Wyłączenia "30" nadal budzą emocje
W latach 2023-2026 wygasają 144 umowy z dzierżawcami, którzy nie wyrazili zgody na wyłączenie 30% powierzchni. Łącznie powróci 96 tys. ha do Zasobu WRSP pochodzących z tego typu umów. Zostaną one ponownie rozdysponowane.
Przepisy dotyczące wyłączenia z niektórych umów dzierżaw 30 proc. gruntów obowiązują od wielu lat, ale stale budzą kontrowersje. Mimo, że dzierżawcy wiedzieli, że nie oddanie części nieruchomości wiąże się z brakiem możliwości przedłużenia umowy i utratą prawa pierwokupu, to nadal wyrażają niezadowolenie i liczą na zmianę przepisów. Regulacjom ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw – podlegały podmioty, które na dzień 03.12.2011 r. użytkowały areał gruntów Zasobu WRSP o powierzchni 428,5714 ha i większej. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy ówczesna Agencja Nieruchomości Rolnych, w odniesieniu do takich dzierżawców, zobligowana została przez ustawodawcę w terminie 6 miesięcy, tj. do dnia 03.06.2012 r., przedstawić w formie pisemnego zawiadomienia, propozycje działek (części działek) do wyłączenia w ramach 30% powierzchni użytków rolnych, będących przedmiotem dzierżawy.\
Osiągnięcia KOWR w zakresie gospodarowania państwową ziemią
Większość dzierżawców, których dotyczył ten obowiązek, oddała wymagane grunty, ale część z nich nie wyraziła na to zgody. W stosunku do 403 umów dzierżawy na łączną powierzchnię 178,1 tys. ha (w tym kwalifikowanych do wyłączenia 57,3 ha) , dzierżawcy nie wyłączyli 30% powierzchni.
Ustawodawca nie przewidział żadnych wyjątków od stosowania powyższego przepisu oraz okoliczności ani przesłanek społecznych, gospodarczych, czy ekonomicznych, które pozwoliłyby na niestosowanie omawianych przepisów ustawy wobec podmiotów, które dzierżawią grunty Skarbu Państwa i podlegały regulacjom ww. ustawy. A więc po wygaśnięciu umów ziemia musi powrócić do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP) i trafi do ponownego rozdysponowania. Od 2023 do 2026 r. wygaśnie 144 takich umów obejmujących łącznie 96 tys. ha.
W związku z powyższym w najbliższych latach powróci do ponownego rozdysponowania duża powierzchnia gruntów rolnych. Obecnie w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw – dzierżawa nieruchomości Zasobu stała się głównym sposobem rozdysponowywania gruntów rolnych Skarbu Państwa.
Ze względu na powierzchnię areału do powtórnego rozdysponowania i ograniczone możliwości organizacyjne jednostek terenowych KOWR, w celu utrzymania wysokiej kultury rolnej przejmowanych gruntów, KOWR bierze pod uwagę możliwość przekazania w wyjątkowych sytuacjach części tych gruntów do użytkowania jednoosobowym spółkom Skarbu Państwa. Przejęłyby one ziemię na czas niezbędny do przeprowadzenia wtórnej restrukturyzacji nieruchomości i dokonania stosownych podziałów geodezyjnych na potrzeby przetargów ograniczonych dla rolników indywidualnych.
Oddziały Terenowe KOWR podejmują prace mające na celu opracowanie koncepcji restrukturyzacji nieruchomości, które powrócą z wygasających umów dzierżawy. W tym celu Dyrektorzy jednostek terenowych KOWR powołali lub będą powoływali komisje, których zadaniem będzie wypracowanie optymalnego i racjonalnego sposobu rozdysponowania nieruchomości aktualnie dzierżawionych. Niewątpliwie niezbędne będzie dokonanie zarówno przeglądu gruntów i obiektów budowlanych, jak i podziałów geodezyjnych w taki sposób, aby powstały jednostki gospodarcze, których wielkość, rozłóg i stan obiektów budowlanych, umożliwią przyszłym dzierżawcom prowadzenie racjonalnej działalności gospodarczej i przede wszystkim przyczynią się do tworzenia i powiększenia gospodarstw rodzinnych. Oddziały terenowe KOWR podejmować będą także konsultacje społeczne ze środowiskiem rolniczym, w tym organizacjami reprezentującymi rolników i radą społeczną działającą przy Oddziale.
