Celem doświadczenia była ocena w warunkach polowych porażenia chorobami (choroby fuzaryjne i głownia guzowata) dwóch typów odmian mieszańcowych kukurydzy („stay-green” i tradycyjny) w zależności od formy chemicznej zastosowanego nawozu azotowego.
Rośliny uprawne przez cały okres wegetacji są narażone na atak patogenów. Ich wrażliwość jest różna i zależy nie tylko od genetyki, ale także od stanu odżywienia. Ten obszar nauki wymaga intensywnych badań zarówno podstawowych, prowadzonych przez fitopatologów, genetyków i fizjologów, jak i aplikacyjnych prowadzonych przez agrotechników. Wysoka zasobność roślin w składniki pokarmowe nie zawsze oznacza wzrost odporności, zdarza się, że jest przyczyną jej spadku.
Azot jest pierwiastkiem najszybciej pobieranym przez rośliny i uczestniczy we wszystkich procesach metabolicznych jakie w nich zachodzą. Stanowi podstawowy składnik białek i kwasów nukleinowych, wchodzi w skład chlorofilu, regulatorów wzrostu i licznych enzymów spełniających rolę katalizatorów w reakcjach biochemicznych.
Miniony sezon był dla kukurydzy bardzo trudny z uwagi na suszę, która dała się we znaki w szczególności plantatorom w środkowej i północnej części kraju. Miała istotny wpływ zarówno na kondycję roślin, jak również...
Nawożenie azotem bardzo korzystnie wpływa na wzrost masy wegetatywnej i generatywnej roślin uprawnych, umożliwiając osiąganie dużych plonów. Jednak stosowanie intensywnego nawożenia tym pierwiastkiem skutkuje wytwarzaniem u roślin tkanek delikatniejszych, bardziej podatnych na infekcje patogenami. Intensywne nawożenie wpływa również w sposób pośredni na nasilenie występowania chorób.
Tkanki roślin zasobnych w azot, charakteryzują się zwiększoną zawartością rozpuszczalnych związków azotu i węglowodanów prostych, stanowiących doskonałe źródło substancji odżywczych dla grzybów chorobotwórczych. Dlatego ich wzrost i rozwój w takich warunkach przebiega niezwykle szybko.
Zróżnicowane oddziaływanie azotu na zdrowotność roślin jest związane z formą chemiczną w jakiej dostarczany jest roślinom. Ciekawym przykładem jest wpływ azotu na odporność korzeni pszenicy ozimej wobec grzyba powodującego zgorzel podstawy źdźbła.
Zastosowanie nawozu, w którym azot występuje w formie amonowej (NH4) podnosi odporność pszenicy na porażenie, natomiast postać saletrzana (NO3) potęguje występowanie choroby. Podobne badania, ale w odniesieniu do kukurydzy przeprowadzono w Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Liczy się forma nawozu
Najpóźniej do 3 stycznia 2020 r. państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą wycofać zezwolenia na środki ochrony roślin zawierające metiokarb. Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2019/1606 z 27 września...
Celem eksperymentu była ocena w warunkach polowych porażenia chorobami (choroby fuzaryjne i głownia guzowata) dwóch typów odmian mieszańcowych kukurydzy („stay-green” i tradycyjny) w zależności od formy chemicznej zastosowanego nawozu azotowego (saletra amonowa, siarczan amonu, mocznik, saletrzak Canwil, saletra amonowa 50% dawki N + mocznik 50% dawki N, oraz obiekt kontrolny bez nawożenia N).
Przeprowadzone doświadczenia wykazały istotny wpływ rodzaju nawozu azotowego na ilość roślin porażonych grzybami z rodzaju Fusarium (tab. 1). Istotnie najmniejsze porażenie roślin odnotowano w kukurydzy nawożonej nawozami wolno działającymi, tzn. siarczanem amonu, mocznikiem, oraz mieszaniną saletry amonowej z mocznikiem z 50% udziałem każdego z nawozów w dawce. Przy stosowaniu nawozów azotowych charakteryzujących się szybkim działaniem, tzn. saletry amonowej oraz saletrzaku, porażenie roślin chorobami fuzaryjnymi było większe.
Ważny jest typ mieszańca
Badania wykazały także, że różne typy mieszańców kukurydzy wykazują zróżnicowaną podatność na porażenie przez grzyby rodzaju Fusarium. Skala porażenia roślin kukurydzy grzybami z rodzaju Fusarium zależała również od współdziałania rodzaju nawozu azotowego z typem mieszańca kukurydzy. Mieszaniec typu „stay-green” traktowany każdym z badanych nawozów azotowych charakteryzował się istotnie niższym porażeniem roślin w porównaniu do odmiany tradycyjnej.
Oprócz suszy duży wpływ na plony ziarna kukurydzy oraz na ogólną kondycję plantacji miała także agrotechnika - uznali przedstawiciele Polskiego Związku Producentów Kukurydzy oraz Polskiego Związku Producentów Roślin...
Ponadto na nawozach wolno działających, takich jak: siarczan amonu, mocznik, przewaga odmiany typu „stay-green” nad odmianą tradycyjną pod kątem zdrowotności roślin była istotnie większa niż na obiektach: bez stosowania nawozu azotowego, saletrze amonowej, saletrzaku Canwil i mieszaninie saletry amonowej z mocznikiem z 50% udziałem każdego z nawozów w dawce.
Toksycznym następstwem rozwoju Fusarium spp. jest obecność produktów jego wtórnego metabolizmu, takich jak fumonizyny. Przeprowadzone doświadczenia pozwoliły stwierdzić, że odmiana typu „stay-green” jest zdecydowanie bardziej odporna na kumulowanie fumonizyn w ziarnie niż odmiana tradycyjna (tab. 2).
Badania polowe nie wykazały istotnego wpływu rodzaju nawozu azotowego na wielkość porażenia roślin kukurydzy głownią guzowatą. Stwierdzono wyłącznie istotny wpływ typu mieszańca kukurydzy na wielkość porażenia tym patogenem. Istotnie mniejszym porażeniem roślin charakteryzowała się odmiana typu „stay-green”, w porównaniu do mieszańca tradycyjnego (tab. 1).
Tabela 1. Porażenie kukurydzy (w %) przez grzyby rodzaju Fusarium oraz przez Ustilago maydis (Szulc 2013)
Czynnik doświadczenia
|
Choroby fuzaryjne
|
Rodzaj nawozu azotowego
|
kontrola
|
6,34
|
saletra amonowa
|
8,01
|
siarczan amonu
|
4,74
|
mocznik
|
4,99
|
saletrzak Canwil
|
6,60
|
saletra amonowa + mocznik
|
4,70
|
Odmiana
|
tradycyjna
|
6,91
|
„stay-green”
|
4,88
|
Tabela 2. Zawartość fumonizyn (µg/g) w ziarnie dwóch typów odmian kukurydzy po zastosowaniu różnych nawozów azotowych (Szulc i in. 2012)
Rodzaj nawozu azotowego
|
Typ odmiany
|
tradycyjna
|
„stay-green”
|
Kontrola
|
16,90
|
8,06
|
Saletra amonowa
|
13,39
|
9,57
|
Siarczan amonu
|
14,80
|
7,96
|
Mocznik
|
9,75
|
7,41
|
Saletrzak Canwil
|
11,59
|
5,95
|
Saletra amonowa + mocznik
|
9,90
|
5,67
|
Średnio
|
12,72
|
7,43
|