Nieodpłatne grunty dla samorządów lokalnych
Do zadań Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa należy zagospodarowanie nieruchomości rolnych będących w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa. Gospodarowanie mieniem Zasobu może posiadać formę trwałego bądź nietrwałego rozdysponowania. Do form nietrwałego zaliczamy przede wszystkim dzierżawę, natomiast trwałe rozdysponowanie odbywa się poprzez sprzedaż lub nieodpłatne przekazania.
Nieodpłatne przekazania nieruchomości uprawnionym podmiotom umożliwiają przepisy wynikające z art. 24, 43, i 44 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
W latach 1992–2021 przekazano nieodpłatnie uprawnionym podmiotom łącznie 674,2 tys. ha gruntów, w tym m.in. jednostkom samorządu terytorialnego (głównie gminom) z różnych tytułów – 59,8 tys. ha gruntów oraz Lasom Państwowym – 155,2 tys. ha. Właśnie samorządy lokalne są ważnymi beneficjentami tej formy rozdysponowania, gdyż mogą ubiegać się o nieodpłatne przekazanie gruntów przez KOWR na realizację zadań własnych.
Zagospodarowanie polskiej ziemi wciąż trwa
Nieruchomości wchodzące w skład Zasobu WRSP mogą zostać w drodze umowy nieodpłatnie przekazane na własność jednostce samorządu terytorialnego:
- na cele związane z realizacją inwestycji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1812),
- w celu umożliwienia realizacji miejscowego planu odbudowy, o którym mowa w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz. U. z 2020 r. poz. 764, z późn. zm.),
- przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji na cele związane z realizacją inwestycji infrastrukturalnych służących wykonywaniu zadań realizowanych przez jednostki (z art. 24 ust 5 pkt 1 ugnrSP),
- zabudowane obiektami infrastruktury technicznej towarzyszącej budynkom mieszkalnym wraz z mieniem niezbędnym do korzystania z tej infrastruktury (zgodnie z art. 44 ugnrSP).
Aby samorządy lokalne mogły skorzystać z nieodpłatnego przekazania gruntów przez KOWR na realizację zadań własnych muszą spełnić następujące warunki:
- Posiadać aktualny plan zagospodarowania przestrzennego albo studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
- Określić zadania, z katalogu zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego, na które KOWR może przekazać nieodpłatnie nieruchomości zgodnie z ustawą;
- Wystosować pisemny wniosek jednostki samorządowej do właściwego oddziału terenowego KOWR;
- Wykorzystać nieruchomość zgodnie z celem, na jaki została przekazana przez KOWR.
W pierwszych pięciu miesiącach bieżącego roku nieodpłatnie przekazano uprawnionym podmiotom łącznie 690 ha, w tym 170 ha jednostkom samorządu terytorialnego. Najwięcej gruntów samorządom przekazały oddziały terenowe w: Opolu – 28,3 ha, Szczecinie – 26,6 ha, Poznaniu – 23,7 ha i Bydgoszczy 23,2 ha.
Na uzyskanych przez samorządy lokalne gruntach powstają szkoły, boiska sportowe, place zabaw, tereny rekreacyjne, jak również obiekty użyteczności publicznej: hydrofonie, studnie głębinowe, przepompownie, oczyszczalnie ścieków, drogi dojazdowe, a od 2012 r. także nekropolie.
