Nawożenie kukurydzy
Na wytworzenie 1 tony ziarna z odpowiednią masą słomy kukurydza potrzebuje ok. 10 kg fosforu i trzy razy tyle potasu....
W intensywnej technologii uprawy roślin trudno uzyskać wysokie plony dobrej jakości bez prawidłowo zbilansowanego nawożenia. W polskich warunkach klimatyczno-glebowych, w nawożeniu kukurydzy, poza azotem, kluczowe znaczenie mają fosfor i potas. Ważną rolę odgrywa też ciągle niedoceniany odczyn gleby.
Kukurydza należy do roślin średnio wrażliwych na odczyn gleby. Optymalne warunki do wzrostu znajduje w stanowiskach o odczynie od lekko kwaśnego do obojętnego (pH 5,5-7,2). Poza tym zakresem w mniejszym bądź większym stopniu reaguje spadkiem plonów. Jest to wynikiem niekorzystnych zmian właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby, co w ostatecznym rozrachunku prowadzi do jej degradacji i spadku produktywności.
Azot pod kukurydzę
Wykonując nawożenie azotem pod kukurydzę należy przestrzegać obowiązujących wszystkich rolników przepisów. Od początku 2019 r. rolników obowiązują zaostrzone przepisy stosowania azotu. Zgodnie z rozporządzeniem Rady...
Jeżeli gleba wymaga regulacji odczynu, wapnowanie należy wykonać najpóźniej po zbiorze przedplonu, dostosowując dawki do potrzeb wapnowania. W razie konieczności można także zastosować wapno wczesną wiosną, ale należy wybrać formę węglanową o wysokiej reaktywności, ograniczyć dawkę do 1 t CaO/ha i w miarę możliwości głęboko wymieszać z glebą.
Bez azotu nie ma plonów
Pierwiastek ten decyduje o dynamice wzrostu roślin oraz wielkości wytworzonej biomasy, a w efekcie warunkuje ilość i jakość plonu ziarna. Straty z tytułu niedożywienia azotem we wczesnych fazach wzrostu kukurydzy mogą sięgać nawet 30% plonu.
Nawożenie kukurydzy stymuluje obsadę roślin i krzewienie
O powodzeniu w uprawie kukurydzy znacząco decyduje obsada roślin. Nawet najlepsza odmiana, przy nieodpowiednim zagęszczeniu nie ujawni w pełni swoich możliwości plonotwórczych. Według aktualnych zaleceń, w uprawie na ziarno, obsada kukurydzy...
W praktyce objawy te są jednak rzadko spotykane. Pobranie azotu w początkowym okresie wzrostu kukurydzy jest niewielkie i do stadium sześciu liści wynosi niespełna 3%. Dlatego nie należy przesadzać z wysokością dawki przedsiewnej. W przeciętnych warunkach wystarczy pokryć 30-50% potrzeb nawozowych.
Tylko w rejonach, gdzie często występuje niedobór opadów uzasadnione są wyższe dawki. Największe zapotrzebowanie na azot kukurydza wykazuje od fazy 7-8 liści do początku nalewania ziarna. W tym okresie pobiera blisko 85% azotu. Dlatego zasadnicza jego część powinna znaleźć się w zasięgu systemu korzeniowego przed tym okresem, zanim nastąpi dynamiczny wzrost biomasy.
Jaki nawóz wybrać
Do nawożenia przedsiewnego najlepiej wybierać nawozy wolnodziałające. Dzięki temu dostępność azotu będzie dobrze skorelowana z wolnym początkowym tempem wzrostu roślin. Są to np. mocznik oraz nawozy typu saletrzak. Niechęć w stosunku do mocznika wynika głównie z obawy, że może on mieć ujemny wpływ na wschody roślin.
Odmiany kukurydzy rekomendowane na kiszonkę 2020
W 2020 roku do uprawy polecanych jest 18 odmian kukurydzy na kiszonkę: 3 mieszańce wczesne, 9 średnio wczesnych i 6 średnio późne. W województwie podlaskim rekomenduje się 11 odmian, w kujawsko-pomorskim 9, w pomorskim 5 i w...
Z kolei saletrzak to „otoczkowana saletra amonowa” o niższej o 7% koncentracji azotu. Dzięki otoczce węglanowej lub dolomitowej azot z niego uwalnia się wolniej niż z saletry, co akurat w tym przypadku jest cechą pożądaną.
