W intensywnych technologiach uprawy kukurydzy odżywianie dolistne stało się standardem. Priorytetem powinien być cynk, ale czasami też bor i mangan.
Brak wizualnych symptomów niedoborów składników nie zawsze świadczy o prawidłowym odżywieniu roślin. W praktyce specyficzne stany niedożywienia obserwuje się bardzo rzadko. Najczęściej występują niedobory ukryte, których konsekwencją jest redukcja potencjalnych plonów, proporcjonalna do skali zjawiska.
W tym roku do uprawy polecanych jest 19 odmian kukurydzy na kiszonkę: 5 mieszańców wczesnych, po 7 średnio wczesnych i średnio późnych. Listy odmian zalecanych opracowane są dla 4 województw. W województwie...
Dlatego wskazane są zabiegi prewencyjne, uprzedzające ewentualne braki. Oprysk po rozpoznaniu deficytu jest działaniem spóźnionym i nie zniweluje wszystkich negatywnych skutków silnego i długotrwałego zachwiania procesów metabolicznych w roślinie, ograniczy tylko straty.
Cynk, bor, mangan
Spośród siedmiu mikroskładników uznawanych za niezbędne dla roślin, kukurydza jest najbardziej wrażliwa na niedobór cynku (tabela 1). Pełni on wiele ważnych funkcji w roślinie. Jest elementem bądź aktywatorem enzymów, zwiększa wydajność fotosyntezy oraz bierze udział w gospodarce azotowej. Stymuluje też wzrost sytemu korzeniowego, przez co pośrednio zwiększa efektywność pobierania wody oraz składników pokarmowych. Dzięki temu cynk wpływa na strukturę plonu, zwiększa żywotność pyłku, liczbę zawiązanych kolb, ich długość, liczbę rzędów i okółków w kolbie.
Jest niezbędny w syntezie tryptofanu będącego z kolei prekursorem auksyn, hormonów roślinnych o bardzo szerokim spektrum działania. Związki te odgrywają kluczową rolę w niemal wszystkich procesach wzrostu i rozwoju, takich jak wzrost wydłużeniowy i podziały komórek, embriogeneza, organogeneza, rozwój tkanki przewodzącej, dominacja wierzchołkowa, dojrzewanie i starzenie owoców, a także reakcji na stres biotyczny i abiotyczny.
Kukurydza to dobry przykład na to, że rozważny wybór odmiany jest najlepszą inwestycją. Dlatego należy na bieżąco śledzić ruch odmianowy, zwłaszcza, że tylko niektóre z odmian znajdują się w czołówce dłużej niż pięć lat. ...
Kukurydza w porównaniu do innych zbóż wykazuje stosunkowo duże zapotrzebowanie na bor – średnio 10 g/t ziarna wraz ze słomą. Z powodu jego deficytu w glebach Polski, dokarmianie nim kukurydzy, zwłaszcza na plantacjach wysokoprodukcyjnych powinno być standardem.
Bor pełni ważną rolę w metabolizmie węglowodanów oraz stymuluje rozwój organów generatywnych. Istotnie wpływa na kiełkowanie pyłku i wzrost łagiewki pyłkowej. Uczestniczy również w tworzeniu struktur ścian komórkowych, dzięki czemu rośliny są mnie podatne na wyleganie.
Mangan uczestniczy w reakcji rozkładu wody i wydzielania tlenu w procesie fotosyntezy. Aktywuje wiele enzymów biorących udział w metabolizmie węglowodanów, białek i lipidów. Stymuluje pobieranie fosforu, przez co pośrednio wpływa na rozwój sytemu korzeniowego, a także pobieranie wody i składników pokarmowych. Wpływa na przemiany azotu, bierze udział w syntezie białka i witaminy C, kontroluje stężenie hormonów. Rośliny dobrze zaopatrzone w mangan produkują więcej flawonoidów, przez co są bardziej odporne na choroby i szkodniki.
Tego mikroskładnika w większości naszych gleb nie brakuje, tylko około 10 proc. wykazuje jego deficyt. Problem tkwi w słabej jego dostępności w warunkach wysokiego odczynu gleby, zwłaszcza przy pH powyżej 6,5.
Po pszenicy i życie, do obrotu na Giełdowym Rynku Rolnym, prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii, wprowadzono kukurydzę. Trwają prace, by do obrotu dopuścić także rzepak i koncentrat soku jabłkowego. Obrót kukurydzą prowadzony jest także...
Strategia nawożenia
Nawożenie doglebowe mikroskładnikami jest zalecane w warunkach niskiej zasobności gleby. Każde pole ma swoją historię. Dlatego podstawową przesłanką przy podejmowaniu decyzji powinny być aktualne badania stanu gleby. Zwłaszcza w gospodarstwach wielkoobszarowych, poza podstawowym badaniem gleby (pH, P, K, Mg), warto zbadać poziom zawartości mikroelementów.
Aktualną klasyfikację gleb pod kątem zawartości przyswajalnych form cynku i boru podano w tabeli 2 i 3. Liczby graniczne dla cynku zostały ustalone ze względu na kategorię agronomiczną, natomiast boru w oparciu o odczyn. Warto zwrócić uwagę na szeroki zakres przypisany do klasy zawartości średniej. W praktyce nawozowej należy dążyć, poprzez nawożenie doglebowe, do uzyskania zasobności z pogranicza wysokiej i średniej.
