Zwalczaj szkodniki łuszczynowe ochraniając zapylacze
Rzepak – chemicznie ale bezpiecznie
Zabiegi zwalczania słodyszka rzepakowego, zwłaszcza późno nalatującego oraz szkodników łuszczynowych wymagają szczególnego przygotowania, również ze względu na licznie występujące w tym czasie zapylacze, przede wszystkim pszczoły. Na rzepaku stwierdzono występowanie ponad 100 gatunków pszczół, wśród których pszczoła miodna to tylko jeden gatunek. Obecność pszczół w czasie kwitnienia jest szczególnie ważna, gdyż rzepak jest rośliną fakultatywnie obcopylną. Oznacza to, że w pewnym stopniu rośliny wytwarzają nasiona bez dostępu zapylaczy, ale również bardzo pozytywnie reagują zwiększeniem plonu podczas zapylania przez owady. W badaniach prowadzonych na przestrzeni lat wielu naukowców i placówek badawczych potwierdzało pozytywną rolę pszczół w produkcji rzepaku. W polskiej literaturze prof. Banaszak podaje, że prawidłowe zapylenie rzepaku powoduje wzrost plonu do 30%. Prof. Jabłoński podaje nieco wyższą wartość 32,5%.
Badamy, jak chronić pszczoły
Od 2011 roku Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu prowadzi we współpracy z innymi jednostkami badania mające na celu precyzyjne wyjaśnienie roli zapylania rzepaku oraz oddziaływanie ochrony insektycydowej na pszczoły. Doświadczenia prowadzone są w kilku lokalizacjach w kraju, a miejscem najszerzej prowadzonych prac są pola Ośrodka Hodowli Zarodowej „Garzyn” w Garzynie. Dotychczas uzyskane wyniki jednoznacznie potwierdzają wpływ zapylenia przez pszczoły na wzrost plonu rzepaku nawet o 32%. Ponadto prowadzone obserwacje wykazały bardzo istotny wpływ na cechy jakościowe uzyskanego plonu, jak również pozytywny wpływ na rozwój roślin rzepaku. Prawidłowe zapylenie przyczynia się do skrócenia kwitnienia łanu, lepszego wzrostu roślin, dłuższego rozwoju łuszczyn i równomiernego ich dojrzewania. Otrzymane nasiona charakteryzują się lepszą energią i zdolnością kiełkowania, a także większą masą tysiąca nasion w porównaniu do plonu z roślin odizolowanych od dostępu pszczół. Zatem obecność pszczół w okresie kwitnienia rzepaku jest bardzo pożądana, gdyż dzięki zapylaniu można uzyskać wyższy i lepszej jakości plon.
Okres kwitnienia rzepaku to również czas ochrony insektycydowej przed słodyszkiem rzepakowym czy szkodnikami łuszczynowymi. Zabiegi ochrony roślin powinny być w tym okresie odpowiednio przygotowane i przeprowadzone, tak aby zapewnić całkowitą ochronę pszczół, a także innych owadów pożytecznych. Obecnie ochrona pszczół podczas stosowania środków ochrony roślin jest wymogiem prawnym, nie tylko w Polsce ale w całej Unii Europejskiej. Powinna ona jednak wynikać ze świadomości i zrozumienia olbrzymiej roli pszczół w uprawach owadopylnych, ale również w środowisku naturalnym.