Do nawożenia pogłównego należy wybrać nawóz dobrze rozpuszczalny i zawierający przynajmniej część azotu w formie saletrzanej, szybkodziałającej. W zasadzie większość nawozów pojedynczych azotowych, bądź wieloskładnikowych zawierających azot, dostępnych na rynku spełnia te kryteria. W specyficznych warunkach problemy może stwarzać głównie saletra amonowa.
Wysiew nawozu należy bezwzględnie wykonać na suche rośliny, najlepiej w fazie 3-4 liści. Niestety, nawet w tych warunkach część granulek może zatrzymać się w kątach liści, gdzie po rozpuszczeniu powstaje silnie stężony roztwór, fitotoksyczny dla roślin. Jeżeli nawożenie jest spóźnione, a rośliny nie do końca suche, najlepszym rozwiązaniem będzie mocznik lub RSM. Należy liczyć się jednak z tym, że dostępność azotu z mocznika, przy zastosowaniu pogłównym, może być w pewnych sytuacjach zbyt niska w stosunku do wysokich potrzeb roślin.
Odmiany kukurydzy na ziarno 2020
W tym roku do uprawy poleca się 26 odmian kukurydzy na ziarno w 5 województwach: kujawsko-pomorskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim i pomorskim. Wśród nich jest 10 mieszańców wczesnych, 14 średnio wczesnych i 2...
Korzystając z RSM-u całkowitą dawkę azotu najlepiej podzielić na trzy. Pierwszą zastosować przed siewem (30%), drugą w fazie 5-6 liści (30%), a trzecią najpóźniej jak się da (40%). W praktyce, ostatni zabieg wykonuje się najczęściej w fazie 9-10 liści lub przy wysokości roślin ok. 40 cm. Takie proporcje bardzo dobrze dostosowują podaż składnika do potrzeb pokarmowych kukurydzy.
Niestety, nadal tylko niewielka część gospodarstw posiada odpowiednie zaplecze techniczne do jego konfekcjonowania i aplikacji. A szkoda, gdyż obecnie jest to najtańsze źródło azotu na rynku. Wybór RSM-u szczególnie w gospodarstwach wielkoobszarowych może realnie zmniejszyć koszty nawożenia, a tym samym poprawić opłacalność uprawy.
PiK potrzebne w stosunku 1:3
Nowe odmiany kukurydzy 2020
Do Krajowego Rejestru zostanie wpisanych 28 nowych odmian kukurydzy: 18 polecanych do uprawy na ziarno a 10 na kiszonkę. Wśród nowych odmian 22 mieszańce są dwuliniowe (SC), 5 trójliniowych (TC) i jeden czteroliniowy (DC). Do grupy...
Fosfor bierze udział w wielu procesach życiowych roślin, przede wszystkim w przemianach energetycznych. Uczestniczy w syntezie węglowodanów, białek i tłuszczów. Stymuluje szybki wzrost korzeni i zwiększa pobieranie składników pokarmowych. Wpływa dodatnio na liczbę i masę ziaren w kolbie, odporność roślin na stres środowiskowy, np. niskie temperatury, niedobory wody czy porażenie przez choroby grzybowe.
Deficyt fosforu występuje głównie na glebach o niskiej zasobności, w warunkach bardzo kwaśnego lub zasadowego odczynu, na stanowiskach przewapnowanych i bogatych w węglany, a także jednostronnie nawożonych azotem, szczególnie w formie azotanowej. Według danych GUS w latach 2014-2017 bardzo niską i niską zasobność w fosfor stwierdzono w 29% użytków rolnych Polski.
Potas odpowiada za regulację gospodarki wodnej i gazowej w roślinie, zwiększa turgor komórek oraz odporność roślin na suszę. Bierze czynny udział w gospodarce azotowej, wspiera pobieranie i przetwarzanie azotu w plon. Wpływa na wydajność fotosyntezy, szybki transport asymilatów do organów spichrzowych.
Jak plonowała kukurydza ziarnowa w PDO w 2019 roku?
Wybór odmiany kukurydzy do uprawy jest zadaniem wymagającym głębszej analizy. Jedną z ważniejszych cech, którą bierze się pod uwagę jest stabilność plonowania, a więc odmiana powinna osiągać zadowalające plony nawet w niesprzyjających...
Najwięcej problemów stwarza fosfor
Dynamiczny wzrost korzeni w fazie wschodów zależy w znacznym stopniu od dostępności przyswajalnego fosforu. Ta z kolei jest pochodną wysokiej zawartości składnika, wilgotności, temperatury i odczynu gleby. Deficyt fosforu w początkowym okresie wzrostu kukurydzy jest łatwo rozpoznawalny.
