Zwalczanie zarazy ziemniaka - skuteczne sposoby
Zaraza ziemniaka wywołana przez Phytophthora infestans [Mont.] de Bary, stanowi najważniejszą gospodarczo i najgroźniejszą chorobę ziemniaka. Charakteryzuje się ona dużą szkodliwością porażając liście, pędy oraz bulwy a jej zewnętrznym, odczuwalnym wynikiem dla pro-ducenta jest obniżenie plonu. Szczególnie bardzo duże szkody powoduje w przechowalnictwie ziemniaka. Bulwy zakażone przez P. infestans gniją w czasie przechowywania oraz jednocześnie są wtórnie atakowane przez inne grzyby i bakterie, zwiększając dodatkowo straty. Szacuje się że wielkość strat w przechowalnictwie ziemniaków mieści się w zakresie 8-10 %[3].
W celu uniknięcia dużego porażenia ziemniaków przez P. infestans poszukuje się coraz to nowszych rozwiązań agrotechnicznych, które mają na celu ograniczyć lub całkowicie wyeliminować występo-wanie porażenia na plantacjach. Jednym ze znanych sposobów jest właściwe określenie tempa rozwoju P. infestans w uprawie poprzez właściwe określenie zależności pomiędzy panującymi warunkami atmosferycznymi, odpornością odmian na patogena, a odpowiednio dobraną technologią ochrony. Wśród czynników, które wywierają znaczny wpływ na termin pojawiania i tempo szerzenia się tego patogena można wymienić:
- zmiany mikro i ekoklimatu,
- lokalizację ognisk pierwotnych infekcji,
- środowisko glebowe,
- podatność odmian ziemniaka na P. infestans,
- czynniki agrotechniczne oraz warunki przechowywania [1,2].
Charakteryzując każdy z powyższych determinantów rozwoju P. infestans, trzeba mieć na uwadze, że stopień porażenia jest wypadkową ich wszystkich. Przykładowo, odpowiednia kwasowość gleby może zmniejszyć akumulację materii organicznej w tkankach roślin, co odgrywa znacząca rolę w tempie rozwoju patogena. Z kolei odpowiednia zawartość przyswajalnych makro i mikroskładników w glebie może sprzyjać obniżeniu wilgotności w łanie rośliny uprawnej, a tym samym opóźniać termin pojawiania się Phytophthora infestans[4]. Wpływ zmian mikro- i ekoklimatu na rozwój P. infestans nie jest do końca poznany i stanowi temat badań z zakresu ekonomii produkcji oraz ochrony roślin.
Jedną z metod stanowiących ochronę plantacji przed zarazą ziemniaka jest stosowanie fungicydów. Odpowiednio dobrana strategia ochrony chemicznej, polegająca na zastosowaniu substancji o różnych mechanizmach działania jest obecnie podstawowym sposobem walki z rozwojem P. infestans na dużych plantacjach. Jedną z najnowszych substancji aktywnych, która pojawiła się na polskim rynku jest amisulbrom. Jest to związek chemiczny, należący do grupy sufonoamidów. Występuje w postaci zawiesiny wodnej, działającej na roślinie powierzchnio i translaminarnie. Amisulbrom jest substancją o charakterze zapobiegawczym. Fizjologiczny aspekt mechanizmu działania amisulbromu opiera się na blokowaniu mechanizmu oddychania grzyba P. infestans, co przedstawia poniższy schemat.
Schemat 1. Mechanizm oddychania
Mechanizm działania amisulbromu opiera się na blokowaniu protonów, które mają przemieszczać się do przestrzeni międzybłonowej. Powoduje to zaburzenie przepływu elektronów do dalszego IV etapu cyklu, co w konsekwencji uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie całego cyklu oddychania. Wynikiem zewnętrznym mechanizmu działania jest obumieranie komórek P. infestans przed potencjalną infekcją, co przekłada się na wymierne korzyści dla producenta. Na poniższym schemacie nr 2 przedstawiono działanie amisulbromu na różne stadia rozwojowe grzyba P. infestans.
Schemat 2. Blokowanie różnych stadiów rozwoju zarodników przez amisulbrom
Działanie kontaktowo – translaminarne amisulbromu opiera się na zwalczaniu czterech rodzajów zarodników powodując kompleksową ochronę przed rozwojem P. infestans.
Obecnie na polskim rynku dostępny jest jeden produkt zawierający powyższą substancję aktywną: Leimay 200 SC. Środek należy stosować zapobiegawczo, od fazy rozwoju pędów bocznych na pędzie głównym do fazy początku żółknięcia liści (BBCH 21 - BBCH 91).
Zgodnie z etykietą produktu pierwszy zabieg należy wykonać zgodnie z sygnalizacją lub z chwilą wystąpienia zagrożenia infekcją. Zwykle pierwszy zabieg powinien być wykonany z chwilą zwierania się międzyrzędzi. W okresie wysokiego nasilenia choroby i szybkiego rozwoju zielonych części ziemniaka kolejne zabiegi należy wykonywać w odstępie co 7 dni. Przy mniejszym nasileniu choroby, zabiegi można powtarzać w maksymalnym odstępie 10 dni.
Rekomendowaną oraz zalecaną dawką produktu jest 0,5 l/ha.
Potwierdzeniem jakości działania produktu są wyniki przedstawione przez EuroBlight czyli niezależne oceny europejskich ekspertów gdzie amisulbrom ma jedną z najwyższych not 4,5 w przypadku ochrony liści, jak również liczne obserwacje oraz badania przeprowadzone w Polsce.
Dodatkowo, Preparat Leimay 200 SC może być stosowany w mieszaninach z preparatami na bazie mankozebu, skutecznie ograniczając ryzyko wyselekcjonowania ras odpornych oraz zmniejszając ilość zabiegów.
-
Schlenzig A., Habermayer J., Zinkernagel V.: Serological detection of latent infection with Phytophthora infestans in potato stems. Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten und Pfl., 105 (1), 22-33, 1999.
-
Kapsa J.: Incidence of late blight (Phytophthora infestans) at potato crops and its control in Poland in 1995-1999. Proceedings of the Workshop on the European network for development of an integrated control strategy for potato late blight. Kristiansand, Sweden, 3-6.10, 119-126, 2000.
-
Rudkiewicz F.: Terminy pojawu i epidemicznego rozwoju zarazy ziemniaka (Phytophthora infestans [Mont] de Bary) w warunkach środkowej Polski. Biul. Inst. Ziemn., 25, 153-168, 1980.
-
Kapsa J.: Wykorzystanie postępu biologicznego w ochronie plantacji ziemniaka przed zarazą. Mat. Konf. Nauk. „Ochrona roślin”. Bonin, 19-20.04, 23-28, 2001b.
Dr Sławomir Doniec
TPVV Crop Manager HUB PL
Crop/Product Manager Leaf Fertilizers Wuxal PL
