Jak i czym zwalczyć omacnicę prosowiankę?
Dostępne są metody biologiczne i chemiczne zwalczania omacnicy prosowianki. Foto_Michał Wagner
Omacnica prosowianka uszkadza kukurydzę na coraz większej liczbie plantacji w Polsce. Żerowanie gąsienic może skutkować spadkiem plonu ziarna nawet powyżej 2 t/ha, dodatkowo zwiększa zagrożenie ze strony fuzarioz oraz mykotostyn. Dlatego często wymaga zwalczania interwencyjnego biologicznego lub chemicznego.
Omacnicę prosowiankę można zwalczać chemiczne tylko wówczas, gdy gospodarstwo posiada sprzęt, który pozwala na wjazd w wysoki łan kukurydzy, albo na plantacji pozostawi się drogi przejazdowe dla ciągników z opryskiwaczami. Niestety, nie można jeszcze prowadzić zwalczania szkodników kukurydzy metodą agrolotniczą z użyciem preparatów chemicznych, co na świecie jest coraz częściej praktykowane, szczególnie przy wykorzystaniu dronów.
Omacnica prosowianka: monitoring kluczem do sukcesu
Omacnica prosowianka to dla plantatora trudny przeciwnik do zwalczania. Wynika to z rozłożonego w czasie nalotu motyli, składania jaj i wylęgu gąsienic, a także z ukrytego wewnątrz tkanek trybu życia. Szkodniki są zwykle niewidoczne do momentu...
O ile przy zwalczaniu biologicznym jaj z wykorzystaniem kruszynka jest dopuszczalna pewna tolerancja w terminie wykonania zabiegu, tak przy zabiegach chemicznych, zwłaszcza z użyciem preparatów kontaktowo-żołądkowych o działaniu powierzchniowym, wymagana jest duża precyzja w ustaleniu terminu zwalczania szkodnika.
Preparaty o działaniu wgłębnym lub systemicznym pozwalają nieco manipulować terminem wykonania opryskiwania roślin, jednak nie należy przekraczać pewnych granic. Aby zabieg chemiczny był skuteczny, nie może być wykonany ani zbyt wcześnie, ani zbyt późno.
Monitoring kluczem do sukcesu
Monitoring pojawu omacnicy na plantacji odgrywa bardzo ważną rolę w zwalczaniu szkodnika, ale nie jest to zdanie łatwe. W warunkach zmieniającego się klimatu, jak pokazały ostanie dwa lata, omacnica zaczyna pojawiać się coraz wcześniej.
Motyle wylatujące z resztek pożniwnych w maju i nalatujące na rośliny kukurydzy już w pierwszych dniach czerwca to ewenement, z którym plantatorzy spotykają się coraz częściej. Taka sytuacja sprawia, że występują dodatkowe szczyty liczebności samic, a tym samym składania jaj, co powoduje rozciągnięcie w czasie okresu licznego wylęgu gąsienic. Dlatego skuteczność zabiegu niekiedy spada. Ostatnie dwa lata pokazały, że obniża ją także susza. W warunkach braku wody rośliny mają poskręcane liście i tracą turgor, przez co słabiej pobierają substancje czynne fungicydów.
Są już pierwsze motyle omacnicy prosowianki
Spośród wszystkich lokalizacji w Polsce, w których Instytut Ochrony Roślin – PIB prowadzi obserwacje pod kątem występowania omacnicy prosowianki, jak na razie tylko w dwóch (w woj. podkarpackim) zaobserwowano jej motyle,...
Wykorzystać metodę biologiczną
Oprócz insektycydów przeznaczonych do zwalczania wylęgających się gąsienic omacnicy prosowianki, na rynku znajdują się również środki biologiczne zawierające bakterie owadobójcze.
W praktyce najczęściej stosowana jest bakteria Bacillus thuringiensis. Szczep „kurstaki” tej bakterii jest wykorzystywany w zwalczaniu gąsienic szkodliwych motyli, m.in. omacnicy prosowianki w różnych krajach. Aby gąsienice zostały porażone muszą pobrać tkankę roślinną zawierającą specyficzne białka, tzw. białka Cry. Na skutek ich działania, w zasadowym środowisku przewodu pokarmowego gąsienic, zachodzi proces perforacji ścianek jelita, owad przestaje żerować, a z upływem czasu ginie.
W Polsce są już dostępne środki zawierajace bakterie Bacillus. Ich użycie wymaga wykonania zwykle od jednego do kilku zabiegów opryskiwania roślin - w zależności od zaleceń producenta i uprawy, na której są stosowane. Preparaty aplikuje się na kukurydzę nalistnie, w okresie rozwijania przez rośliny od 6-9 liści (BBCH 16-19) do fazy 2 kolanka (BBCH 32), co przypada (w zależności np. od tempa wzrostu roślin i terminu siewu) od początku do końca czerwca, a niekiedy do początku lipca.
