Agrotechnika a skład chemiczny i wartość pokarmowa ziarna kukurydzy

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: dr hab. inż Piotr Szulc, prof. UP w Poznaniu | redakcja@agropolska.pl

30-11-2020,9:30 Aktualizacja: 30-11-2020,10:33

A A A

W agrotechnice kukurydzy w ostatnich latach dokonał się ogromny postęp, na który składają się zarówno progres genetyczny (odmiana), jak i rozwój technologii uprawy przy jednoczesnej poprawie parametrów jakościowych produktu.

Wysoka wydajność kukurydzy i wszechstronne możliwości wykorzystania skutkują systematycznym wzrostem powierzchni jej uprawy. Kukurydza w Polsce uprawiana jest w dwóch podstawowych kierunkach użytkowania: na kiszonkę z całych roślin oraz na ziarno.

Szkodniki kukurydzy w 2020 roku

W kończącym się sezonie wegetacyjnym kluczowy wpływ na pojaw szkodników kukurydzy miała pogoda, a także stosowany system uprawy, odmiana i pielęgnacja. To z tych powodów na jednych plantacjach istotnie zmalała liczba gatunków...

czytaj więcej

Ziarno kukurydzy jest wszechstronnie wykorzystywane zarówno na cele paszowe, jak i spożywcze oraz przemysłowe. Jest ono paszą o najwyższej koncentracji składników pokarmowych, wykorzystywaną przede wszystkim w żywieniu drobiu oraz do produkcji mieszanek treściwych. Spośród ziaren stosowanych w żywieniu zwierząt monogastrycznych ma najmniejszą ilość polisacharydów nie skrobiowych przy jednocześnie najwyższym poziomie energii metabolicznej i wysokiej strawności.

Na skład chemiczny oraz wartość pokarmową ziarna kukurydzy oprócz warunków klimatycznych, czy też kompleksu glebowego decydujący wpływ mają prawidłowo dobrane oraz wykonane zabiegi agrotechniczne, w tym: dobór odmiany, termin siewu i nawożenia, sposób nawożenia, dobór nawozu mineralnego (azotowego) oraz termin jego aplikacji. Te zagadnienia stały się obiektem badań naukowych.

Przeprowadzono badania polowe

W Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podjęto badania polowe mające na celu określenie wpływu głębokości umieszczenia nawozu NP w uprawie kukurydzy na skład chemiczny i wartość pokarmową ziarna.

Kukurydza wymaga dosuszania

W kraju trwają jeszcze zbiory kukurydzy. Ich zaawansowanie jest mocno zróżnicowane regionalnie. Największym problemem jest wilgotność ziarna, która często wynosi nawet powyżej 35 proc. i wymaga dosuszenia - informuje Izba...

czytaj więcej

Przyjęte założenia zweryfikowano na podstawie doświadczenia polowego z zastosowaniem 4 głębokości aplikacji nawozu NP. (0 cm - nawożenie rzutowe, 5 cm - nawożenie rzędowe, 10 cm - nawożenie rzędowe i 15 cm - nawożenie rzędowe), dwóch nawozów azotowych (saletra amonowa, mocznik) oraz dwóch terminów aplikacji dawki azotu (przed siewem, pogłównie w fazie BBCH 15/16).

Założono, że w aspekcie paszowym, wybrane czynniki agrotechniczne mogą w istotny sposób determinować skład chemiczny oraz wartość pokarmową ziarna kukurydzy.

Co się zmienia?

Żaden z badanych czynników doświadczenia w istotny sposób nie zdeterminował zawartości popiołu surowego oraz BNW (związki bezazotowe wyciągowe) w suchej masie ziarna kukurydzy. Zawartość białka ogólnego w przeliczeniu na suchą masę ziarna w badaniach kształtowała się na poziomie około 9,40%.

W badaniach stwierdzono, że nawożenie rzędowe wykonane na głębokości od 5-15 cm, w istotny sposób zwiększało zawartość białka ogólnego w ziarnie kukurydzy, w porównaniu do tradycyjnego nawożenie rzutowego wykonanego na powierzchnię gleby. Stwierdzono również większą zawartość tego składnika w ziarnie kukurydzy w przypadku stosowania mocznika, w porównaniu do saletry amonowej. Aplikacja części dawki azotu pogłównie w fazie 5-6 liści, skutkowała większą zawartością białka ogólnego w ziarnie kukurydzy, w stosunku do wysiewu przedsiewnego tego składnika.

Choroby kukurydzy w 2020 roku

Choroby kukurydzy w 2020 roku nie stanowiły dużego zagrożenia dla wysokości i jakości plonów na większości plantacji. Poza nielicznymi wyjątkami silniejszego wystąpienia głowni guzowatej, rdzy kukurydzy, drobnej plamistości liści oraz...

czytaj więcej

Zawartość tłuszczu surowego w ziarnie kukurydzy w badaniach polowych wynosiła średnio dla czynników badawczych 4,44%. Wykazano, że nawożenie rzędowe w istotny sposób zwiększa również zawartość tłuszczu surowego w suchej masie ziarna kukurydzy, w porównaniu do nawożenia rzutowego. Odnotowano również istotną różnicę w ilości tłuszczu surowego w ziarnie kukurydzy nawożonej przedsiewnie azotem, w porównaniu do nawożenia azotem stosowanego pogłównie w fazie 5-6 liści.

