SPEC wyłapuje zarodniki grzybów
Sucha zgnilizna kapustnych jest uważana za jedną z najbardziej groźnych chorób rzepaku na całym świecie. Fot_Arkadiusz...
Rolnicy są na tyle blisko produkcji żywności, że mniej trwoży ich to co obecnie przeraża wszystkich mieszkańców dużych miast: „Co z nami będzie kiedy załamie się gospodarka, stracimy pracę i zabraknie jedzenia lub produkty spożywcze niebezpiecznie zdrożeją?” Na rolnikach spoczywa ogrom odpowiedzialności za utrzymanie produkcji żywności na niezmienionym poziomie. Pomocą jest tu między innymi walka z chorobami roślin, które w znacznym stopniu obniżają plony.
W obecnej dobie, kiedy najbardziej obawiamy się o zdrowie naszych bliskich oraz własne trudniej przejąć się zdrowiem roślin. Niezwykle niebezpieczna epidemia koronawirusa SARS-Cov2 w kraju i na całym świecie wymaga ostrożności w kontaktach międzyludzkich, unikania zbędnych spotkań i działań w obecności innych osób.
Musimy jednak pamiętać, że obecna sytuacja jest także niebywale groźna dla całej gospodarki. W trudnych chwilach jednym z artykułów pierwszej potrzeby dla całego społeczeństwa jest żywność, jej dostatek oraz wysoka jakość. Nie raz okazywało się, iż w czasach próby to wydajność rolnictwa i możliwość zapewnienia żywności czyniły z rolników żołnierzy z pierwszej linii frontu walki z przeciwnościami.
Które odmiany rzepaku ozimego wybrać do siewu w 2020 roku?
Wybór odmian rzepaku ozimego do siewu nie może być przypadkowy. Dużą pomocą w podjęciu właściwej decyzji służą listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw opracowywane przez COBORU na podstawie wyników...
Z tego względu, nie zapominając o bezpieczeństwie własnym, rolnicy muszą myśleć także o przeciwdziałaniu zagrożeniom związanym z obniżaniem produkcji żywności. Rok 2020 jest rokiem szczególnym, bowiem rezolucją Organizacji Narodów Zjednoczonych ogłoszony został Międzynarodowym Rokiem Zdrowia Roślin.
Musimy pamiętać, że nie tylko na ludzi i zwierzęta ale także na rośliny czyha wiele patogenów, które powodują ich znaczne osłabienie, prowadzące do obniżenia ich kondycji oraz znacznego spadku plonowania, a nawet całkowitego ich zniszczenia przed wydaniem jakiegokolwiek plonu.
Walka o zdrowy rzepak
W Zakładzie Genetyki Patogenów i Odporności Roślin Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu, od lat prowadzone są wszechstronne badania związane z problematyką chorób rzepaku, najważniejszej rośliny oleistej w naszej strefie klimatycznej.
Niebezpieczna para w rzepaku
Na plantacjach rzepaku ostatnio sporo się dzieje. Instytut Ochrony Roślin-PIB w Poznaniu wydał kolejny komunikat nt. zaobserwowanych szkodników oraz chorób na terenie Wielkopolski. Jednak mogą już występować także w innych rejonach...
Wraz ze wzrostem areału jego uprawy sytuacja zmieniła się diametralnie. Bieżące dane Instytutu Ochrony Roślin ‒ PIB wskazują, że straty plonu mogą przekraczać 20%, co w dużej mierze jest związane z osypywaniem się nasion z porażonych roślin, z powodu ich przedwczesnego dojrzewania. Nasiona te w kolejnych latach przyczyniają się do dalszych strat, z powodu zachwaszczenia innych upraw samosiewami.
Dwa demony
Przyczyną choroby są dwa gatunki grzybów oznaczone jako Leptosphaeria maculans i Leptosphaeria biglobosa. Pierwsze doniesienia na temat czynnika sprawczego odpowiedzialnego za wywołanie objawów opublikowano już pod koniec XVIII wieku, a w Polsce opisano w połowie lat 50-tych.
Ochrona rzepaku przed chorobami w okresie kwitnienia
Ciepła jesień i zima prawie bez ujemnych temperatur spowodowały, że w szybkim czasie rzepak „przeskoczył” fazę wzrostu pędu głównego i początkowe okresy rozwoju pąków kwiatowych. Należy się spodziewać, że wcześniej niż...
Sprawców suchej zgnilizny kapustnych cechuje podobna strategia zakażania roślin. W licznych badaniach wykazano, że często oba gatunki występują jednocześnie w tkankach tych samych roślin rzepaku, na tych samych organach (liściach, łodygach), a nawet w tych samych plamach infekcyjnych!
Gatunek L. maculans izolowany jest z liści, a następnie z podstawy łodygi, gdzie powoduje przerwanie wiązek przewodzących i zamieranie całej rośliny często już w stadium kwitnienia.
Z kolei gatunek L. biglobosa także izolowany jest z plam na liściach, a następnie z powierzchniowych lecz bardzo rozległych plam na górnych częściach łodygi. Niejednokrotnie izolowany jest też z podstawy łodygi, gdzie często występuje wraz z gatunkiem L. maculans.
