Jak liczyć koszty żywienia w produkcji mleka?
Gospodarstwo produkujące mleko powinno swoją działalność opierać na rachunku ekonomicznym. To oczywiste, że najbardziej interesującą pozycją jest w nim zysk.
Hodowcy najczęściej uzależniają zysk jedynie od cen skupu mleka, zapominając, że w jego obliczaniu, oprócz przychodu, konieczne jest uwzględnienie kosztów produkcji.
Zysk wyliczamy po odjęciu kosztów od uzyskanych przychodów (zysk = przychód – koszty).
Liczenie kosztów żywienia na 1 krowę lub na 1 litr mleka jest lepsze, niż ich nieszacowanie, ale może prowadzić do błędnych decyzji.
Czy podzielony sektor mleczarski zaakceptuje strategię?
O wiele lepszą miarę stanowi wyliczanie IOFC (ang. income over feed cost), czyli przychodów ze sprzedaży mleka po odjęciu wydatków poniesionych na pasze.
"Liczenie kosztów produkcji jest nie tylko istotne dla wyliczania zysku, ale także dla ich analizy. Gdzie, z ekonomicznego punktu widzenia mam największe problemy, gdzie mam największe rezerwy dla poprawienia zysku?" pisze w swoim artykule na łamach "Hoduj z Głową Bydło" prof. Zygmunt Maciej Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
Skoro żywienie jest główną pozycją kosztów, warto zastanowić się, jak wyliczyć jego koszty. Ich miarami mogą być:
- koszty żywienia w przeliczeniu na 1 krowę (zł/krowę/dzień),
- koszty żywienia w przeliczeniu na 1 litr mleka (zł/1 litr),
- przychód ze sprzedaży mleka po odjęciu kosztów żywienia (tzw. IOFC; zł/krowę/dzień).
Jak liczyć IOFC ?
IOFC można wyliczyć dla stada czy grupy żywieniowej, a nawet dla pojedynczej krowy.
IOFC liczy się dla krów w laktacji, czyli tych, które produkują mleko.
Cena mleka w Polsce już 5 miesiąc wyższa niż w UE
Dzięki znajomości tego parametru można oszacować nie tylko ilość pieniędzy, które pozostaną do wydania na inne cele niż żywienie (np. na płace), ale także jaki może być wpływ zmian dawek pokarmowych, korzyść z zastosowania jakiegoś dodatku paszowego czy metody żywienia.
Dzięki wyliczaniu IOFC hodowca może więc dokonywać świadomych zakupów pasz.
IOFC wylicza się ze wzoru:
IOFC (zł/krowa/dzień) = cena za mleko (zł/litr) x średnia dzienna wydajność mleka (litr/krowa/dzień) – dzienny koszt dawki pokarmowej (zł/krowa/dzień)
Poniżej podano przykład wyliczenia IOFC dla stada krów o średniej dziennej wydajności mleka wynoszącej 38 litrów na krowę. Cena skupu surowca wynosi 2,10 zł/litr, a średni koszt dawki pokarmowej to 40 zł/krowę/dzień.
IOFC (zł/krowa/dzień) = 2,10 (zł/litr) x 38 (litr/krowa/dzień) – 40 (zł/krowa/dzień) = 2,10 x 38 – 40 = 39,8 (zł/krowa/dzień)
Dla wyliczenia IOFC konieczna jest informacja na temat kosztów dawki pokarmowej. Wylicza się go z ilości poszczególnych pasz w dziennej dawce pomnożonych przez cenę każdej z nich.
Powinny się w nich znajdować koszty niedojadów (krowy powinny pozostawiać ich od 3 do 5%). Praktycznie dla uwzględnienia niedojadów można zwiększyć aktualną wydajność mleka stada (lub grupy) na przykład o 1-2 litry.
Więcej informacji na temat wyliczania parametru IOFC znajduje się w artykule prof. Zygmunta Macieja Kowalskiego pt. "Jak liczyć koszty żywienia w produkcji mleka?" w bieżącym wydaniu „Hoduj z Głową Bydło” nr 2/2024.
Książki warte polecenia: Sygnały racic|Rozród - Praktyczny przewodnik zarządzania rozrodem (Cow Signals)
