Uprawa rzepaku w warunkach niedoboru wody
Prowadzone badania wskazują, że o grubości szyjki korzeniowej decyduje zarówno technologia uprawy roli, jak i sposób...
Sezon wegetacyjny 2018/2019 po raz kolejny nie oszczędził upraw, nastąpiła wręcz kumulacja niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Rozpoczął się ciepłą, długą i suchą jesienią, po której nastąpiła wyjątkowo zimna i sucha wiosna nagle przechodząca w upalne lato. Nie wszystkie uprawy ucierpiały w równym stopniu, a jak poradził sobie rzepak? Może są sposoby, które pozwalają roślinom wyjść przysłowiową obronną ręką z sytuacji stresowych?
Rzepak ozimy należy do roślin bardzo wcześnie rozpoczynających wiosenną wegetację. Jej przebieg zdeterminowany jest stanem rozwoju roślin, głównie średnicą szyjki korzeniowej oraz temperaturą gleby. Oznacza to, że o procesie wiosennej wegetacji można w pewnym stopniu zadecydować już jesienią. Prowadzone badania wskazują, że o grubości szyjki korzeniowej decyduje zarówno technologia uprawy roli, jak i sposób wysiewu rzepaku.
Odchwaszczanie rzepaku ozimego w okresie wiosennym
Ciepła jesień i łagodna zima sprzyjają zachwaszczeniu rzepaków. Wiosna to okres przede wszystkim zabiegów korekcyjnych. Jeżeli upraw nie chroniono jesienią, wyeliminowanie chwastów będzie bardzo trudne. Na program...
Najpopularniejszą technologią uprawy jest system orkowy, w praktyce więc najczęściej uzyskiwane wyniki analiz odnoszone są właśnie do tego systemu. Przygotowanie gleby jest w tym przypadku stosunkowo proste, ale obarczone kilkoma negatywnymi skutkami, spośród których należy zwrócić uwagę na zachwianie gospodarki wodnej oraz występującą dość często konieczność opóźnienia terminu siewu wynikającą najczęściej ze znacznej pracochłonności (niskiej wydajności orki).
Natomiast systemy bezorkowe charakteryzują się dużym zróżnicowaniem stanu i sposobu przygotowania gleby. Poprawnie wykonane pozwalają na dobre wymieszanie resztek pożniwnych z glebą i zoptymalizowaną gospodarką wodną. Wieloletnie stosowanie uprawy bezorkowej poprawia również dostępność potasu glebowego - składnika decydującego o gospodarce wodnej roślin i rozwoju ich systemu korzeniowego. Rzepak uprawiany w technologiach bezorkowych charakteryzuje się większą średnicą szyjki korzeniowej oraz większym zasięgiem systemu korzeniowego.
Siew punktowy i szerokie międzyrzędzia
Rzepak ozimy: aplikacja dolistna krzemu wiosną
Stosowanie krzemu dolistnie znajduje coraz większe uznanie u naszych rolników. Największą zaletą tego zabiegu jest ograniczenie strat powodowanych przez suszę. Krzem można stosować we wszystkich uprawach rolniczych, w tym także w rzepaku...
Zwiększając szerokość międzyrzędzi należy zastanowić się nad zmniejszeniem zakładanej obsady roślin, to zalecenie coraz częściej znajduje zastosowanie praktyczne i coraz częściej spotyka się plantacje, na których planowana ilość wysiewu hybrydowych odmian rzepaku uprawianego w szerokie międzyrzędzia lub punktowo wynosi od 30 do 35 szt./m2. Jak wtedy kształtuje się plon?
Wielkość plonu rzepaku szacunkowo można określić na podstawie jego obsady i średnicy szyjki korzeniowej, przemnażając te wartości i dodając współczynnik 10. Na przykład 30 szt./m2 x średnica szyjki 0,8 cm + 10 = 34 dt/ha. Posiadając plantację o obsadzie 20 szt./m2 i średnicy szyjki 1,5 cm spodziewany plon będzie wynosił 40 dt/ha. Ta prosta zależność wskazuje, jak ważna jest średnica szyjki korzeniowej.
Dodatkowym sposobem wyraźnie poprawiającym średnicę szyjki korzeniowej jest nawożenie rzędowe w sąsiedztwie wysiewanych nasion. Nowoczesne siewniki rzędowe często dają już przedsiębiorcom rolnym taką możliwość.
Od czego rozpocząć ochronę rzepaku ozimego przed chorobami?
Obecna sytuacja na plantacjach rzepaku jest trudna, ale wiele trudniejszą sytuację mają producenci, którzy już niebawem będą musieli podjąć decyzję w kwestii zwalczania sprawców chorób w tej uprawie. O czym warto wiedzieć i co...
