Kierunki hodowli kukurydzy
Duże zainteresowanie rolników uprawą kukurydzy wynikało przede wszystkim z możliwości szerokiego zastosowania wytworzonej biomasy. Sprawiło to, iż wiele firm nasiennych zaczęło prowadzić intensywne prace hodowlane nad udoskonalaniem odmian kukurydzy, spełniających rosnące oczekiwania rolników.
Momentem przełomowym było uzyskanie pierwszych mieszańców liniowych, dzięki którym w praktyce wykorzystano zjawisko heterozji, czyli bujności mieszańców. W wyniku dalszych prac hodowlanych okazało się, iż proces udoskonalania odmian kukurydzy jest wyjątkowo efektywny w porównaniu do innych gatunków uprawnych, czego efektem jest najszybszy postęp hodowlany mierzony średnim przyrostem plonowania osiąganym rok do roku przez nowe odmiany.
Suszyć czy kisić?
Kolejnym krokiem milowym w hodowli kukurydzy było zastosowanie biotechnologii i inżynierii genetycznej, umożliwiających wprowadzenie do genomu organizmu modyfikowanego genów pochodzących z innych organizmów, które warunkowały ekspresję określonych pozytywnych cech użytkowych. Jednakże uprawa roślin modyfikowanych genetycznie w Unii Europejskiej podlega bardzo surowym zapisom prawnym i obecnie nie ma większego znaczenia.
Rolnicy wybierają tylko najlepsze odmiany, które wyróżniają się wysoką plennością i umożliwiają im uzyskanie najwyższych dochodów. Odmiany te, aby wykorzystać i w pełni ujawnić swój wysoki potencjał plonotwórczy wymagają zapewnienia im korzystnych warunków pogodowych oraz właściwej technologii uprawy.
Niestety, w ostatnich latach mamy do czynienia z bardzo zmienną i często nieprzewidywalną pogodą, istotnie różniącą się warunkami i dynamiką w zależności od sezonu. Przyczynia się to do zwiększenia poziomu stresu środowiskowego dla roślin kukurydzy, skutecznie ograniczając ich potencjał plonowania oraz pogarszając cechy jakościowe.
100 odmian kukurydzy w jednym miejscu
Zatem jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej hodowli roślin, w tym kukurydzy, jest uzyskanie odmian wysoko i przede wszystkim stabilnie plonujących w różnych warunkach uprawowych. Hodowcy na podstawie obserwacji polowych w różnych środowiskach identyfikują komponenty rodzicielskie (linie wsobne lub mieszańce pojedyncze), które dobrze znoszą trudne warunki pogodowe i uprawowe i następnie przystępują do ich krzyżowania w celu uzyskania hybryd o pożądanych cechach. Nie jest to jednak proste, ponieważ wierność plonowania jest wypadkową wielu różnych cech i właściwości danej odmiany.
W związku z coraz bardziej odczuwalnymi zmianami klimatu i będącą tego skutkiem zwiększoną presją chorób i szkodników, coraz większego znaczenia nabiera hodowla odpornościowa. Polega ona na uzyskaniu odmian odpornych lub tolerancyjnych na dany patogen. Uprawa odmian odpornych na stanowiskach o wysokiej presji agrofagów niesie ze sobą szereg korzyści, z których najważniejsze to uwolnienie potencjału plonowania odmiany, ograniczenie stosowania pestycydów i ich wpływu na środowisko glebowe, uproszczenie i zmniejszenie liczby zabiegów uprawowych przyczyniających się do niszczenia struktury gleby oraz jest najtańszą i najbardziej efektywną metoda zwalczania patogenów.
Zbiór kukurydzy na kiszonkę standardową czy wysokoenergetyczną?
Współczesna hodowla kukurydzy jest nastawiona na osiągnięcie wielu różnych celów. Jednym z nich, bez względu na sposób użytkowania, jest wytworzenie odmian o bardzo dobrym wigorze początkowym i tolerancji na chłody wiosenne. W czasie siewu kukurydzy lub niedługo po nim często mamy do czynienia z niskimi temperaturami powietrza i lokalnymi przymrozkami. Odmiany, które lepiej tolerują te niekorzystne warunki szybciej się rozwijają, uzyskują lepszą obsadę i mają bardziej wyrównane rośliny. Warunki te lepiej znoszą odmiany o ziarnie typu flint.
Innym kierunkiem hodowli kukurydzy jest uzyskanie odmian tolerancyjnych na wyleganie łodygowe i korzeniowe. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji przedłużających się zbiorów oraz/lub deszczowej pogody jesienią. Rośliny o dobrze rozbudowanym systemie korzeniowym oraz mocnych i zdrowych łodygach są mniej narażone na wyłamania i wyleganie spowodowane silnym wiatrem lub innymi czynnikami zewnętrznymi, a przez to ułatwiają i przyspieszają zbiór oraz umożliwiają ograniczenie strat.
Jak ograniczyć inwazję agrofagów w kukurydzy w przyszłym roku?
Natomiast w przypadku hodowli mieszańców przeznaczonych do zbioru na ziarno dąży się do uzyskania odmian charakteryzujących się szybkim oddawaniem wody w końcowym etapie dojrzewania (efekt Dry-Down). Dzięki temu odmiany wcześniej dojrzewają i posiadają niższą wilgotność ziarna w czasie zbioru, co obniża koszty suszenia.
- Krok po kroku w zakresie doboru odmian, nawożenia i ochrony. Zamów prenumeratę miesięcznika "Nowoczesna Uprawa" już teraz
