Ochrona rzepaku przed chorobami zaczyna się jesienią

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: prof. dr hab. Marek Korbas, dr Ewa Jajor IOR-PIB w Poznaniu | redakcja@agropolska.pl

02-10-2020,8:05 Aktualizacja: 02-10-2020,8:06

A A A

Ochronę nalistną najlepiej wykonać w fazie 3-4 par liści. Fot_Arkadiusz Artyszak

Zwalczanie sprawców chorób jesienią to początek ochrony złożonej z kilku zabiegów. Jest to również dbałość o stan fitosanitarny roślin, ponieważ najlepiej rozwijają się, gdy grzyby chorobotwórcze nie występują na plantacji.

Plonowanie rzepaku zależy od wielu czynników, które wymagają ciągłej kontroli, a jej brak może znacząco ograniczyć plon. Ważnym i nie zawsze docenianym czynnikiem jest wczesne występowanie chorób.

Uszkadzają korzenie i liście rzepaku. Jaki insektycyd wybrać?

Szkodniki jesienne uszkadzają rzepak już w początkowych fazach wegetacji, kiedy młode rośliny są najbardziej wrażliwe. Żeby temu zapobiec warto z wyprzedzeniem przygotować plan jesiennej ochrony plantacji. Termin pojawu i nasilenie...

czytaj więcej

Wysiewać nasiona zaprawione

Już na początku rozwoju rzepak może być atakowany przez sprawców zgorzeli siewek i mączniaka rzekomego. W czasie wschodów, w fazie w pełni rozwiniętych liścieni i pierwszych liści właściwych, na roślinach można obserwować też objawy suchej zgnilizny kapustnych i czerni krzyżowych.

Problemy z tymi chorobami na tym etapie rozwiązać powinno zaprawianie nasion i w tym przypadku przydatne są zaprawy zawierające takie substancje czynne, jak fluopikolid i fluoksastrobina. Jeżeli zagrożeniem jest wczesne wystąpienie tylko suchej zgnilizny kapustnych, to do dyspozycji rolników jest także biologiczna zaprawa, w skład której wchodzą bakterie Bacillus amyloliquefaciens szczep MBI 600.

Wczesne opryskiwanie

W jesiennej ochronie plantacji rzepaku niemniejsze znaczenie od zaprawiania mają zabiegi opryskiwania wykonywane w fazie, gdy rośliny wykształcą 3-4 pary liści właściwych. Jest to najlepszy moment, aby zwalczyć lub zapobiec rozwojowi grzybów należących do rodzajów: Leptosphaeria, Lewia i Botryotinia, czyli sprawców: suchej zgnilizny kapustnych, czerni krzyżowych i szarej pleśni.

Odchwaszczanie rzepaku ozimego. Jeżeli nie doglebowo, to koniecznie nalistnie

Z pewnością nie wszystkim plantatorom udało się wykonać zabiegi doglebowe w rzepaku ozimym. Co prawda popadało, ale nierównomiernie w całym kraju, a do tego intensywnie, co nie sprzyja zatrzymaniu wody w glebie. Bez względu na...

czytaj więcej

Najbardziej niebezpieczna dla plonu jest pierwsza z nich. Jej infekcji sprzyja podwyższona wilgotność powietrza i obecność w okolicy reszek pożniwnych porażonych przez sprawców suchej zgnilizny w poprzednim sezonie. Czerń krzyżowych i szara pleśń często jej współtowarzyszą i ich nasilenie z reguły jest mniejsze, ale potrafią rozwijać się bardzo szybko, gdy na plantacji pojawią się szkodniki lub rośliny zostaną uszkodzone przez grad, drobiny piasku, zwierzęta, czy sprzęt rolniczy.

Warunki do stosowania fungicydów

Jesienne zastosowanie fungicydów zależy głównie od temperatury powietrza, wilgotności (opady), jesiennego tempa wzrostu chronionej odmiany i ilości liści właściwych. Aby przystąpić do zabiegu należy określić, czy nasilenie objawów choroby osiągnęło próg ekonomicznej szkodliwości.

Inną drogą wskazującą na potrzebę wykonania zabieguw przypadku suchej zgnilizny kapustnych jest określenie ilości zarodników w powietrzu. Wielkość tę wyznacza się stosując system SPEC (System Pojawu Epidemi Chorób). Gwałtowny wzrost ilości zarodników workowych w 1m3 powietrza oznacza potrzebę wykonania zabiegu opryskiwania. Niskie temperatury i duża powierzchnia liści spowalnia rozwój suchej zgnilizny i czas przerastania grzybni do ogonka liściowego, a następnie do szyjki korzeniowej.

Sprawdzono trzy metody uprawy rzepaku ozimego. Która najlepsza?

W Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Winnej Górze (woj. wielkopolskie) w sezonie 2019/2020 porównano wyniki uprawy rzepaku prowadzone w trzech technologiach. Początki ubiegłego...

czytaj więcej

Zabieg zwalczania grzybów jesienią często łączy się z zabiegiem regulacji wzrostu rzepaku. Chodzi o to, aby zapobiec wynoszeniu się stożka wzrostu ponad powierzchnię gleby. Wybierając fungicyd do jesiennej ochrony należy więc mieć na uwadze nie tylko występowanie grzybów, ale i potrzebę regulacji wzrostu roślin przed zimą. W tabeli podano przykładowe fungicydy, które w pełni zwalczyć mogą sprawców suchej zgnilizny kapustnych, czerni krzyżowych i szarej pleśni.

