Ochrona ziemniaka przed zarazą i alternariozą
Zgodnie, z obowiązującymi od 1 stycznia 2014 roku przepisami o integrowanej ochronie przed agrofagami, do zwalczania zarówno alternariozy, jak i zarazy ziemniaka należy wykorzystywać wszystkie dostępne metody ochrony, a więc agrotechniczną, hodowlaną i chemiczną.
Jednak ze względu na tempo rozwoju tych chorób (np. zaraza może dziennie zniszczyć 10 proc. powierzchni asymilacyjnej rośliny), a także wysokość powodowanych strat i termin wystąpienia, zdecydowanie głównym sposobem ograniczania porażenia jest cykliczne stosowanie nalistnych zabiegów ochronnych. Agrotechnika i odporność odmian stanowią ich doskonałe uzupełnienie.
XVI Dzień Ziemniaka w Żelaznej
Metoda agrotechniczna
Spośród zabiegów agrotechnicznych duże znaczenie w ochronie ziemniaków przed chorobami mają: wybór stanowiska, nawożenie mineralne, zabiegi pielęgnacyjne i zbór. W wyborze stanowiska pod uprawę ważna jest gleba. Uprawa ziemniaków na glebach ciężkich i długo utrzymujących wilgotność sprzyja nie tylko wystąpieniu chorób bakteryjnych, ale także stwarza korzystne warunki do rozwoju zarazy ziemniaka. Z kolei uprawa na glebach lekkich sprzyja rozwojowi alternariozy, głównie z powodu większej przeżywalności zarodników sprawców choroby. Nawożenie mineralne ziemniaków powinno być dostosowane do potrzeb i kierunku uprawy. Należy pamiętać, że nadmiar azotu sprzyja rozwojowi zarazy ziemniaka, a z kolei niedożywienie plantacji sprzyja wystąpieniu alternariozy. W uprawie ziemniaków trzeba też zwrócić uwagę na staranne wykonanie zabiegów obsypywania i formowania redlin, ponieważ właściwe przykrycie chroni bulwy przed zakażeniem zarazą w okresie wegetacji. Ważny jest też odpowiedni termin zbioru ziemniaków. Bulwy należy zbierać po osiągnięciu dojrzałości technologicznej, kiedy skórka nie schodzi pod naciskiem kciuka.
Które odmiany ziemniaka wysadzać w 2018 roku?
Metoda hodowlana
Polega na uprawie odmian odpornych i tolerancyjnych na choroby. Metoda hodowlana jest powszechnie stosowana jako jeden ze sposobów ograniczania zarazy ziemniaka. Doświadczenia przeprowadzone w IHAR-PIB Oddział w Boninie wykazały jednak, że odporność odmian nie jest w stanie zahamować rozwoju choroby, może tylko stanowić kolejny element profilaktycznego wspomagania stosowanych zabiegów chemicznych. Zaraza ziemniaka ze względu na bardzo duży potencjał rozwoju, szczególnie w odpowiednich warunkach pogodowych, może w krótkim czasie doprowadzić do zatrzymania gromadzenia plonu bulw. Różnice odmianowe (poziom odporności) w terminie od wystąpienia choroby do momentu zniszczenia powierzchni asymilacyjnej roślin (liczba dni) w stopniu uniemożliwiającym gromadzenie plonu, są znaczne i przy bardzo korzystnych dla rozwoju choroby warunkach mogą sięgać nawet 50 proc.
Metoda chemiczna
Zwalczanie zarówno zarazy, jak i alternariozy ziemniaka jest trudne i wymaga od producenta znajomości nie tylko biologii sprawców, ale także sposobu działania zarejestrowanych fungicydów. Środki różnią się zarówno zakresem działania w roślinie (powierzchniowe, wgłębne, układowe), jak i sposobem działania na sprawców chorób (profilaktyczne, lecznicze, wyniszczające).
Zwalczanie zarazy ziemniaka - skuteczne sposoby
O efektywności prowadzonej ochrony chemicznej w dużym stopniu decydują: wybór, termin i dawka zastosowanego środka, faza rozwoju roślin w czasie zabiegu i warunki pogodowe.
Jednym z ważniejszych elementów w technologii ochrony przed alternariozą i zarazą ziemniaka jest termin rozpoczęcia zabiegów nalistnych. W przypadku alternariozy jest to zwykle wystąpienie pierwszych objawów choroby na dolnych liściach i zbiega się najczęściej z wchodzeniem roślin w fazę zawiązywania pąków kwiatowych i kwitnienia. W Polsce jest to okres od 2. dekady czerwca do 1. dekady lipca.
Skuteczne zwalczanie zarazy ziemniaka opiera się początkowo na wykonywaniu zabiegów profilaktycznych, a następnie systematycznym prowadzeniu zabiegów ochronnych aż do zakończenia okresu wegetacyjnego. Termin pierwszych zabiegów ochronnych jest związany z wchodzeniem roślin ziemniaka w fazę zwierania się w rzędach i międzyrzędziach, kiedy wzrasta temperatura i wilgotność powietrza w łanie.
Ze względu na tempo rozwoju roślin, w technologii ochrony przed alternariozą warto jednocześnie przeprowadzić zabiegi profilaktyczne przeciwko zarazie ziemniaka. Stosowanie w tym momencie środków o działaniu powierzchniowym (kontaktowym) jest mało skuteczne, ponieważ ich zasięg działania nie jest w stanie sprostać szybkości rozwoju roślin ziemniaka. W fazie, kiedy rośliny intensywnie rozbudowują swoją część nadziemną, lepsze efekty daje stosowanie fungicydów o szerszym zakresie działania (wgłębne, układowe, układowo-wgłębne).
Sposób na rizoktoniozę
Konieczność uwzględnienia w programie ochrony możliwości jednoczesnego zwalczania zarówno alternariozy, jak i zarazy ziemniaka sprawia, że należy sięgać po fungicydy skutecznie zwalczające sprawców obydwu chorób. Pewne trudności z właściwym wyborem środka dotyczą alternariozy, której sprawcy - grzyby z rodzaju Alternaria, występują w zmiennym składzie, a nie wszystkie zarejestrowane substancje czynne równie skutecznie je zwalczają.
Dobrym przykładem fungicydu efektywnie zwalczającego sprawców obu chorób jest Carial Star 500 SC. Jest to mieszanina dwóch substancji czynnych, z których mandipropamid zwalcza sprawcę zarazy, a difenokonazol ogranicza rozwój sprawców alternariozy.
W IHAR-PIB Oddział w Boninie opracowany został schemat ochrony plantacji ziemniaka, który pozwala komponować programy ochronne uwzględniające wszystkie najważniejsze aspekty.
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 7-2018 - ZAPRENUMERUJ
