Chwasty zimujące w oziminach
Określenie "chwasty zimujące" nie jest w pełni jednoznaczne. To gatunki jare, odporne na niskie, także ujemne temperatury. Jeżeli wzejdą jesienią, mogą przetrwać zimę i stanowić zagrożenie już od początku wegetacji wiosennej. Dlatego najlepiej zwalczyć je przed nastaniem zimy.
Są konkurencją głównie dla zbóż ozimych i rzepaku ozimego. Jeżeli wzejdą późną jesienią to ich siewki zniszczą pierwsze mrozy. Jednak rzepak i część zbóż sieje się stosunkowo wcześnie. Ostatnio, nawet najpóźniej sianą pszenicę dzieli długi okres do wejścia w okres spoczynku wegetacyjnego. Można więc powiedzieć, że wszystkie oziminy są zagrożone konkurencją chwastów zimujących.
4 książki w cenie 3!
Skorzystaj z oferty!
Ozime i zimujące
Rośliny ozime, żeby zakwitnąć i wydać nasiona muszą przejść okres jarowizacji. Formy zimujące chwastów nie wymagają tego procesu. Osobniki ze wschodów jesiennych zimują w różnych fazach rozwojowych, najczęściej w formie krępych rozet, które z nastaniem wiosny i lata wytwarzają pęd główny, a na nim organy generatywne. Zdecydowana większość chwastów nie potrzebuje jarowizacji (tylko niektóre gatunki przetaczników). Natomiast przejścia przez ten proces wymagają pojawiające się w zbożach samosiewy rzepaku, a w rzepaku samosiewy zbóż. Z punktu widzenia ochrony nie ma różnicy jaki proces biologiczny reprezentują poszczególne gatunki (odmiany) roślin zachwaszczające uprawę. Należy zwalczać zarówno chwasty fakultatywne (samosiewy roślin ozimych), jak i gatunki zimujące. Do chwastów zimujących należą głównie gatunki dwuliścienne spośród których najliczniej i najczęściej występują: bodziszek drobny, chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, mak polny, maruna nadmorska bezwonna, przetaczniki, przytulia czepna, rumian polny, tasznik pospolity i tobołki polne. Gatunki jednoliścienne chwastów zimujących to przede wszystkim miotła zbożowa i wyczyniec polny.
Chwasty niskiego piętra
Do gatunków niskiego piętra należą: fiołek polny, gwiazdnica pospolita i przetaczniki. Są to gatunki szczególnie niebezpieczne, jeżeli wschodzą równocześnie z rośliną uprawną. Charakteryzują się masowym występowaniem, nawet do kilkuset (200-300) roślin/m2. Często prowadzi to do całkowitego zagłuszenia plantacji.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Fiołek polny (także fiołek trójbarwny) |
||
|
Beflubutamid, fluorochloridon, pendimetalina |
zboża |
beflubutamid i pendimetalinę zaleca się w mieszaninach; pendimetalinę stosować na bardzo wilgotna glebę |
|
Aminopyralid, bifenoks |
rzepak |
bifenoks koniecznie stosować po wykształceniu przez rzepak 4 liści |
|
Gwiazdnica pospolita |
||
|
Gatunek wrażliwy na wiele substancji czynnych, zarówno w rzepaku jak i zbożach jest zwalczany „przy okazji” |
nie stosuje się specjalnych zaleceń pod kątem tego gatunku |
|
|
Przetaczniki (bluszczykowy, perski, polny, trójlistkowy) |
||
|
Flurochloridon, beflubutamid, fluroksypyr, jodosulfuron, pendimetalina, prosulfokarb |
zboża |
fluroksypyr jesienią dostępny jest tylko w mieszaninach; pendimetalinę stosować na bardzo wilgotna glebę |
|
Bifenoks, chinomerak, dimetachlor, metazachlor, petoksamid, propyzamid |
rzepak |
bifenoks koniecznie stosować po wykształceniu przez rzepak 4 liści, chinomerak dostępny tylko w fabrycznych mieszaninach |
