Wybierz odpowiednią odmianę rzepaku ozimego do siewu

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: mgr inż. Jacek Broniarz, COBORU | redakcja@agropolska.pl

06-07-2021,12:10 Aktualizacja: 06-07-2021,12:23

A A A

W PDO odmiany mieszańcowe plonowały średnio o ok. 14% więcej niż odmiany populacyjne. Fot_Arkadiusz Artyszak

Podjęcie decyzji o wyborze odmiany do uprawy w nowym sezonie mogą ułatwić wyniki prowadzonych corocznie badań PDO. Badania te, umożliwiają sprawdzenie aktualnej wartości dużej liczby odmian wpisanych do Krajowego rejestru odmian (KR) oraz niektórych odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA).

Wcześniej, odmiany z katalogu CCA, oceniane były przez co najmniej dwuletni okres badań w doświadczeniach rozpoznawczych i tylko najlepsze z nich, tj. te, które uzyskały pozytywne wyniki cech rolniczo-użytkowych, trafiały następnie do doświadczeń PDO. W sezonie wegetacyjnym 2019/2020 oceniano łącznie 57 odmian, większość tj. 55 odmian pochodziło z KR, natomiast tylko dwie z CCA. Materiał siewny większości z badanych odmian zapewne znajdzie się w ofercie firm hodowlano-nasiennych oraz u innych dystrybutorów nasion na nowy sezon.

Producenci oleju spodziewają się dobrych zbiorów rzepaku

Tegoroczne zbiory rzepaku w Polsce zostały wstępnie oszacowane na ok. 3,2 mln ton. Projekcja powierzchni uprawy z dużym prawdopodobieństwem przekroczyła 1 mln ha - poinformowały Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju i Krajowe Zrzeszenie...

czytaj więcej

Różnice w plonowaniu odmian były bardzo duże. Skrajnie różnica między najlepiej i najgorzej plonującą odmianą populacyjną wyniosła 6,4 dt/ha, a najlepiej i najgorzej plonującą odmianą mieszańcową aż 12,5 dt/ha (tab. 1. 2). Ogólnie lepiej plonowały odmiany mieszańcowe, a ich średni plon był większy o 14% od średniego plonu odmian populacyjnych.

Spośród badanych odmian mieszańcowych najlepiej plonowały: Absolut, Aurelia, Ambassador, Artemis, Architect, Dynamic, Angelico, Duke, Advocat, DK Expansion, DK Exporter, Anniston, Luciano KWS i Aspect, natomiast wśród odmian populacyjnych: Birdy, Derrick, Gemini, SY Ilona oraz Galileus.

Niektóre z tych odmian dobrze plonowały w obu ostatnich latach badań, różniących się zasadniczo pod względem przebiegu warunków pogodowych. Ogólnie, w 2020 r. najlepiej plonowały odmiany nowe, zarejestrowane w ostatnich 2-3 latach, które cechują się dużym potencjałem plonowania oraz te, wykazujące dobrą zdrowotność.

Warto zwrócić uwagę na odmiany odporne na kiłę kapusty. Ich uprawa stanowi najbardziej efektywny sposób na zapobieganie porażeniom roślin, a co za tym idzie, uniknięcie znacznych strat. Aktualnie w KR wpisanych jest 14 takich odmian.

Kondycja rzepaku ozimego w Sahryniu

Rzepak ozimy w gospodarstwie Witolda Ferensa w Sahryniu (gmina Werbkowice) na Zamojszczyźnie prezentuje się bardzo dobrze. Mimo surowej zimy nie odnotowano większych uszkodzeń mrozowych. Duża dostępność wody sprzyja wzrostowi roślin, ale do...

czytaj więcej

W przypadku zainfekowania pól gospodarstwa zarodnikami sprawcy kiły kapustnych, oprócz zaprzestania uprawy rzepaku, alternatywną możliwością jest uprawa odmian odpornych. Trzeba wówczas konieczne przestrzegać co najmniej czteroletniej przerwy w uprawie rzepaku na tym samym polu, przede wszystkim po to, aby zapobiegać przełamaniu odporności.