Krytyczny termin odżywienia kukurydzy mikroskładnikami przypada na stadium 5-6 liści. Do tego czasu rośliny powinny być już optymalnie zaopatrzone. Pierwszy zabieg nawożenia dolistnego należy wykonać w stadium 4.-5. liścia. W warunkach niskiej zasobności gleby oprysk powinien być powtórzony raz lub dwukrotnie w odstępach 10-14 dniowych.
Czym i kiedy zasilać?
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych opublikował „Wstępne wyniki plonowania odmian kukurydzy w doświadczeniach rozpoznawczych w 2020 roku”. Informacja zawiera wyniki plonowania odmian kukurydzy ze...
Z szerokiej gamy nawozów mikroelementowych dostępnych na rynku, należy wybierać produkty specjalnie przeznaczone do dokarmiania kukurydzy lub koncentraty zawierające określone pierwiastki, te których brakuje. Do cieczy opryskowej warto dodać azot i magnez, które podane przez liście dodatkowo stymulują dynamiczny wzrost roślin, a także zwiększają przyswajalność mikroskładników zawartych w cieczy opryskowej.
Mocznik jest nośnikiem dobrze przyswajalnego przez liście azotu i powoduje lepsze uwodnienie naskórka roślin (kutikuli), co poprawia przyswajalność składników. Z kolei siarczan magnezu dostarcza magnez i siarkę oraz chroni tkanki roślinne przed ewentualnym zbyt agresywnym działaniem mocznika.
Stężenie mocznika w cieczy roboczej nie powinno przekraczać 6% (6 kg nawozu w 100 l wody), a siedmiowodnego siarczanu magnezu 5% (5 kg nawozu w 100 l wody). Dawki nawozów należy dostosować do instrukcji zawartych w etykiecie. Obowiązuje zasada, że im więcej nawozów dodanych jest do cieczy opryskowej, tym niższe wartości zalecanych dawek należy stosować.
Decydując się na zakup nawozu, należy brać pod uwagę głównie zawartość i rozpuszczalność składników. Mikroelementy, poza borem i molibdenem, są dostępne na rynku głównie w formie chelatów lub siarczanów, w mniejszej ilości w postaci tlenków.
Nowością na rynku są mikroskładniki skompleksowane aminokwasami. Tlenki ze względu na bardzo słabą rozpuszczalność nie nadają się do odżywiania dolistnego. Mogą być stosowane w nawożeniu doglebowym, w celu poprawy zasobności gleby. Zdecydowanie najszybciej pobierane są mikroskładniki z chelatów. Ta forma działa szczególnie efektywnie w wyższych temperaturach.
Tabela 1. Wrażliwość roślin uprawnych na niedobór mikroskładników
|
Rośliny
|
Mikroskładniki
|
|
Fe
|
Mn
|
Zn
|
Cu
|
B
|
|
Pszenica
|
2
|
3
|
2
|
4
|
1
|
|
Jęczmień
|
2
|
3
|
2
|
4
|
1
|
|
Owies
|
2
|
4
|
2
|
4
|
1
|
|
Kukurydza
|
3
|
3
|
4
|
2
|
3
|
|
Rzepak
|
3
|
3
|
2
|
2
|
4
|
|
Buraki cukrowe
|
2
|
3
|
3
|
2
|
4
|
|
Ziemniaki
|
3
|
4
|
2
|
2
|
2
|
|
Groch
|
3
|
3
|
2
|
2
|
3
|
1 – wrażliwość bardzo niska,
2 – wrażliwość mała, niedobory ujawniają się rzadko,
3 – wrażliwość duża, średnia reakcja rośliny na niedobór składnika, objawy niedoboru niewidoczne (utajone),
4 – wrażliwość bardzo duża, silna reakcja rośliny na niedobór składnika, widoczne objawy niedoboru.
Źródło: Grzebisz, 2009
Tabela 2. Liczby graniczne do oceny zawartości przyswajalnego cynku w glebie (w mg Zn/kg)
|
Ocena zawartości
|
Kategoria agronomiczna gleby
|
|
b. lekkie
|
lekkie
|
średnie
|
ciężkie
|
|
Niska
|
do 0,7
|
do 1,4
|
do 4,6
|
do 11,5
|
|
Średnia
|
0,7-3,3
|
1,4-6,3
|
4,6-20,5
|
11,5-51,1
|
|
Wysoka
|
od 3,3
|
od 6,3
|
od 20,5
|
od 51,1
|
Źródło: IUNG-PIB Puławy 2008
Tabela 3. Liczby graniczne do oceny zawartości przyswajalnego boru w glebie (w mg B/kg)
|
Ocena zawartości
|
Odczyn gleby (pH)
|
|
do 4,5
|
4,6-5,5
|
5,6-6,5
|
od 6,5
|
|
Niska
|
do 0,8
|
do 1,0
|
do 1,3
|
do 2,2
|
|
Średnia
|
0,8-2,6
|
1,0-3,2
|
1,3-4,3
|
2,2-7,2
|
|
Wysoka
|
od 2,6
|
od 3,2
|
od 4,3
|
od 7,2
|
Źródło: IUNG-PIB Puławy 2008
-
Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 5 -2021 - ZAPRENUMERUJ