Niewidoczne gołym okiem
Chowacz podobnik i szara pleśń na rzepaku
Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu opublikował kolejne komunikaty z wielkopolskich pól dotyczące sytuacji fitosanitarnej w rzepaku i w zbożach, a także nt. szkodników na plantacjach rzepaku. W Winnej...
Przez wiele lat trudno było zatem ustalić kiedy pojawiają się w powietrzu w największych ilościach i kiedy można się spodziewać największego zagrożenia rzepaku z powodu suchej zgnilizny kapustnych.
Potrzebne wspomaganie
W ostatnim czasie bardzo duże znaczenie przykłada się do systemów wspierania decyzji w ochronie roślin. Dzięki nim, wykorzystując wiedzę i pracę zespołu fachowców, można uratować część plonu, która mogłaby zostać utracona z powodu żerowania szkodników lub dużego nasilenia chorób.
Jednym z takich systemów, który już od siedemnastu lat towarzyszy producentom rzepaku, jest system SPEC (System Prognozowania Epidemii Chorób), zainicjowany i prowadzony przez Instytut Genetyki Roślin PAN i firmę Corteva Agriscience (dawniej DuPont Poland), we współpracy z licznymi instytucjami naukowymi, stacjami doświadczalnymi COBORU oraz producentami rzepaku.
SPEC to sieć rozmieszczonych w całej Polsce pułapek wolumetrycznych, dzięki którym dowiadujemy się o terminie uwalniania zarodników workowych grzybów Leptosphaeria maculans i L. biglobosa.
Coraz więcej rzepaku idzie na paliwa
Zgodnie z danymi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, rodzimi wytwórcy wyprodukowali w ubiegłym roku ponad 960 tys. ton estrów metylowych. Tym samym krajowa produkcja biokomponentów zanotowała kolejny wzrost, co ma przełożenie...
Poznanie terminu występowania i stężenia tych zarodników w powietrzu stanowi cenną informację, gdyż precyzuje termin najkorzystniejszy do zastosowania ochrony fungicydowej.
Podsumowanie wyników z jesieni 2019
Jesienią 2019 r. pierwsze zarodniki obserwowano już 4 września w Charbielinie na Opolszczyźnie. Tydzień później askospory grzybów L. maculans i L. biglobosa były już obecne w powietrzu we wszystkich monitorowanych przez SPEC regionach. Maksymalne stężenie zarodników stwierdzono 22 września w Wielkopolsce i na Dolnym Śląsku, a dzień później także na Kujawach.
Tydzień później maksymalne stężenie zarodników grzybów L. maculans i L. biglobosa odnotowano już we wszystkich badanych regionach i wahało się ono od 12 (Podkarpacie) do 42 (Opolszczyzna) zarodników w 1 m3 powietrza. Na Opolszczyźnie zarodniki sprawców suchej zgnilizny kapustnych stwierdzono w największej liczbie dni w badanym sezonie (55 dni).
System SPEC ponownie rozpoczął swoje działanie wiosną 2020 roku. Do tej pory wiadomo, że zarodniki w każdym monitorowanym regionie są już obecne w powietrzu. W celu zapoznania się z aktualnymi informacjami odnośnie ich stężenia zachęcamy do odwiedzenia strony www.spec.edu.pl lub do kontaktu z przedstawicielem firmy Corteva Agrisciences dział rolniczy DowDuPont.
Zarodniki na łodygach już w kwietniu
Rzepakowe fotoszaleństwo. Gwiazdy przestrzegają przed zniszczeniami
Okres kwitnienia rzepaku wielu Polaków wykorzystało w tym roku do zrobienia sobie zdjęć na tle lub bezpośrednio w uprawach. Gwiazdy z programu "Rolnik szuka żony" apelują, by nie niszczyć przy takich okazjach roślin. Wraz z...
We wszystkich regionach Polski liczba zarodników w powietrzu oraz liczba dni z zarodnikami wiosną tego roku była znacząca, przy czym najwcześniej zarodniki obserwowano na Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce i na Kujawach, natomiast najwyższe stężenia wystąpiły na Opolszczyźnie i na Pomorzu.
Co więcej zarodniki pojawiły się ponownie w powietrzu wczesną wiosną, a ich stężenia w niektórych regionach do połowy kwietnia utrzymywały się na poziomie 10 spor w 1 m3 powietrza. Jesienią objawy na liściach były liczne, zima była lekka, a wiosna bardzo wczesna i ciepła.
Wszystkie te czynniki sprzyjają wysokiemu porażeniu roślin. W tym roku na niektórych roślinach rzepaku już w kwietniu zaobserwowano objawy suchej zgnilizny kapustnych na łodygach!
Jest to zupełnie nietypowe zjawisko, do tej pory objawy na łodygach obserwowano najwcześniej w drugiej połowie maja. Jeśli więc na plantacji nie zastosowano jesienią zabiegu ograniczającego występowanie choroby, to można się spodziewać, że jej skutki i ograniczający wpływ na plon mogą być znaczące.
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 5-2020 - ZAPRENUMERUJ