LOZ ułatwia wybór

Odmian rzepaku ozimego oferowanych do uprawy jest bardzo dużo. Mimo tego, nie jest łatwo wybrać najbardziej odpowiednie z nich do określonych warunków gospodarstwa. Dużym ułatwieniem jest skorzystanie z „List odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw” (LOZ). Przeważnie znajdują się na nich odmiany, które przejawiają dobre przystosowane do uprawy w danym rejonie i są tam najbardziej wartościowe.

Szczególnie cenione są odmiany względnie stabilnie plonujące, pomimo różnych warunków atmosferycznych w kolejnych sezonach wegetacyjnych i takie trafiają również na listę. W 2021 r., w poszczególnych województwach na LOZ znajduje się od kilku (6) do kilkunastu (19) odmian. Zestawienie odmiany w LOZ oznacza jej rekomendację na obszarze województwa. W br. na wszystkich LOZ znajdują się łącznie 39 odmiany rzepaku ozimego. Zdecydowaną większość stanowią odmiany mieszańcowe, których jest 31, natomiast odmian populacyjnych zaledwie 8.

Na które odmiany rzepaku postawić w sezonie 2021/2022?

Za nieco ponad 3 miesiące rozpoczną się siewy rzepaku ozimego. Już teraz warto zastanowić się jakie odmiany wybrać. Pomocą służą wyniki doświadczeń PDO, na podstawie których opracowywane są Listy odmian zalecanych. W 2021 roku na Listach...

czytaj więcej

Dwadzieścia odmian otrzymało rekomendację do uprawy na terenie czterech i więcej województw. Najczęściej polecanymi do uprawy odmianami są populacyjne Birdy i Derrick oraz mieszańcowe Absolut F1 i Architect F1 – w 10-12 województwach. Odmiana DK Expiro F1 rekomendowana jest do uprawy w 8 województwach, z kolei odmiany Angelico F1, Anniston F1, DK Expansion F1 i Stefano KWS F1 – w 7, odmiany Advocat F1 i ES Imperio F1 – w 6 województwach, natomiast odmiany Ambassador F1, Bonanza F1, Chopin F1, Duke F1, DK Extract F1, Gemini, Prince F1, SY Ilona oraz Tigris F1 – w 4 województwach.

Inne znalazły się na listach kilku województw, m.in. Artemis F1, Aurelia F1, Dominator F1, i Galileus (w 3 województwach). Pozostałe odmiany z „Listy ...” zalecane są do uprawy tylko w jednym lub dwóch województwach.

Materiał siewny

Dystrybucją materiału siewnego zajmują się zarówno firmy hodowlano-nasienne, jak i inne podmioty, które zawarły odpowiednie umowy, np. licencyjne z hodowcą lub właścicielem odmiany.

Zastosuj dolistnie krzem w rzepaku ozimym

Nowym elementem technologii produkcji rzepaku ozimego jest aplikacja dolistna krzemu. Obecnie rekomenduje się wykonanie pierwszego zabiegu jesienią, aby poprawić kondycję roślin przed zimą, a kolejnego/kolejnych wiosną. Ostatnie spadki temperatury...

czytaj więcej

Od wielu już lat dystrybutorzy materiału siewnego sprzedają nasiona w postaci tzw. jednostek siewnych. Taka jednostka powinna zawierać określoną liczbę nasion kiełkujących na przyjętej stałej powierzchni. Przeważnie przyjmuje się powierzchnię 3 ha, dla której przewiduje się wysiew 2,0-2,1 mln nasion odmian populacyjnych lub 1,5 mln nasion odmian mieszańcowych.

