Ketoza krów mlecznych. Jak ją diagnozować i leczyć?
W jaki sposób możemy skutecznie potwierdzić ketozę w naszym stadzie, a jeśli już ona występuje, jakie środki najlepiej sprawdzają się w leczeniu krów?
- Warto wiedzieć, że ketoza czyli podwyższony poziom ciał ketonowych, jest normalnym zjawiskiem w czasie adaptacji tj. przystosowania się organizmu krów do okresu deficytu energetycznego. Dopiero ich nadmierny poziom stanowi problem - mówiła prof. Jessica McArt z Uniwersytetu Corlnella w USA podczas tegorocznej Szkoły Żywienia w Krakowie.
W laktacji krowy muszą się adaptować do deficytu energetycznego. W efekcie uwalniane do krwiobiegu są duże ilości niezestryfikowanych kwasów tłuszczowych (NEFA).
- Ketoza jest normalnym zjawiskiem w czasie adaptacji krów do deficytu energetycznego
- Poziom ciał ketonowych można określić w moczu, mleku i krwi krów
- Głównym celem leczenia ketozy nie jest zmniejszenie poziomu BHB we krwi
"Hoduj z Głową Bydło". Co znajdziecie w nowym wydaniu?
Jeśli jest zbyt dużo NEFA zostają one niecałkowicie utleniane do ciał ketonowych. Wyróżniamy ich trzy rodzaje tj. aceton, acetooctan oraz β-hydroksymaślan (BHB). Są one używane jako alternatywne źródło energii w ciele.
Zapach acetonu
Historycznie hodowcy oraz lekarze weterynarii wykrywali ketozę u krów na podstawie słodkiego zapachu acetonu uwalnianego wraz z wydychanym przez nie powietrzem. Metoda ta wbrew pozorom nie należy do najłatwiejszych, a dodatkowo jest ona obarczona sporym błędem.
- Przyjmuje się, że metoda ta jest skuteczna zaledwie w 50%. Generalnie nie jesteśmy w tym tacy dobrzy, za jakich się uważamy. Gdy twierdzimy, że umiemy wyczuć aceton w oborze to gwarantuję, że większość z nas nie potrafi tego zrobić - mówiła Jessica McArt.
Badanie ciał ketonowych
Badanie ciał ketonowych w moczu wykonujemy za pomocą testu paskowego na obecność kwasu acetylooctowego. Jego dokładność jest określona jako przyzwoita i porównywalna do badania krwi.
Spółdzielniom mleczarskim grożą fuzje, przejęcia i bankructwa?
Dodatkową zaletą jest także cena, około złotówki za pasek. Zabarwienie czerwone i fioletowe oznacza, że dana sztuka może być w ketozie.
Testy do badania poziomu BHB w mleku są paskowe lub proszkowe. Mają one od umiarkowanej do słabej czułości oraz przyzwoitą specyficzność.
Oznacza to, że niektóre krowy ketotyczne w badaniu wyjdą jako nieketotyczne. Za to wskaże ono celnie większość sztuk zdrowych.
Badanie ciał ketonowych we krwi wydaje się najbardziej dokładnym rozwiązaniem. Złotym standardem jest oznaczanie ich poziomu w laboratorium. W tym przypadku wadą jest jednak zbyt długie oczekiwanie na wynik.
Na rynku dostępne są też ręczne mierniki BHB przeznaczone dla ludzi, które można jednak z powodzeniem wykorzystać w przypadku krów mlecznych. Jest to dokładny test, który daje wynik ilościowy BHB w milimolach na litr.
Cena mleka spadła poniżej 2 złotych za litr!
Skąd i kiedy pobierać próbki krwi?
Jeśli chodzi o lokalizację pobierania próbek krwi, najczęściej jest to żyła ogonowa albo szyjna.
- Nie zalecam pobierania krwi z żyły mlecznej z uwagi na to, że po pierwsze jest to niebezpieczne, a po drugie otrzymamy nieco zaniżony wynik o około 0,3 milimola na litr - kontynuowała Jessica McArt.
W tym celu można też wykorzystać nakłucie ucha lub sromu, żeby pozyskać krew z naczyń włosowatych.
Jak leczyć krowy z ketozą?
Głównym celem leczenia ketozy nie jest zmniejszenie poziomu BHB we krwi. Chodzi przede wszystkim o rozwiązanie pewnego rodzaju problemu metabolicznego, który leży u podstaw tego zjawiska. Do podstawowych i najczęściej stosowanych narzędzi należy podawanie glikolu propylenowego w ilości 300 ml bezpośrednio do pyska raz dziennie przez 3 do 5 dni.
Inną metodą jest suplementacja witaminy B12, a także dożylne podawanie glukozy.
Możliwe jest również stosowanie glukokortykoidów, jednak zdaniem Jessici McArt, ich skuteczność jest dyskusyjna, a ponadto mogą być one szkodliwe dla krów z wysokim poziomem BHB.
Więcej informacji znajdziesz w artykule ″Zdiagnozować i zwalczyć ketozę″ opublikowanym w najnowszym wydaniu magazynu ″Hoduj z Głową Bydło″ nr 4/2023. ZAPRENUMERUJ
Książki warte polecenia: Sygnały racic|Rozród - Praktyczny przewodnik zarządzania rozrodem (Cow Signals)