Potwierdzone w badaniach
Doświadczenia polowe dotyczące tych zagadnień przeprowadzili pracownicy naukowi Politechniki Koszalińskiej w województwie lubuskim w okolicy Świebodzina. Założono je na glebie klasy IVb, na stanowisku po owsie. Pole uprawiano orkowo. Siew rzepaku odmiany Kuga wykonano siewnikiem rzędowym w rozstawie międzyrzędzi wynoszącej 12,5 cm i w obsadzie 40 szt./m2 oraz punktowo siewnikiem z podsiewem nawozu i szerokością międzyrzędzi wynoszącą 45 cm w obsadzie 35 szt./m2. Łączna dawka nawożenia oraz ochrona roślin były takie same na całej plantacji.
Analizując jesienny rozwój rzepaku stwierdzono, że sposób wysiewu nie miał jednoznacznego wpływu na zasięg głównej masy sytemu korzeniowego. Przyczyną tego zjawiska był wyjątkowo duży deficyt wody, który uniemożliwił przerastanie korzeni poniżej głębokości warstwy uprawnej. Stwierdzono natomiast wyraźnie większą średnicę szyjki korzeniowej u roślin wysiewanych punktowo (ok. 4,5%) (Tabela 1).
Bardziej wyraźne różnice w rozwoju rzepaku zaobserwowano wiosną (Tabela 2). Oceniając stan roślin na obydwu częściach plantacji stwierdzono, że rośliny wysiewane punktowo charakteryzowały się wyraźnie lepszym rozwojem. Średnica ich szyjki korzeniowej była o około 8% większa, masa pojedynczej rośliny o ponad 23%, a długość pędu głównego o około 20% w stosunku do roślin wysiewanych rzędowo.
Ciepła zima nie zaszkodziła rzepakowi
Ciepła zima zapewne nie zaszkodzi uprawom rzepaku, wykorzystywanego m.in. do produkcji oleju spożywczego - ocenili w rozmowie z PAP eksperci z Zachodniopomorskiego. Podkreślają, że olej rzepakowy jest coraz chętniej używany w gastronomii np. do...
Jak rzepak uciekł przed suszą?
Analizując szczegółowo rozwój roślin, ich rozmieszczenie na polu oraz przebieg warunków atmosferycznych należy przypuszczać, że mieliśmy do czynienia z ciekawym związkiem zależności. Rośliny wysiewane punktowo wchodziły w okres spoczynku zimowego w lepszej kondycji.
Wiosenny niedobór opadów dotyczył wszystkich roślin niezależnie od sposobu ich wysiewu. Czynnikiem limitującym okazała się temperatura gleby. Gleba na części pola, na której rośliny były uprawiane w szerokie międzyrzędzia nagrzewała się szybciej. Szybciej również nagrzewały się szyjki korzeniowe. Umożliwiło to wcześniejsze rozpoczęcie wegetacji i wykorzystanie skromnych zapasów wody pozimowej.
Susza występująca w kwietniu w mniejszym stopniu ograniczyła rozwój rzepaku w siewie punktowym, natomiast opady występujące na przełomie kwietnia i maja zostały przez niego lepiej wykorzystane. Taki przebieg opadów i rozwoju rzepaku sugeruje mniejszą zgodność pokrywania się krytycznych faz rozwojowych rzepaku sianego punktowo z brakiem opadów. Umożliwiło to „ucieczkę” rzepaku przed brakiem wody i upałami występującymi w czerwcu.
Tab. 1. Wpływ sposobu siewu na jesienny rozwój rzepaku
|
Badana cecha |
Siew rzędowy |
Siew punktowy |
|
Zakładana obsada roślin (szt./m2) |
40,00 |
35,00 |
|
Jesienna obsada roślin (szt./m2) |
33,25 |
30,56 |
|
Zasięg głównej masy systemu korzeniowego (cm) |
21,81 |
21,75 |
|
Średnica szyjki korzeniowej (mm) |
11,20 |
11,71 |
Tab. 2. Wpływ sposobu siewu na wiosenny rozwój oraz plonowanie rzepaku
|
Badana cecha |
Siew rzędowy |
Siew punktowy |
|
Średnica szyjki korzeniowej (mm) |
15,6 |
16,8 |
|
Masa pojedynczej rośliny (g/szt.) |
213,1 |
262,8 |
|
Wysokość pędu głównego (cm) |
55,9 |
67,1 |
|
Plon nasion (dt/ha) |
44,2 |
47,2 |
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 2-2020 - ZAPRENUMERUJ