Na opakowaniu zamieszczane są niezbędne informacje (roślina uprawna, nazwa odmiany, parametry wartości siewnej nasion, liczba nasion, wielkość powierzchni do zasiewu itp.). Przeważnie, materiał siewny nowych odmian, albo odmian które cechują się dodatkowymi właściwościami np. odpornością na kiłę kapusty będzie zapewne drogi.

W ostatnich latach, zróżnicowanie cen nasion odmian wynikało również z dostępnej i zastosowanej zaprawy. Mimo to, warto zaopatrzyć się w bardzo dobre, chociaż drogie nasiona. Ich cena stanowi tylko około 5-7 proc. wszystkich kosztów uprawy rzepaku!

Tabela 2. Wyniki ocen cech rolniczo-użytkowych odmian mieszańcowych rzepaku ozimego. Doświadczenia odmianowe w sezonie wegetacyjnym 2019/2020

Odmiana	Rok wpisania do KR	Plon nasion (dt z ha)	Zawartość tłuszczu (%, wilgot. nasion 9% )	Stan roślin po zimie (skala 9^o)	Termin początku kwitnienia (data)	Termin dojrzałości (data)	Wysokość roślin (cm)	Pochylenie łanu (%)	Porażenie przez
Odmiana	Rok wpisania do KR	Plon nasion (dt z ha)	Zawartość tłuszczu (%, wilgot. nasion 9% )	Stan roślin po zimie (skala 9^o)	Termin początku kwitnienia (data)	Termin dojrzałości (data)	Wysokość roślin (cm)	Pochylenie łanu (%)	zgniliznę twardzikową (%)	suchą zgniliznę kap. (%)	choroby podstawy łodygi (%)	czerń krzyżowych (skala 9^o)
Wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO)
Średnia		47,5	41,1	8,3	23.04	9.07	137	12	17	16	19	6,5
Absolut	2018	54,0	40,1	8,5	22.04	9.07	142	17	18	15	18	6,3
Advocat	2018	49,8	42,0	8,4	22.04	10.07	142	11	14	16	17	6,6
Alasco ^/kk.	2017	41,8	39,7	8,2	23.04	8.07	134	8	21	15	20	6,3
Ambassador	2019	53,2	40,6	8,4	22.04	8.07	139	10	19	15	19	6,1
Angelico	2018	50,5	40,7	8,4	22.04	9.07	145	11	18	13	19	6,5
Anniston	2017	49,7	39,9	8,3	22.04	9.07	143	12	19	14	20	6,7
Architect	2017	51,5	40,9	8,4	23.04	8.07	143	11	19	16	18	6,5
Arkansas	2018	48,4	41,6	8,4	21.04	9.07	139	13	17	17	18	6,4
Artemis	2019	52,8	41,3	8,3	23.04	8.07	145	14	19	15	18	6,2
Aspect	2018	49,2	41,3	8,4	23.04	8.07	139	12	21	16	18	6,3
Astana	2018	47,6	42,2	8,3	19.04	9.07	131	10	15	17	16	6,5
Atora	2015	45,5	41,5	8,3	22.04	9.07	138	11	14	18	19	6,4
Augusta ^/kk.	2018	42,8	40,0	8,2	22.04	8.07	136	11	26	15	24	6,2
Aurelia	2019	53,9	40,6	8,4	21.04	8.07	137	15	20	16	21	6,4
Bonanza	2012	44,4	41,5	8,3	25.04	9.07	144	10	18	17	20	6,6
Chopin	2018	48,7	42,2	8,4	23.04	9.07	141	20	16	17	20	6,6
Copernicus	2017	44,7	41,5	8,2	25.04	9.07	140	19	22	17	20	6,2
DK Expansion	2017	49,8	42,0	8,4	24.04	9.07	140	12	19	19	18	6,4
DK Expiro	2016	48,7	40,7	8,4	22.04	9.07	136	18	17	17	18	6,4