Chwasty kapustowate
Najgroźniejszym chwastem kapustowatym w zbożach są samosiewy rzepaku. Do gatunków zimujących należą tobołki polne i tasznik pospolity częściej występujące w rzepaku. Ich wrażliwość na herbicydy jest zbliżona.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Samosiewy rzepaku |
||
|
2,4-D, florasulam, flurochloridon, jodosulfuron metylosodowy, prosulfokarb, tribenuron metylowy |
zboża |
2,4-D stosować powyżej 8oC; florasulam najlepiej stosować w mieszaninach |
|
Imazamoks |
rzepak |
tylko odmiany nieodporne na tą substancję czynną |
|
Tasznik pospolity, tobołki polne |
||
|
2,4-D, chlorotoluron, flurochloridon, fluroksypyr, jodosulfuron metylosodowy, pendimetalina, prosulfokarb, tribenuron metylowy |
zboża |
2,4-D stosować powyżej 8oC; fluroksypyr słabiej zwalcza tasznika; pendimetalinę stosować na bardzo wilgotna glebę |
|
Bifenoks, chlomazon, metazachlor, petoksamid |
rzepak |
metazachlor słabiej zwalcza tobołki; bifenoks koniecznie stosować po wykształceniu przez rzepak 4 liści |
Popularny bodziszek drobny
Najczęściej występującym gatunkiem z rodzaju bodziszków jest bodziszek drobny. Podobną wrażliwość wykazują rzadziej występujące bodziszek kosmaty i porozcinany. Bodziszki należą do efemeryd, czyli gatunków potrafiących wydać kilka pokoleń. Nie zwalczane jesienią kontynuują rozwój wiosną, dając początek nowym pokoleniom.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Bodziszek drobny (kosmaty, porozcinany) |
||
|
Jodosulfuron metylosodowy |
zboża |
najbardziej wrażliwy bodziszek drobny |
|
Chlomazon, dimetenamid-P, propyzamid |
rzepak |
skuteczne na wszystkie gatunki bodziszków; dimetenamid-P dostępny jedynie w mieszaninach |
Te same, a nazwy różne
Gatunki z rodziny astrowatych jeszcze ciągle klasyfikowane są jako złożone. Maruna bezwonna, kiedyś nazywana rumiankiem bezwonnym obecnie jest określana jako maruna nadmorska, chociaż jej pełna nazwa brzmi maruna nadmorska bezwonna. Popularnie łącznie z rumiankiem pospolitym (rzadko zimuje) i rumianem polnym są nazywane „chwastami rumianowatymi”. Nie jest to nazwa botaniczna, ale przyjęła się ze względu na podobieństwo nazw (rumiany, rumianki) i budowy morfologicznej (wyglądu). Z rodziny astrowatych zimujących koniecznie należy wymienić też chabra bławatka. Wszystkie masowo występują w zbożach i rzepaku.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Chaber bławatek |
||
|
Chlorotoluron, tribenuron metylowy |
zboża |
jeszcze lepsze efekty uzyskuje się po zastosowaniu zarejestrowanych mieszanin z tymi s.cz. |
|
Chlopyralid |
rzepak |
|
|
Maruna nadmorska bezwonna, rumian polny |
||
|
Chlorotoluron, florasulam, florochloridon, jodosulfuron metylosodowy, pendimetalina, prosulfokarb, tribenuron metylowy |
zboża |
prosulfokarb lepiej zwalcza rumian polny; pendimetalinę stosować na bardzo wilgotna glebę |
|
Dimetachlor, metazachlor, napropamid, petoksamid |
rzepak |
petoksamid lepiej zwalcza rumian polny |
Polny, piaskowy i wątpliwy
Maki mają stosunkowo słabo rozgałęzioną łodygę, z miękkimi liśćmi. Nie robią wrażenia konkurencyjnych. Jednak występują licznie (jedna roślina wydaje średnio 15 000 nasion), co uwidacznia się zwłaszcza podczas kwitnienia. Zachwaszczają zboża i rzepaki. Głównym ich przedstawicielem jest mak polny. Znacznie rzadziej występujące mak piaskowy i wątpliwy wykazują podobną wrażliwość na herbicydy, chociaż tej informacji często brakuje w etykietach.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Mak polny, piaskowy i wątpliwy |
