, rumianek pospolity). Jego pozostałości dość długo zalegają na polu (łuszczyny, słoma, ścierń), co wymaga głębokiego wymieszania z glebą przed siewem dozwolonych roślin. Można go stosować stosunkowo późno (do 8 liścia rzepaku), ale wcześniejsza aplikacja skraca okres jego zalegania.
Chlopyralid i partnerzy
Szkodniki jesienne uszkadzają rzepak już w początkowych fazach wegetacji, kiedy młode rośliny są najbardziej wrażliwe. Żeby temu zapobiec warto z wyprzedzeniem przygotować plan jesiennej ochrony plantacji. Termin pojawu i nasilenie...
Należy do najstarszych substancji czynnych, a jego pierwszy przedstawiciel Lontrel 300 SL jest jednym z najbardziej popularnych herbicydów. Aktualnie doczekał się wielu odpowiedników, z których nie wszystkie zalecane są do późnych zabiegów.
Większość można stosować do fazy sześciu liści rzepaku w dawce 0,3-0,4 l/ha. Wyjątek stanowią trzy produkty (Cloe 300 SL, Major 300 SL, Prosto 300 SL) zalecane w dawce 0,2 l/ha łącznie z adiuwantem Asystent+. Zgodnie z zaleceniem w etykiecie należy je stosować od początku rozwoju pędów bocznych do rozwoju pierwszego pędu bocznego rzepaku (BBCH 20-21), co sugeruje zabieg znacznie późniejszy. Jest to określenie fazy rozwojowej rzepaku rzadko używane. Przez wielu botaników uważane jest za analogiczne do faz określających liczbę liści (w kątach liści znajdują się zawiązki pędów bocznych).
W praktyce typową fazę rozwoju pędów bocznych określa się jako BBCH 26 i przebiega ona podczas wiosny. Nie mniej fazę określoną BBCH 20-21 można uznać za okres wykonywania późnych zabiegów. W tym samym terminie można je stosować w mieszaninach zbiornikowych z pikloramem (Pikas 300 SL lub Raldico 300 SL lub Zorro 300 SL).
Pojedynczo są zalecane również tak długo, ale już od fazy trzech liści rzepaku. Preparaty stosowane łącznie bardzo dobrze zwalczają: chabra bławatka, rumiany i rumianki (w tym marunę nadmorską) oraz przytulię czepną.
W trzynastym okresie raportowania tj. od 21 lipca do 20 września 2020 r. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach stwierdził występowanie suszy we wszystkich województwach kraju. Największą zanotowano w woj....
Pikloram jest również składnikiem preparatów Belkar i Mozzar, które zawierają także stosunkowo nową substancję czynną - halaksyfen metylu (Arylex), należący również do regulatorów wzrostu. Cechą charakterystyczną tej substancji jest wysoka skuteczność chwastobójcza już w temperaturze powyżej 20 C. Do gatunków wrażliwych na te preparaty należą: bodziszek drobny, chaber bławatek, dymnica pospolita, komosa biała, jasnota biała, jasnota różowa, mak polny, maruna nadmorska, przytulia czepna, rumianek pospolity, stulicha psia, tasznik pospolity i tobołki polne.
Minimum cztery liście
Bifenoks jest substancją kontaktowo-parzącą, która szybko eliminuje młode chwasty. Reprezentujący ją Fox 480 SC jest zalecany, gdy rzepak w pełni wykształci cztery liście właściwe. Wcześniejsze zabiegi grożą działaniem fitotoksycznym.
Rzepak może też ulec uszkodzeniu, gdy podczas zabiegu liście są mokre lub niedostatecznie pokryte kutykulą. Preparat może spowodować miejscowe przebarwienia, mijające najpóźniej po 4 tygodniach, ale nie mają one wpływu na plonowanie rzepaku. W celu poszerzenia zakresu zwalczanych chwastów Fox 480 SC w takich samych warunkach można zastosować łącznie z preparatem Fuego Extra 500 SC (metazachlor). Zabieg można wykonać, gdy temperatura powietrza przekracza 40 C.
Lubi chłodne warunki
W Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Winnej Górze (woj. wielkopolskie) w sezonie 2019/2020 porównano wyniki uprawy rzepaku prowadzone w trzech technologiach. Początki ubiegłego...
Propyzamid jest substancją czynną, która najefektywniej działa w temperaturze od 0 do 150 C. Preparat Kerb posiada dwie formulacje - 400 SC zalecaną w fazie 4-5 liści i 50 WP zalecaną nieco dłużej - w fazie 4-6 liści rzepaku.
W tym samym przedziale czasowym są zarejestrowane pozostałe formy handlowe propyzamidu (Barclay Propyz SC, PZZ-400 SC, Prince 400 SC, Prince Duo 400 SC, Propyzaflash, TurboPropyz). Propyzamid zalecany jest nalistnie, mimo, że jest środkiem doglebowym, stąd wilgotna gleba i opady deszczu nie są przeciwwskazaniem do jego stosowania.
Wszystkie formy użytkowe, oprócz Kerbu, można stosować także w okresie spoczynku zimowego pod warunkiem, że pole nie jest pokryte warstwą śniegu. Propyzamid zwalcza chwasty dwuliścienne: gwiazdnicę pospolitą, jasnotę purpurową, przetacznik bluszczykowy, przytulię czepną (w najwyższej dawce) i rdestówkę powojowatą oraz jednoliścienne: miotłę zbożową, samosiewy zbóż, wyczyniec polny i życice.