DK Exporter	2019	49,7	41,0	8,3	23.04	10.07	137	12	15	13	20	6,5
DK Extract	2016	47,9	40,4	8,2	23.04	9.07	139	16	15	17	18	6,6
Dominator	2019	49,7	43,0	8,4	22.04	9.07	139	9	17	13	17	6,8
Duke	2019	50,0	41,9	8,3	20.04	8.07	137	10	17	15	19	6,5
Dynamic	2019	50,7	42,9	8,4	21.04	9.07	141	11	14	14	16	6,6
Einstein	2017	44,4	42,2	8,1	22.04	9.07	130	13	18	17	19	6,6
ES Cesario	2015	44,7	39,9	8,2	21.04	8.07	129	11	18	16	18	6,1
ES Imperio	2012	48,6	40,0	8,3	24.04	8.07	135	11	19	16	19	6,2
Hamilton	2015	46,1	40,8	8,4	23.04	9.07	136	9	15	15	19	6,6
Inspiration	2013	45,9	41,3	8,2	23.04	8.07	143	13	21	17	20	6,4
INV1165	2013	44,1	41,1	8,2	23.04	8.07	134	12	18	14	20	6,4
INV1188	2019	46,5	39,9	8,3	22.04	8.07	138	13	25	16	21	6,3
Kicker	2017	43,6	40,6	8,2	24.04	9.07	139	11	12	17	17	6,7
Kuga	2016	44,5	41,6	8,3	21.04	9.07	134	9	16	17	20	6,1
Luciano KWS	2019	49,5	41,0	8,2	21.04	8.07	143	9	21	15	19	6,5
Popular	2014	41,5	42,2	8,2	21.04	9.07	130	9	13	15	16	6,7
Prince	2018	48,3	40,7	8,3	19.04	9.07	132	12	14	17	16	6,6
Ragnar	2018	46,7	41,0	8,3	22.04	8.07	137	10	14	18	19	6,3
Riccardo KWS	2016	47,8	40,7	8,3	22.04	8.07	143	10	19	13	20	6,5
Stefano KWS	2008	48,4	40,1	8,3	24.04	8.07	146	11	15	14	16	6,8
SY Florian	2019	44,5	40,9	8,2	23.04	10.07	131	10	11	15	15	6,4
SY Florida	2015	46,3	40,8	8,4	20.04	8.07	136	12	18	19	22	6,2
SY Iowa	2018	46,6	41,2	8,3	21.04	9.07	133	10	12	14	19	6,3
Taifun	2016	43,8	40,4	8,1	22.04	9.07	128	15	15	17	18	6,8
Tatiana	2018	46,4	41,6	8,3	21.04	8.07	130	13	24	18	24	6,3
Thure ^/pk.	2015	43,1	40,0	8,0	25.04	9.07	123	9	15	15	17	6,8
Tigris	2016	47,5	41,3	8,2	22.04	9.07	138	16	15	17	18	6,4
Marc KWS	CCA	49,0	40,5	8,3	24.04	9.07	146	12	14	14	18	6,6
Trezzor	CCA	46,2	42,0	8,2	22.04	9.07	137	10	19	14	19	6,4
Wyniki doświadczeń rejestrowych *
Średnia		48,7	42,0	8,1	24.04	10.07	139	13	21	-	14	6,8
Akilah	2020	49,8	43,3	8,2	24.04	11.07	140	8	19	-	12	6,9
Batis	2020	51,6	43,2	8,3	22.04	8.07	134	17	14	-	14	6,7
Crotora ^/kk	2020	40,3	42,1	8,0	25.04	10.07	138	8	24	-	11	6,9
Daktari	2020	49,5	42,7	8,2	24.04	11.07	137	6	17	-	13	6,7
DK Excited	2020	54,2	43,0	8,2	25.04	11.07	141	18	20	-	14	6,9
DK Expat	2020	45,6	42,2	7,9	25.04	9.07	138	23	16	-	13	6,7
ES Amaretto	2020	46,3	41,2	7,9	27.04	10.07	148	19	21	-	15	6,9
Herakles	2020	46,5	41,8	8,1	23.04	9.07	136	9	19	-	14	6,9
LG17346	2020	52,1	41,0	8,1	26.04	10.07	146	10	24	-	16	6,9
LG Anarion ^/kk	2020	45,4	40,6	8,1	25.04	8.07	140	7	24	-	16	6,5
LG Areti	2020	52,0	41,1	8,2	25.04	9.07	142	12	26	-	17	6,6
LG Aviron	2020	49,9	40,3	8,1	24.04	9.07	137	21	27	-	18	6,2
Temptation	2020	49,5	42,9	8,1	23.04	9.07	134	18	17		11	6,9