Liście są drobne, ciemnozielone, a przy większym niedożywieniu wraz z łodygami fioletowe. System korzeniowy jest słabo rozwinięty i płytki. W efekcie ograniczone jest pobieranie wody i składników pokarmowych. W następstwie opóźnionych wschodów skraca się okres wzrostu wegetatywnego, kolby są źle wykształcone i zdeformowane, a w konsekwencji biomasa roślin oraz plon ziarna znacznie zaniżone.
Kukurydza na kiszonkę: wyniki PDO 2019
Zakup materiału siewnego nie może być przypadkowy. Każdego roku na rynek trafia wiele nowych odmian kukurydzy. Są to odmiany wpisane do Krajowego rejestru, czyli przetestowane w warunkach Polski. Oprócz nich przedsiębiorcy rolni mają do...
Poza tym, fosfor jest wyjątkowo mało mobilny w glebie, a brak wody dodatkowo ogranicza jego ruchliwość. Niektóre źródła podają, że przemieszczanie się fosforu w glebie nawet w korzystnych warunkach wynosi zaledwie 0,4 mm na dzień. Zatem, na zmianę głębokości o 1 cm fosfor potrzebuje 25 dni, a na dotarcie do strefy aktywnego pobierania przez korzenie (10-20 cm) ponad osiem miesięcy!
Naturalnie dotyczy to tylko form rozpuszczalnych w wodzie. Formy nierozpuszczalne pozostaną w miejscu wysiewu, a w strefę aktywnego pobierania dotrą dopiero po wymieszaniu z glebą na wymaganą głębokość.
Kluczowa jest wysoka zasobność
Podstawową zasadą efektywnego nawożenia fosforem i potasem jest utrzymanie zasobności na poziomie z pogranicza klasy średniej i wysokiej (tabela 1 i 2). W tych warunkach można liczyć na optymalne zaopatrzenie roślin w składniki, w pewnym zakresie ograniczając do minimum negatywny wpływ warunków pogodowych, szczególnie niskich temperatur i niedoboru wody. W strategii długofalowej jest to jedyny skuteczny sposób na ograniczenie negatywnego wpływu czynników środowiskowych na dostępność tych składników.
Kukurydza GMO. Kolejne 10 odmian na liście ministerstwa rolnictwa
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało aktualizację załącznika rozporządzenia w sprawie zakazu stosowania genetycznie modyfikowanej kukurydzy MON 810. Projekt zmian opublikowano w poniedziałek na stronach Rządowego Centrum Legislacji...
Przy zasobności średniej, ale w górnym zakresie przedziału, dawkę nawozów należy dostosować do potrzeb pokarmowych. Przy zasobności wysokiej i bardzo wysokiej, dawki składników w relacji do potrzeb pokarmowych można ograniczyć odpowiednio o 25 i 50%, bez szkody dla żyzności gleby i wielkości plonów.
Gdy zasobność plasuje się na poziomie niskim lub bardzo niskim, należy stosować nawożenie przewyższające potrzeby pokarmowe roślin, w celu poprawy salda składników w glebie. Aby zwiększyć zasobność gleby o 1 mg/100 g gleby należy zastosować dodatkowo 30 kg brakującego składnika w nawozach.
Wiosną dawki należy ograniczyć
Jeżeli z różnych powodów zasoby glebowe w fosfor i potas nie zostały uzupełnione w terminie jesiennym, to wiosną należy wykonać nawożenie uzupełniające. Trzeba przez cały czas mieć na uwadze, że nawozy zawierające te składniki wymagają wymieszania z glebą na głębokość co najmniej 10-20 cm. Ich efektywność zależy od rozpuszczalności, równomierności i głębokości wymieszania w profilu glebowym. Wymywanie potasu jest możliwe, ale głównie na glebach lekkich, w warunkach wilgotnych i w okresie poza wegetacją roślin.
Metoda biologiczna oraz chemiczna ochrony kukurydzy przed szkodnikami i chorobami
Oprócz agrotechnicznej i hodowlanej metody walki z chorobami i szkodnikami w uprawie kukurydzy, istnieje także metoda biologiczna i chemiczna. Po metodę biologiczną można sięgnąć przy ograniczaniu szkodliwości omacnicy...
Z podanych powodów wiosną należy unikać wysokich dawek nawozów. Aby to niekorzystne zjawisko ograniczyć trzeba najpóźniej jesienią, po zbiorze przedplonu doprowadzić zasobność do wymaganego poziomu.
