Co z tym siewem?

Pogoda w tym roku nie oszczędza rolników. Pomimo, że mamy już wiosnę nadal występują nocne przymrozki. Takie warunki sprawiają, że rolnicy zwlekają z siewem roślin jarych. Czy to właściwe postępowanie?    

Niezbędnymi warunkami do kiełkowania nasion w glebie są wysoka zdolność ich kiełkowania oraz określony układ czynników zewnętrznych tj. obecność wod, powietrza oraz odpowiednia temperatura gleby.

Bardzo ważnym czynnikiem warunkującym rozpoczęcie kiełkowania nasion jest obecność wody w glebie - nie może być jej ani za dużo, ani za mało. Dla dobrego kiełkowania powinna być w równowadze z powietrzem glebowym. Dla rozpoczęcia procesu kiełkowania nie może zabraknąć żadnego z tych składników.

Gdy brakuje wody w glebie proces kiełkowania trwa długo i następuje powoli, a nawet nie zawsze dobiega końca. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy w glebie brakuje powietrza (bardzo mokra, zbita gleba). W takich warunkach nasiona fermentują, powstaje w nich alkohol (w ziarnie zbóż) lub amoniak (w nasionach roślin strączkowych), który niszczy zarodek, co również prowadzi do niewykiełkowania nasion.

Kiełkowanie nasion zależy od temperatury gleby. Wraz ze jej wzrostem, coraz szybciej przebiega proces kiełkowania. W warunkach dużej wilgotności gleby temperatura optymalna do kiełkowania jest jednak większa, niż gdy jest sucho. Dlatego często podawane minimalne temperatury kiełkowania poszczególnych gatunków roślin należy traktować orientacyjnie.

Każda z wysiewanych roślin ma swoje optimum temperaturowe potrzebne do wykiełkowania. Na podstawie znajomości tych temperatur oraz tolerancji na uwilgotnienie gleby podzielono rośliny jare ze względu na kolejność wysiewu.

Siew wiosną zaczynamy od grupy tzw. roślin wczesnego siewu. Należą do niej takie groch, bobik, owies oraz pszenica jara. Wspólnymi cechami tych roślin są niska temperatura kiełkowania oraz duże zapotrzebowanie na wodę w glebie. Zarówno groch jak i bobik, aby skiełkować potrzebują pobrać 2 razy tyle wody, ile waży samo nasiono. Gdy skiełkują, w początkowych fazach wzrostu wytrzymują przymrozki do -5°C (zwykle do osiągnięcia wysokości 20 cm, później rośliny są wrażliwsze na wystąpienie mrozu).

Owies siejemy wcześnie, ponieważ ziarniak jest okryty grubą łuską utrudniającą wnikanie wody do wewnątrz. Jeżeli chodzi o pszenicę jarą jest to roślina o dużych potrzebach wodnych, niewrażliwa na małe przymrozki, żeby uzyskać przyzwoity plon wysiewamy ją bardzo wcześnie.


Kolejną grupę tworzą rośliny średniowczesnego siewu: jęczmień jary i łubiny. Te rośliny możemy siać nieco później. Odwdzięczają się szybkością wschodów, jeżeli są wysiane w ciepłą i dobrze doprawioną glebę. Jęczmień jest wrażliwy na przymrozki po wschodach, jednak posiada zdolność tworzenia dodatkowych pędów, co pozwala mu wytworzyć nowe pędy w przypadku silnego przemarznięcia siewek.

Z kolei łubin wysiewa się nieco później od grochu i bobiku, ponieważ jego nasiona są bardziej wrażliwe na choroby grzybowe, które mogą się pojawić na nasionach w przypadku przedłużających się wschodów z powodu zimna czy nadmiernej wilgotności gleby. Rośliny łubinu, które wyrzuciły nad powierzchnię gleby liścienie są bardzo podatne na mróz, jednak w późniejszych fazach rozwojowych wytrzymują przymrozki nawet do -8°C.    

Rośliny średniopóźnego siewu reprezentują buraki. Zaleca się przyspieszać ich siewy nawet na 3 dekadę marca, ponieważ panuje wtedy w glebie większa wilgotność, co poprawia uzyskanie lepszych wschodów i ogranicza zaskorupienie gleby. W przypadku wymarznięcia mamy wtedy więcej czasu na przesianie. Pamiętać należy, że buraki są bardzo wrażliwe na przymrozki. Już wystąpienie temperatury -3°C gdy są  fazie liścieni, może doprowadzić do całkowitego zniszczenia plantacji. W takim przypadku konieczny jest przesiew. Racjonalny termin na przesianie plantacji to czas do połowy maja. Później nie jest to uzasadnione ekonomicznie.

Do roślin późnego siewu należą: soja, słonecznik, kukurydza, sorgo, proso. Wszystkie posiadają wysoką minimalną temperaturę kiełkowania i są wrażliwe na wiosenne przymrozki. Soja, sorgo i proso nie tolerują przymrozków (soja w temperaturze 5°C przerywa wegetację), natomiast słonecznik wytrzymuje krótkotrwałe przymrozki do-4°C.

Wysiewając nasiona kukurydzy należy pamiętać o tak zwanej "zimnej Zośce" (15 maja), co roku w tym terminie występuje znaczne ochłodzenie, często powiązane z przymrozkami. Dlatego aby uniknąć konsekwencji wystąpienia późnych przymrozków, należy tak planować siew kukurydzy, żeby w tym czasie była na tyle rozwinięta, aby mróz jej nie zaszkodził (faza 3 liści kukurydzy może zagwarantować, że przetrwa okres obniżonych temperatur), lub nasiona znajdowały się jeszcze w glebie. W innym przypadku będzie konieczny przesiew całej plantacji. Dlatego kukurydza jest siana zazwyczaj na końcu kwietnia, lub po 10 maja. Wcześniej (gdy gleba osiągnie temperaturę 5°C) można wysiewać odmiany kukurydzy typu flint, a w glebę lepiej ogrzaną (8°C) odmiany typu dent.
 

• Krok po kroku w zakresie doboru odmian, nawożenia i ochrony. Zamów prenumeratę miesięcznika "Nowoczesna Uprawa" już teraz