Nie zapomnieć o zapobieganiu

Występowanie chorób rzepaku ograniczają miedzy innymi: uprawa odmian odpornych i przerwy w uprawie rzepaku - najlepiej 3-4 letnie, a nawet dłuższe. Po takim czasie stan fitosanitarny gleby i roślin zdecydowanie poprawia się. Przerwy w uprawie są też konieczne w przypadku występowania kiły kapusty (Plasmodiophora brassicae), która rozwija się jesienią i zagraża rozwojowi roślin.

Inną chorobą, której można zapobiegać już jesienią jest zgnilizna twardzikowa. Sprawca tej choroby zwalczany jest, gdy rzepak kwitnie, ale już jesienią można ograniczać jego przetrwalniki opryskując bezpośrednio przed siewem glebę biofungicydem zawierającym substancję czynną w postaci grzyba pasożytniczego Coniothyrium minitans.

Posiada on zdolność rozpuszczania przetrwalników grzyba znajdujących się na lub płytko pod powierzchnią gleby. Ma to szczególne znaczenie w gospodarstwach, w których rzepak ma duży udział w płodozmianie.

Tabela. Przykłady fungicydów zarejestrowanych do zwalczania chorób rzepaku w okresie jesiennym

Środki ochrony roślin	Substancja czynna/zawartość	Dawka (kg (l)/ha)	Sucha zgnilizna kapustnych	Czerń krzyżowych	Szara pleśń	Cylindrosporioza	Mączniak rzekomy
Amistar Gold Max	azoksystrobina (125 g/l), difenokonazol (125 g/l)	1,0 l/ha	+	-	-	-	-
Angle	azoksystrobina (125 g/l), difenokonazol (125 g/l)	1,0 l/ha	+	-	-	-	-
Artemid	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Bajlando 500 SC*	tiofanat metylowy (500 g/l)	1,2 l/ha	+	+	+	-	-
Basior 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
Bicanta	azoksystrobina (125 g/l), difenokonazol (125 g/l)	1,0 l/ha	+	-	-	-	-
Bounty 430 SC	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Cantus	boskalid (500 g/kg)	0,2-0,5 kg/ha	+	-	-	-	-
Caramba 60 SL	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Cersus	boskalid (500 g/kg)	0,2-0,5 kg/ha	+	-	-	-	-
Caryx 240 SL	chlorek mepikwatu (210 g/l), metkonazol (30 g/l)	1,0 l/ha	+	+	-	-	-
Clayton Tabloid EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	+	-	-
Conatra 60 EC	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Corinth 240 EC	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Dąb 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Darcos 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	+	-	-
Domnic 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Erasmus 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	+	-	-
Fezan	tebukonazol (250 g/l)	0,5 l/ha	-	-	-	+	-
Furtado 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5–0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Hajduk 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5–0,75 l/ha	-	+	-	-	-
Helicur 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5–0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Horizon 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5 l/ha	+	+	-	-	-
Judym 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
Kanonik 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
Kosa 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Magnello 350 EC	difenokonazol (100 g/l), tebukonazol (250 g/l)	0,8 l/ha	+	-	-	-	-
Maxior	difenokonazol (100 g/l), tebukonazol (250 g/l)	0,8 l/ha	+	-	-	-	-
MetcoGuard	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Metfin	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Mystic 250 EC	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Orius Extra 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	-	-	-
Patronius 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	-	-	-
Plexeo 60 EC	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Podstawa 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
PolygreenFungicyde WP	oospory Pythium oligandrum	0,1 kg/ha	+	-	-	-	-
Procer 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
Promino 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
Protebul 240 EC	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Riza 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	+	-	-
Sendo 60 EC	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Sirena 60 EC	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Simveris	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Sintop 500 SC*	tiofanat metylowy (500 g/l)	1,2 l/ha	+	+	+	-	-
Spartakus	metkonazol (60 g/l)	0,7–1,0 l/ha	+	+	+	+	-
Sparta 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	+	-	-
Spekfree 430 SC	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Starpro 430 SC	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Suprax	difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l)	0,3 l/ha	+	+	-	-	-
Syrius 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	-	-	-
Tarcza Łan 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Tarcza Łan Extra 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5-0,75 l/ha	-	+	-	-	-
Tarcza Plus 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5-0,75 l/ha	-	+	-	-	-
Tartaros 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-
Tauron 240 EW	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Tebkin 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Tebu 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5-0,75 l/ha	+	+	-	-	-
TebuGuard Plus	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Tebuprotin 240 EC	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Tebusha 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Tilmor 240 EC	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Teodor 240 EC	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Tiptop 500 SC*	tiofanat metylowy (500 g/l)	1,2 l/ha	+	+	+	-	-
Tiofan 500 SC	tiofanat metylowy (500 g/l)	1,2 l/ha	+	+	+	-	-
Tiofanat Metylowy 500 SC	tiofanat metylowy (500 g/l)	1,2 l/ha	+	+	+	-	-
Tobias-Pro 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5 l/ha	+	+	-	-	-
Toledo 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,75 l/ha	+	+	+	-	-
Toledo Extra 430 SC	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Toprex 375 SC	difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l)	0,3 l/ha	+	+	-	-	-
Topsin M 500 SC*	tiofanat metylowy (500 g/l)	1,2 l/ha	+	+	+	-	-
Trion 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5-0,75 l/ha	+	+	-	-	-
Troja 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	+	-	-
Tyberius 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	1,0 l/ha	+	+	-	-	-
Quadris Gold	protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l)	0,75 l/ha	+	+	-	-	+
Ulysses 430 SC	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Ventoux 430 SC	tebukonazol (430 g/l)	0,45 l/ha	+	+	+	-	-
Victosar 250 EW	tebukonazol (250 g/l)	0,5-0,75 l/ha	-	+	-	-	-
Wadera 300 EC	protiokonazol (300 g/l)	0,6 l/ha	+	-	-	-	-