||
|
Fluorochloridon, jodosulfuron metylosodowy, pendimetalina, tribenuron metylowy |
zboża |
pendimetalinę stosować na bardzo wilgotna glebę |
|
Aminopyralid, bifenoks, metazachlor, napropamid, propyzamid |
rzepak |
metazachlor nieco słabsze działanie; bifenoks koniecznie stosować po wykształceniu przez rzepak 4 liści |
Królowa konkurencji
Przytulia czepna jest jednym z najgroźniejszych chwastów dwuliściennych. Typowo azotolubna, dzięki „haczykom” wspina się po roślinach uprawnych i szybko wyrasta ponad łan. Uzyskując dużo światła rozrasta się, zacieniając i „dusząc” roślinę uprawną. Powoduje wyleganie zbóż i rzepaku, utrudnia ich zbiór. Zanieczyszcza materiał siewny. Jest konkurencyjna pod każdym względem.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Przytulia czepna |
||
|
Fuorochloridon, fluroksypyr, jodosulfuron metylosodowy, pendimetalina, prosulfokarb |
zboża |
fluroksypyr tylko w mieszaninach; pendimetalinę stosować na bardzo wilgotna glebę |
|
Chlomazon, chinomerak, pikloram |
rzepak |
pikloram sam i w mieszaninach; chinomerak tylko w mieszaninach |
|
Halauksyfen metylu |
zboża, rzepak |
w zbożach sam i w mieszaninach, w rzepaku w mieszaninach |
Chwasty jednoliścienne
Do gatunków jednoliściennych należy zaliczyć chwasty fakultatywne, czyli samosiewy zbóż w rzepaku. W zbożach to przede wszystkim miotła zbożowa i w niektórych stanowiskach wyczyniec polny. Wybierając preparaty koniecznie należy uwzględnić zjawisko uodparniania się chwastów.
|
Najbardziej skuteczne substancje czynne (powyżej 95% efektywności) |
Zalecenia w uprawach |
Uwagi |
|
Miotła zbożowa, wyczyniec polny |
||
|
Chlorotoluron, flurochloridon, jodosulfuron metylosodowy, mezosulfuron metylowy, pendimetalina, prosulfokarb |
zboża |
s.cz. zwalczające gatunki jednoliścienne i niektóre dwuliścienne |
|
Klodinafop, pinoksaden |
s.cz. zwalczające jedynie gatunki jednoliścienne; klodinafop tylko w mieszaninach |
|
|
Samosiewy zbóż |
||
|
Chizalofop-P etylowy i tefurylowy, cykloksydym, haloksyfop-P, fluazifop-P butylowy, kletodym, propachizafop |
rzepak |
s.cz. graminicydów; działają podobnie, na ich wybór wpływają względy ekonomiczne; w zależności od wysokości dawki niszczą inne chwasty jednoliścienne (np. perz) |
|
Petoksamid, propyzamid |
s.cz. zwalczające także gatunki dwuliścienne |
|
Spojrzeć kompleksowo
Analizując skuteczność chwastobójczą poszczególnych substancji czynnych łatwo spostrzec, że wiele z nich efektywnie zwalcza nawet kilka gatunków zimujących. W przypadku zabiegów nalistnych, warto to wykorzystać po analizie składu botanicznego zachwaszczenia. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na stosowanie mieszanin, które w wielu przypadkach wykazują synergizm i działają kompleksowo. Nawet, jeżeli zabiegi nie okażą się w pełni skuteczne, to spowodują osłabienie rozwoju poszczególnych gatunków. Ułatwi to ich całkowite zniszczenie podczas korekcyjnych zabiegów wiosennych.
Artykuł ukazał się w wydaniu 10/2021 miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny". ZAPRENUMERUJ