* – wyniki pochodzą z ostatniego, trzeciego roku badań (2020) w doświadczeniach rejestrowych lub rozpoznawczych

^/kk.– odmiana o potwierdzonej odporności na kiłę kapusty, w zakresie patotypów najczęściej występujących w Polsce

^/pk.– odmiana półkarłowa

CCA – odmiana ze wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych badana w doświadczeniach PDO

Skala 9^o – wyższy stopień oznacza ocenę rolniczo korzystniejszą

Pochylenie łanu w % – mniejsza wartość oznacza mniejsze pochylenie

Porażenie przez choroby w % oznacza procent roślin porażonych; mniejsza wartość oznacza większą odporność

Tabela 3. Wyniki ocen cech rolniczo-użytkowych odmian populacyjnych rzepaku ozimego. Doświadczenia odmianowe w sezonie wegetacyjnym 2019/2020

Odmiana	Rok wpisania do KR	Plon nasion (dt z ha)	Zawartość tłuszczu (%, wilgot. nasion 9% )	Stan roślin po zimie (skala 9^o)	Termin początku kwitnienia (data)	Termin dojrzałości (data)	Wysokość roślin (cm)	Pochylenie łanu (%)	Porażenie przez
Odmiana	Rok wpisania do KR	Plon nasion (dt z ha)	Zawartość tłuszczu (%, wilgot. nasion 9% )	Stan roślin po zimie (skala 9^o)	Termin początku kwitnienia (data)	Termin dojrzałości (data)	Wysokość roślin (cm)	Pochylenie łanu (%)	zgniliznę twardzikową (%)	suchą zgniliznę kap. (%)	choroby podstawy łodygi (%)	czerń krzyżowych (skala 9^o)
Wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO)
Średnia		41,7	40,5	8,2	24.04	9.07	134	11	14	16	17	6,5
Bazalt	2016	38,1	39,7	8,1	23.04	10.07	136	11	14	17	18	6,5
Birdy	2016	44,5	40,9	8,2	25.04	10.07	139	10	14	15	16	6,8
Derrick	2018	43,6	38,9	8,1	25.04	10.07	134	14	14	18	18	6,8
ES Fuego	2019	41,5	40,2	8,2	24.04	9.07	133	9	15	12	18	6,5
ES Valegro	2014	41,2	42,2	8,1	26.04	10.07	131	9	11	16	17	6,4
Galileus	2018	41,8	40,1	8,3	22.04	8.07	128	15	15	15	19	6,3
Gemini	2019	43,2	40,2	8,4	24.04	9.07	139	13	16	14	18	6,6
Hevelius	2018	39,7	40,7	8,2	19.04	8.07	136	14	16	16	17	6,3
SY Ilona	2016	41,9	41,6	8,0	24.04	10.07	130	8	12	17	16	6,7
Wyniki doświadczeń rejestrowych *
Średnia		39,2	41,0	8,0	25.04	10.07	130	11	19	-	16	6,5
Bono	2020	37,3	40,9	8,1	25.04	9.07	128	16	21	-	21	6,4
Kwazar	2020	41,3	41,4	8,1	25.04	11.07	133	5	17	-	12	6,6
Mars	2020	39,1	40,8	7,8	26.04	9.07	130	13	20	-	16	6,5