Omacnica prosowianka najważniejsza
Mijający rok pokazał, jak ważna jest uprawa odmian kukurydzy mniej podatnych na omacnicę prosowiankę. Szkodnik ten wystąpił na terenie całego kraju. Omacnica prosowianka pojawiła się dużo wcześniej niż zwykle, np. na Podkarpaciu pierwszego motyla...
Zawartość wyciągów roślinnych ma odpowiadać za zmianę środowiska zewnętrznego rośliny (na liściach, łodygach, kolbach) tworząc niekorzystne warunki do zasiedlania kukurydzy przez szkodnika. Z kolei wytwarzane przez te bakterie metabolity indukują naturalne systemy ochronne przed uszkodzeniami powodowanymi przez omacnicę.
Preparaty te należy stosować w godzinach późno popołudniowych i wieczornych, najlepiej po opadach deszczu. Faza rozwoju kukurydzy, w której zalecana jest aplikacja tych preparatów jest jeszcze tym momentem, kiedy w łan można wjechać standardowymi opryskiwaczami.
Kiedy zastosować insektycydy?
Zastosowanie metody chemicznego zwalczania omacnicy prosowianki jest uzasadnione na tych plantacjach, na których szkodnik w roku poprzednim uszkodził co najmniej 15 proc. roślin kukurydzy uprawianej na ziarno lub 20–30 proc. w uprawie na kiszonkę. Również stwierdzenie 6–8 i więcej złóż jaj na 100 roślin w trakcie bieżących obserwacji jest sygnałem, że zabieg chemiczny będzie uzasadniony.
Omacnica prosowianka. Rozpocznij od profilaktyki
Omacnica prosowianka jest agresywnym szkodnikiem kukurydzy nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. W Hiszpanii uszkadza średnio 60% plantacji, w Niemczech 70-100%, w Czechach 80%. Ponieważ potrafi wyrządzić znaczące szkody na plantacjach...
Na plantacjach bardzo zagrożonych przez szkodnika, na których omacnica uszkadza ponad 40-60 proc. roślin zaleca się wykonanie dwóch zabiegów. Pierwszy pod koniec pierwszej lub na początku drugiej dekady lipca, gdy rozpoczyna się liczny wylęg gąsienic ze złóż jaj.
Drugi zabieg (podstawowy termin zwalczania gatunku) należy wykonać 7–10 dni później, w okresie szczytu wylęgu szkodnika, co ma miejsce zwykle pod koniec drugiej lub na początku trzeciej dekady lipca. Terminy te trzeba jednak na bieżąco aktualizować, ponieważ pogoda ma duży wpływ na naloty szkodnika i jego dalszy rozwój.
Poleca się, aby oprócz własnej sygnalizacji terminu pojawu omacnicy prosowianki na polu (izolator entomologiczny, pułapka feromonowa, pułapka świetlna, poszukiwanie jaj), uzyskane wyniki konfrontować danymi pochodzącymi z Platformy Sygnalizacji Agrofagów IOR-PIB czy korzystać z komercyjnych systemów sygnalizacji.
W tabeli podano aktualny wykaz insektycydów do zwalczania gąsienic omacnicy prosowianki na kukurydzy.
Tabela 1. Wykaz insektycydów zarejestrowanych w kukurydzy do zwalczania omacnicy prosowianki (Źródło: Rejestr ś.o.r. MRiRW z dnia 19.05.2020)
|
Preparat |
Substancja czynna |
Dawka |
Termin zabiegu |
|
Arkan 050 CS Judo 050 CS* Karate Zeon 050 CS* Kusti 050 CS* LambdaCe 050 CS Ninja 050 CS* Wojownik 050 CS |
lambda-cyhalotryna |
0,2 l/ha |
Pierwszy (dodatkowy) zabieg przeprowadzić na początku licznych wylęgów gąsienic (koniec pierwszej lub początek drugiej dekady lipca). Podstawowy (najważniejszy) termin zwalczania masowo wylęgających się gąsienic przypada pod koniec drugiej lub na początku trzeciej dekady lipca. Preparaty należy stosować zgodnie z ich etykietą. |
|
Lamdex Extra 2,5 WG* |
lambda-cyhalotryna |
0,20 – 0,40 kg/ha |
|
|
Sparviero Sparrow Kidrate |
lambda-cyhalotryna |
0,125 l/ha |
|
|
Portos 110 OD Proteus 110 OD* Ptolemeusz 110 OD* |
tiachlopryd + deltametryna |
0,5 l/ha |
|
|
Steward 30 WG* Rumo 30 WG* Sakarb 30 WG |
indoksakarb |
0,125 – 0,15 kg/ha |
|
|
Avaunt 150 EC Explicit 150 EC |
indoksakarb |
0,25 l/ha |
|
|
Runner 240 SC |
metoksyfenozyd |
0,6 l/ha |
|
|
Coragen 200 SC* Klortranil* Kobalt 200 SC* |
chlorantraniliprol |
125 ml/ha |
*Preparaty zarejestrowane do ochrony kukurydzy cukrowej przed omacnicą prosowianką
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 6-2020 - ZAPRENUMERUJ
