Skąd się biorą w lasach lata tłuste i chude?
Większość drzew, m.in. sosny tworzą zwykle nasiona raz na kilka lat. Foto_Małgorzata Felińska
- Dęby, sosny, jarzębina, czy buki tworzą zwykle nasiona raz na kilka lat. Drzewa określonych gatunków mogą to synchronizować. Lepsza znajomość tego procesu może być przydatna w leśnictwie czy sadownictwie - mówi dr Michał Bogdziewicz z UAM.
- Są lata, kiedy żołędzi nie ma prawie wcale, a są lata, kiedy są nimi zasłane całe lasy. A w dodatku jeśli dąb ma rok nasienny, to dzieje się to nie w jednym lesie, ale w całym kraju czy Europie - opowiada naukowiec z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Trująca roślina na łąkach, brzegach pól i lasów. Lasy Państwowe ostrzegają
Niegdyś polecany przy chorobach wątroby czy nadciśnieniu, dziś jest traktowany, jako roślina bardzo szkodliwa. Starzec jakubek to pospolita roślina, której należy się wystrzegać. Jacobaea vulgaris w Polsce występuje powszechnie na łąkach,...
Podobna sytuacja ma miejsce w wypadku orzeszków bukowych, żołędzi, szyszek sosny czy świerku, migdałów, oliwek, owoców jarzębiny czy dzikich jabłek. Ich nasiona nie muszą pojawiać się co roku. Czasem po wytworzeniu nasion kolejne powstają za dwa lata, czasem dopiero za osiem lat. Regularność zależy od gatunku.
Jak to jest możliwe? Czy drzewa mają takie "lata tłuste i chude", zapisane w genach? A może w jakiś sposób komunikują się ze sobą? Ewolucyjne pochodzenie takiego mechanizmu zbadali naukowcy z międzynarodowego zespołu kierowanego przez Marcosa Fernandeza-Martineza z Uniwersytetu w Antwerpii.
Efekty badania przedstawili w "Nature Plants". Współautorem publikacji jest dr Bogdziewicz.
Międzynarodowy zespół zbadał ponad 200 gatunków roślin z całego świata, które wykazują międzyroczną zmienność (im większa jest ta zmienność - tym trudniej przewidzieć, czy w danym roku będzie urodzaj, czy nie).
- Sprawdziliśmy, ile zasobów, takich jak azot i fosfor jest w tkankach poszczególnych roślin. I porównaliśmy to ze zmiennością pojawiania się lat nasiennych - mówi ekolog.
Susza w lasach osłabia drzewa. Część gatunków może zniknąć
Przy coraz dłuższych upałach zagrożone są niektóre gatunki drzew i całe lasy, bo część drzew nie dożywa starości. To powoduje określone koszty związane z nowymi nasadzeniami. Dużym zagrożeniem w okresie suszy są również pożary. - Na...
Z badań wynika, że im lepiej dany gatunek radzi sobie z pobieraniem zasobów ze środowiska, tym większa jest regularność tworzenia nasion. Jeśli bowiem jakieś drzewo wydaje w danym roku wiele nasion - traci cenne zasoby w postaci azotu czy fosforu, przez co musi na nowo zacząć je gromadzić.
Zanim znów gotowe będzie do wytworzenia nasion, może minąć kilka lat. A im więcej jest tych cennych zasobów w środowiskach, w których żyje dany gatunek - i im lepiej gatunek ten umie pozyskiwać owe składniki, tym większa jest regularność urodzaju roślin.
Pytany, jakim cudem wszystkie rośliny na wielkim obszarze wiedzą, że mają wydać w danym roku nasiona, dr Bogdziewicz zastrzega, że związanych z tym hipotez jest dużo. Jedna z popularniejszych zakłada, że czynnikiem synchronizującym jest pogoda.
Naukowiec zwraca uwagę, że z cyklem lat nasiennych związane są też cykle zwierząt. Są więc okresy, kiedy po latach nasiennych pojawia się więcej gryzoni, więcej szkodników i więcej pasożytów.
Ekspert mówi, że bardzo trudno jest obecnie przewidzieć, czy dany rok będzie nasienny czy nie. Wyjaśnia, że nawet wiosną, kiedy widzimy obfitość kwiatów na drzewach - nie można mieć pewności, czy przełoży się to na urodzaj nasion.
- Rolnictwo bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