Podczas stosowania środka w dawce 1,25 l/ha (500 g s.cz/ha) w okresie spoczynku wegetacyjnego chwasty takie jak:, gwiazdnica pospolita, przetacznik bluszczykowy, rdestówka powojowata są średnio wrażliwe na działanie środka.
Do zwalczania samych samosiewów zbóż zalecane są graminicydy. Zabiegi można przeprowadzić w późnych fazach rozwojowych rzepaku, pod warunkiem, że wyrośnięty rzepak nie przesłania zwalczanych samosiewów.
Tabela. Zestaw kombinacji herbicydowych do późnych zabiegów w jesiennej uprawie rzepaku
|
Kombinacje
|
Substancja czynna
|
Dawki na ha [l lub kg/ha]
|
Klasyfikacja wg kodu HRAC
|
|
Rzepak w fazie liścieni do fazy 6 liści (chwasty 2-4 liści, przytulia 4 okółki)
|
|
Cleravo 285 SC + Dash HC, Cleversa 285 SC + Dash HC
|
chinomerak + imazamoks
|
1 + 1
|
O + B
|
|
Rzepak w fazie liścieni do fazy 7 liści (chwasty do 2 liści, przytulia 2 okółki)
|
|
Butisan Mix, Butisan Pro, Solanis
|
chinomerak + dimetenamid-P
|
1,5
|
O + K3
|
|
Butisan Avant
|
metazachlor + chinomerak + dimetenamid-P
|
2,5
|
O + B + K3
|
|
Rzepak w fazie liścieni do fazy 8 liści (Clentiga chwasty 2-4 liści, przytulia 4 okółki)
|
|
Runway
|
aminopyralid
|
0,267
|
O
|
|
Clentiga + Dash HC
|
chinomerak + imazamoks
|
1,0 + 1,0
|
O + B
|
|
Rapsan Turbo
|
chinomerak + metazachlor
|
2
|
O + K3
|
|
Rzepak w fazie 2-8 liści (na chwasty najskuteczniej do 2 liści)
|
|
Butisan Star 416 SC, Impesco 416 SC, Permuson 416 SC, Rapsan Plus
|
chinomerak + metazachlor
|
3
|
O + K3
|
|
Butisan Duo 400 EC, Springbok, Springbok Duo
|
dimetenamid-P + metazachlor
|
2,0-2,5
|
K3 + K3
|
|
Butisan Star Max 500 SE
|
chinomerak + dimetenamid-P metazachlor
|
2,0-2,5
|
O + K3 + K3
|
|
Rzepak od fazy 3 liści do rozwoju pierwszego pędu bocznego rzepaku (chwasty 2-6 liści, przytulia 8 cm wysokości)
|
|
Pikas 300 SL, Raldico 300 SL, Zorro 300 SL
|
pikloram
|
0,078
|
O
|
|
Rzepak w fazie 4-5 liści (chwasty w fazie 2-3 liści lub faza rozety)
|
|
Kerb 400 SC
|
propyzamid
|
1,875
|
K1
|
|
Rzepak w fazie 4-6 liści (chwasty w fazie 2-3 liści lub faza rozety)
|
|
Auksendy 300 SL, Cliophar 300 SL, Effigo, Golden Clopyralid 300 SL, Hoder 300 SL, Kak-Piral 300 SL, Lontrel 300 SL, Songhai 300 SL, Vivendi 300 SL
|
chlopyralid
|
0,3-0,4
|
O
|
|
Kerb 50 WP
|
propyzamid
|
1,0-1,5
|
K1
|
|
Barclay Propyz SC, PZZ-400 SC, Prince 400 SC, Prince Duo 400 SC, Propyzaflash, TurboPropyz
|
1,25-2,1
|
|
Rzepak po przekroczeniu fazy 4 liści do 9 liści (chwasty w fazie 2-4 liści)
|
|
Fox 480 SC
|
bifenoks
|
0,6-1,0
|
E
|
|
Fox 480 SC + Fuego Extra 500 SC
|
bifenoks + metazachlor
|
1,0+1,0
|
E + K3
|
|
Rzepak w fazie 6-8 liści (chwasty w fazie 2-6 liści)
|
|
Belkar, Mozzar
|
halauksyfen metylu + pikloram
|
0,5
|
O + O
|
|
Od początku rozwoju pędów bocznych do rozwoju pierwszego pędu bocznego rzepaku (chwasty od 3 liści do fazy rozety)
|
|
Cloe 300 SL, Major 300 SL, Prosto 300 SL + Asystent+
|
chlopyralid
|
0,2 + 0,1
|
O
|
|
Cloe 300 SL lub Major 300 SL lub Prosto 300 SL + Pikas 300 SL lub Raldico 300 SL lub Zorro 300 SL
|
chlopyralid + pikloram
|
0,2 + 0,078
|
O + O
|
|
Zima okres spoczynku wegetacyjnego (bez względu na fazę rozwojowa chwastów)
|
|
Barclay Propyz SC, PZZ-400 SC, Prince 400 SC, Prince Duo 400 SC, Propyzaflash, TurboPropyz
|
propyzamid
|
1,25-1,875
|
K1
|
-
Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 10-2020 - ZAPRENUMERUJ