Próby ratowania sytuacji wiosną poprzez podwyższone dawki nawozów nic nie dadzą. Nawóz zastosowany nawet w korzystnych warunkach, ale płytko wymieszany z glebą, pozostanie w większości przy jej powierzchni i nie będzie dostępny dla roślin. Dlatego taki zabieg należy raczej traktować, jako nawożenie rośliny następczej, a nie kukurydzy.
Nie warto się również łudzić, że potrzeby pokarmowe względem fosforu i potasu można uzupełnić poprzez dokarmianie dolistne. W przyrodzie wszystko ma swój czas i nie da się naprawić poważnych błędów nawozowych kosmetycznymi zabiegami.
Ochrona kukurydzy przed chorobami i szkodnikami: metoda agrotechniczna
Szkodniki i choroby występujące na kukurydzy można ograniczać czterema metodami: agrotechniczną, hodowlaną, biologiczną i chemiczną. Ta ostatnia staje się coraz trudniejsza w związku z wycofywaniem z rynku kolejnych substancji czynnych. O czym...
Potas w większości nawozów dostępnych na rynku występuje w postaci dobrze rozpuszczalnej soli potasowej, a więc wybór nawozu w tym przypadku nie ma większego znaczenia. Co prawda potas jest dostępny także w formie siarczanu, ale ze względu na wyższą cenę, stosowany jest tylko w sytuacji, kiedy forma chlorkowa jest niewskazana, a kukurydzy to nie dotyczy. Z asortymentu nawozów wieloskładnikowych należy preferować te o szerokim stosunku P:K (1:2-3).
W przypadku fosforu sytuacja nie jest tak jednoznaczna. Trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na zawartość składnika rozpuszczalnego w wodzie. Ma to szczególne znaczenie jeżeli chcemy zwiększyć pulę łatwo dostępnych form fosforu w początkowym okresie wzrostu kukurydzy. Nawozy, które nie spełniają tego kryterium, czyli zawierają fosfor głównie w postaci rozpuszczalnej w kwasach mineralnych są mało efektywne w startowym nawożeniu wiosennym.
Sprawdza się nawożenie zlokalizowane
W uprawach szerokorzędowych, w tym kukurydzy, bardzo dobre rezultaty daje nawożenie zlokalizowane. Optymalnym rozwiązaniem jest umieszczenie nawozu w odległości 5 cm obok nasion i na głębokość 5 cm poniżej nasion. Zbyt bliskie umieszczenie nawozu może działać fitotoksycznie na kiełkujące rośliny, natomiast zbyt dalekie nie spełni swojej roli.
Nawóz powinien znajdować się w warstwie wilgotnej gleby, która nie ulegnie szybkiemu przesuszeniu. W przeciwnym razie efekt nawożenia będzie mizerny. Idealnym nawozem do tego celu jest fosforan amonu, który poza wysoką koncentracją łatwo przyswajalnego fosforu (46 proc.) zawiera także azot w formie amonowej (18 proc.), która, w przeciwieństwie do formy saletrzanej, wspomaga pobieranie tego składnika.
Dawka nawozu nie powinna przekraczać 150-200 kg/ha. Nawożenie zlokalizowane jest szczególnie polecane w systemach uproszczonych, gdzie nie ma możliwości wprowadzenia nawozu na większą głębokość gleby lub jego równomiernego wymieszania w całej warstwie ornej.
Tabela 1. Ocena zawartości fosforu przyswajalnego w glebie
|
Zawartość |
P2O5 [mg/100 g gleby] |
|
|
gleby mineralne |
gleby organiczne |
|
|
Bardzo niska |
do 5,0 |
do 40 |
|
Niska |
5,1–10,0 |
41–60,0 |
|
Średnia |
10,1–15,0 |
61–80 |
|
Wysoka |
15,1–20,0 |
80,1–120 |
|
Bardzo wysoka |
od 20,1 |
od 120 |
Tabela 2. Ocena zawartości potasu przyswajalnego w glebie
|
Zawartość |
K2O [mg/100 g gleby] |
|||
|
bardzo lekkie |
lekkie |
średnie |
ciężkie |
|
|
Bardzo niska |
do 2,5 |
do 5,0 |
do 7,5 |
do 10,0 |
|
Niska |
2,6–7,5 |
5,1–10,0 |
7,6–12,5 |
10,1–15,0 |
|
Średnia |
7,6–12,5 |
10,1–15,0 |
12,6–20,0 |
15,1–25,0 |
|
Wysoka |
12,6–17,5 |
15,1–20,0 |
20,1–25,0 |
25,1–30,0 |
|
Bardzo wysoka |
od 17,6 |
od 20,1 |
od 25,1 |
od 30,1 |
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 3-2020 - ZAPRENUMERUJ
