FATMUD czyli jak codziennie oceniać swoje krowy?
Ocena codziennych sygnałów, które dają krowy to dla hodowców doskonałe narzędzie do kontrolowania stanu zdrowotnego własnego stada. Jest wiele czynników, które należy wziąć pod uwagę. Dr Richard Wallace z firmy Zoetis proponuje zastosować ocenę FATMUD. Co to takiego?
FATMUD to nazwa utworzona z pierwszych liter elementów, które należy codziennie obserwować i oceniać.
F czyli feed (pasza), A jak attitude (postawa, wygląd), T jak temperatura, M jak manure (odchody), U i D jak Uterine Discharge (wydzieliny z dróg rodnych).
System ten jest swego rodzaju programem szybkiego ostrzegania o problemach zdrowotnych stada w ich początkowym stadium. Daje również możliwość zmniejszenia liczby krów brakowanych we wczesnej fazie laktacji, dzięki czemu ogranicza straty ponoszone przez właścicieli zwierząt.
Pobranie paszy wpływa na wszystkie procesy zachodzące w organizmie krowy, więc jest zdecydowanie najważniejszym czynnikiem. Hodowcy powinni codziennie obserwować i oceniać w skali 1 do 4 czy ich zwierzęta jedzą wystarczająco dużo mieszanki TMR-u (Total Mixed Ration).
1 oznacza brak pobrania. 2 to zmniejszone lub spadające pobranie paszy. 3 to stabilne pobranie i dobry apetyt krów. 4 oznacza wzrastające pobranie lub świetny apetyt. Najbardziej pożądane są oceny 3 i 4.
Postawa krów daje nam sygnał o tym, czy zwierzęta nie mają problemów z kulawiznami lub innymi schorzeniami, również metabolicznymi. W tym przypadku także należy zastosować czterostopniową skalę ocen.
1 oznacza krowę chorą, która leży i bardzo niechętnie wstaje. 2 to krowa osowiała, powolna z zapadniętymi gałkami ocznymi i położonymi uszami. 3 to mlecznica, która trochę odstaje od zdrowych sztuk i nie do końca wygląda prawidłowo. 4 to krowa żwawa, ruchliwa i żywo reagująca na bodźce zewnętrzne.
Pomiar temperatury to jeden z najprostszych i niestety często najbardziej niedocenianych sposobów kontrolowania stanu zdrowia krów, zwłaszcza po porodzie. Należy ją mierzyć termometrem cyfrowym, który natychmiast daje wynik. Najlepiej, jeśli pomiar jest wykonywany każdego dnia. Dzięki temu wyniki poszczególnych zwierząt można łatwo porównywać z innymi krowami w danej grupie i w całej oborze.
Hodowcy powinni wzywać lekarza weterynarii wówczas, kiedy latem co najmniej przez dwa dni temperatura u badanej mlecznicy przekracza 40, a zimą 39,5 stopni Celsjusza.
Obserwacja odchodów daje hodowcom wiele cennych informacji o jakości dawki pokarmowej oraz pobraniu paszy przez krowę. Ocenę kału należy przeprowadzić w czterostopniowej skali. 1 oznacza płynne wodniste odchody czyli biegunkę. 2 to kał rzadki i luźny nie tworzący pierścieni, w którym widoczne są niestrawione cząstki paszy. 3 to odchody optymalne tj. uformowane i tworzące pierścienie. Ocena 4 oznacza twardy i suchy kał.
Wydzielina z dróg rodnych również informuje hodowcę o stanie zdrowia krów po wycieleniu. Ten parametr należy oceniać w pięciostopniowej skali. 1 to płynne, cuchnące, brązowe, czerwone lub żółte wycieki. Ocena 2 oznacza bardziej gęste i śluzowate, ale cuchnące wypływy. 3 to gęsty, biały wypływ o nikłym zapachu. 4 to gęsty, galaretowaty bezzapachowy wyciek w kolorze od ciemnoczerwonego do bezbarwnego. 5 oznacza brak wydzieliny z drów rodnych.
Metoda oceny FATMUD nie jest czasochłonna, ani kosztowna. Wyniki obserwacji można zapisywać w ręcznie przygotowanej tabelce. Takie obserwacje z jednej strony dają hodowcy wiedzę o swoich krowach, z drugiej są cenną informacją dla lekarza weterynarii, który opiekuje się stadem.
