KOWR wspiera rozwój odnawialnych źródeł energii
W ostatnich latach rolnicy coraz częściej korzystają z nowoczesnych technologii i inwestują w odnawialne źródła energii. Przyjęta 13 lipca 2023 r. specustawa biogazowa zdecydowanie ułatwi im ten proces. W finansowaniu inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych pomoże także uruchomiony w styczniu br. program Energia dla Wsi.
Na przestrzeni ostatnich lat polska wieś przeszła prawdziwą transformację. Rolnicy coraz częściej bazują na nowoczesnych technologiach w uprawie roślin i hodowli zwierząt gospodarskich. Obecna sytuacja geopolityczna i związany z nią wzrost kosztów energii powoduje, że rolnicy inwestują w instalacje źródeł odnawialnych. Na uwagę zasługuje przede wszystkim możliwość szerokiego wykorzystania biomasy pochodzenia rolniczego, która gwarantuje pozyskiwanie energii w sposób stabilny i niezależny od czynników zewnętrznych takich jak słońce czy wiatr. Instalacjami, które wykorzystują biomasę do wytwarzania energii elektrycznej są biogazownie rolnicze. Wykorzystują one głównie odpady z rolnictwa, takie jak gnojowica czy obornik, a także odpady z przemysłu rolno-spożywczego. Produkcja energii to jednak tylko część potencjału, jakim dysponuje biogazownia rolnicza, ponieważ podczas spalania gazu silniki prądotwórcze generują również spore ilości ciepła. Ciepło to może być dostarczane do sąsiadujących budynków gospodarczych i mieszkalnych, a także do zakładów przemysłowych oraz budynków użyteczności publicznej, takich jak szkoły, kościoły, hale widowiskowo-sportowe czy ośrodki zdrowia.
Spółki strategiczne KOWR
11 września br. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także w ich funkcjonowaniu. Ustawa wprowadziła m.in. przyspieszenie procesu budowy biogazowni rolniczej, ułatwienia w wydawaniu warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do sieci, zwolnienia z obowiązku zmiany przeznaczenia gruntów oraz ich wyłączenia dla biogazowni rolniczych lokalizowanych w gospodarstwach rolnych na powierzchni nie większej niż 1 ha. Ponadto, umożliwiła dopuszczenie lokalizacji biogazowni rolniczych na gruntach należących do zakładu przetwórstwa rolno-spożywczego, jeśli ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przewidują możliwość lokalizacji zabudowy związanej z rolnictwem, produkcją, usługami lub magazynowaniem, a powierzchnia gruntów pod biogazownię rolniczą nie jest większa niż 1 ha. Wprowadzono również zwolnienia określonych, bezpiecznych rodzajów biomasy spod restrykcyjnych przepisów odpadowych oraz łatwiejsze zagospodarowanie produktu pofermentacyjnego jako nawozu.
Ponadto, 1 października 2023 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1762), które rozszerzyły zasady i warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie biogazu rolniczego o możliwość wytwarzania biometanu z biogazu rolniczego, rozszerzyły zakres podmiotowy rejestru wytwórców biogazu rolniczego o wytwórców biometanu z biogazu rolniczego oraz doprecyzowały definicję spółdzielni energetycznej i jej członka, a także kwestie umów zawieranych przez sprzedawcę energii z poszczególnymi członkami spółdzielni energetycznej oraz operatorem systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego. Ustawa uszczegółowiła również zasady rozliczeń pomiędzy spółdzielnią energetyczną a sprzedawcą energii, wprowadziła ułatwienia związane ze sprawozdawczością kierowaną do KOWR oraz z przyłączeniem do sieci nowych źródeł OZE, które będą działały na rzecz spółdzielni. Wprowadziła także preferencyjne warunki założenia spółdzielni energetycznych poprzez zmniejszenie z 70% do 40% obowiązku pokrycia zapotrzebowania własnego spółdzielni i jej członków na energię elektryczną, które będą obowiązywały do 31 grudnia 2025 r.
Polski handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi
Na budowę instalacji odnawialnych źródeł energii – w tym biogazowni rolniczych, spółdzielnie energetyczne i rolnicy mogą uzyskać wsparcie finansowe w ramach programu „Energia dla wsi”. Całkowity budżet programu wynosi 1 miliard zł. Wsparcie to może być udzielone w formie pożyczki lub dotacji. Na biogazownie rolnicze, czyli najbardziej stabilne, pewne i ekologiczne źródła energii elektrycznej i ciepła, można uzyskać pożyczkę wynoszącą do 100% kosztów kwalifikowanych lub dotację wynoszącą nawet do 65% kosztów kwalifikowanych. Program ten został przygotowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Jest on realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
KOWR posiada ustawowe kompetencje do wspierania rozwoju OZE na terenach wiejskich. Od kilku lat realizuje działania informacyjno-promocyjne, mające na celu rozwój mikrobiogazowni i biogazowni rolniczych w Polsce. W ramach prowadzonych kampanii KOWR organizuje m.in. szkolenia i warsztaty.
Dotychczas KOWR zrealizował dla rolników, małych i średnich przedsiębiorców z branży rolno-spożywczej, a także pracowników administracji państwowej i samorządowej, łącznie 11 warsztatów dotyczących funkcjonowania mikrobiogazowni rolniczych. Wzięło w nich udział ponad 370 osób.
Do końca listopada br. KOWR zamknie cykl 10 warsztatów dotyczących funkcjonowania biogazowni rolniczych (warsztaty dedykowane są osobom zainteresowanym budową biogazowni oraz przedstawicielom administracji publicznej).
Rynek wina w Polsce
W 2023 r. KOWR zorganizował również 4 warsztaty dotyczące wykorzystania biomasy rolniczej (słomy) do produkcji brykietu (warsztaty były dedykowane rolnikom; łącznie wzięło w nich udział 116 osób) oraz 4 warsztaty dotyczące zakładania i funkcjonowania spółdzielni energetycznych na terenach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich (warsztaty były dedykowane osobom zainteresowanym założeniem spółdzielni energetycznej; łącznie wzięło w nich udział prawie 300 osób).
Warsztaty organizowane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem, dlatego planowana jest ich kontynuacja w 2024 r.
Ponadto, w latach 2021 – 2023 KOWR zrealizował 8 filmów edukacyjnych, przedstawiających biogazownie rolnicze zlokalizowane na terenie Polski. Na ich przykładzie można zobaczyć jak instalacje tego typu powinny funkcjonować, dla kogo są dobrym rozwiązaniem, gdzie powinny powstawać, a także jakie korzyści mogą przynosić rolnikom, sąsiadującym mieszkańcom,
a nawet całym gminom. Filmy edukacyjne były rozpowszechniane poprzez branżowe strony internetowe i media społecznościowe. Chcąc jednak dotrzeć do jak największej liczby odbiorców, KOWR realizuje liczne kampanie informacyjne również w telewizji. Skróty i spoty zachęcające do obejrzenia filmów o biogazowniach rolniczych regularnie są emitowane w mediach o zasięgu ogólnopolskim. KOWR rozpowszechnia wiedzę o korzyściach płynących z funkcjonowania biogazowni rolniczych również poprzez publikację licznych artykułów prasowych.
Informacje na temat biogazowni rolniczych oraz spółdzielni energetycznych, a także wszystkie filmy zrealizowane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, dostępne są na stronie internetowej – https://www.gov.pl/web/kowr