W wyniku nawożenia rzędowego (niezależnie od głębokości) odnotowano ponadto mniejszą zawartość włókna surowego w suchej masie ziarna kukurydzy, w stosunku do nawożenia rzutowego. Stosując w uprawie kukurydzy całą dawkę azotu przed siewem kukurydzy w istotny sposób można ograniczyć zawartość włókna surowego, w porównaniu do nawożenia pogłównego tym składnikiem.

Oceniając zawartość skrobi i cukru w suchej masie ziarna kukurydzy, stwierdzono, że głębokość wysiewu nawozu mineralnego NP nie miała istotnego wpływu na wartość tych cech.

Kukurydza znalazła nowe zastosowania. Genetyka zrobiła swoje

Tylko od 2010 roku zbiory kukurydzy wzrosły o 26 proc. - wynika z danych Polskiego Związku Producentów Kukurydzy. Ze względu na modyfikację jednego genu, niezależnie od warunków, plony można zwiększyć co najmniej o 10...

czytaj więcej

Poziom skrobi w ziarnie kukurydzy był większy przy stosowaniu mocznika w porównaniu do saletry amonowej. Z kolei aplikacja azotu przed siewem kukurydzy zwiększała istotnie zawartość skrobi w suchej masie ziarna, w porównaniu do wysiewu pogłównie azotu w fazie 5-6 liści.

Nawożenie rzędowe w istotny sposób ograniczało zawartość włókna obojętnego (NDF) w ziarnie kukurydzy, w porównaniu do nawożenia rzutowego. Z kolei analizując wpływ rodzaju nawozu azotowego na zawartość frakcji włókna NDF i ADF (detergentowego kwaśnego), stwierdzono, że wykorzystując saletrę amonową w nawożeniu kukurydzy, można w istotny sposób ograniczyć ilość tych frakcji, w stosunku do wysiewu mocznika.

Żaden z badanych czynników doświadczenia w istotny sposób nie wpłynął na wartość pokarmową ziarna kukurydzy wyrażoną NEL (energia netto laktacji), EM (energia metaboliczna dla drobiu oraz JPM (jednostka produkcji mleka) i JPŻ (jednostka produkcji żywca).

W przypadku energii metabolicznej dla trzody, nawożenie rzędowe wykonane na głębokości od 5do 15 cm, w istotny sposób zwiększyło wartość pokarmową suchego ziarna kukurydzy, w porównaniu do nawożenia rzutowego.

Tabela 1. Skład chemiczny ziarna kukurydzy (średnio w latach 2015-2016)

Czynniki doświadczenia		Popiół surowy	Białko ogólne	Tłuszcz surowy	Włókno surowe
Czynniki doświadczenia		[% s.m.]
Głębokość wysiewu nawozu NP	0 cm (rzutowo)	1,38	9,34	4,42	1,98
	5 cm	1,35	9,37	4,47	1,86
	10 cm	1,39	9,44	4,39	1,86
	15 cm	1,36	9,45	4,51	1,85
Rodzaj nawozu azotowego	saletra amonowa	1,36	9,39	4,42	1,89
Rodzaj nawozu azotowego	mocznik	1,38	9,41	4,47	1,90
Termin uzupełnienia dawki azotu	przed siewem	1,38	9,28	4,48	1,85
Termin uzupełnienia dawki azotu	5-6 liści	1,36	9,52	4,41	1,94
Średnio		1,37	9,40	4,44	1,89

Tabela 2. Zawartość skrobi i cukru oraz włókna obojętnego (NDF) i detergentowego kwaśnego (ADF) w ziarnie kukurydzy (średnio w latach 2015-2016)

Czynniki doświadczenia		Skrobia	Cukier	NDF
Czynniki doświadczenia		[% s.m.]
Głębokość wysiewu nawozu NP	0 cm (rzutowo)	70,95	1,97	8,77
	5 cm	70,43	1,96	8,07
	10 cm	71,39	1,98	8,66
	15 cm	70,97	1,97	8,46
Rodzaj nawozu azotowego	saletra amonowa	70,79	1,97	8,40
Rodzaj nawozu azotowego	mocznik	71,08	1,97	8,59
Termin uzupełnienia dawki azotu	przed siewem	71,18	1,98	8,52
Termin uzupełnienia dawki azotu	5-6 liści	70,69	1,97	8,47
Średnio		70,93	1,97	8,49

Tabela 3. Wartość pokarmowa ziarna kukurydzy (średnio w latach 2015-2016)

Czynniki doświadczenia		NEL	EM dla trzody	EM dla drobiu	JPM
Czynniki doświadczenia		[MJ/kg s.m.]			[w 1 kg s.m.]
Głębokość wysiewu nawozu NP	0 cm (rzutowo)	8,314	14,88	15,96	1,193
	5 cm	8,315	14,99	15,99	1,198
	10 cm	8,311	15,19	15,98	1,196
	15 cm	8,315	15,01	16,01	1,193
Rodzaj nawozu azotowego	saletra amonowa	8,314	14,98	15,98	1,195
Rodzaj nawozu azotowego	mocznik	8,314	15,06	15,99	1,195
Termin uzupełnienia dawki azotu	przed siewem	8,311	15,06	16,00	1,196
Termin uzupełnienia dawki azotu	5-6 liści	8,317	14,98	15,97	1,194
Średnio		8,313	15,01	15,98	1,195