Przez ponad 60 lat badali wpływ płodozmianu na plony. Wyniki są jednoznaczne
Doświadczenie w Brodach (woj. wielkopolskie). Fot_UPP
Systemy upraw są coraz bardziej uproszczone, z coraz mniejszą liczbą roślin w płodozmianie. Jednak zróżnicowany płodozmian zapewnia wyższe plony w porównaniu z ciągłą monokulturą. Znajdujemy wiele zalet zróżnicowanych rotacji, są one bardziej widoczne, w latach o niewielkich opadach i wysokich temperaturach - wskazuje Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, jeden z uczestników doświadczenia.
Zespół naukowców ze Szwecji, Polski i Włoch odkrył to, analizując dane dotyczące plonów gromadzone przez dziesięciolecia w ramach wieloletnich doświadczeń polowych zlokalizowanych na południu i północy Europy. Dywersyfikacja omawianych w publikacji płodozmianów pojawia się jako adaptacja do nadchodzącego cieplejszego i suchszego klimatu.
Ultra płytka uprawa roli
Technologia uprawy roli jest kluczowa nie tylko dla uprawy roślin, ale także dla ograniczenia problemów fitosanitarnych i szeroko pojętej ochrony gleby, w tym ochrony wody glebie - podkreślał prof. dr hab. Jacek Przybył z Uniwersytetu...
W latach 1980-2008 straciliśmy 5,5% światowej produkcji pszenicy tylko z powodu zmian klimatycznych. Musimy dostosować nasze systemy produkcji roślinnej, tak aby rośliny lepiej radziły sobie zwłaszcza z rosnącymi temperaturami oraz częstszymi i przedłużającymi się suszami, takimi jak np. ta w 2018 r. która wystąpiła w Europie Północnej i Środkowej.
We wnioskach naszej publikacji dywersyfikacja upraw została zaproponowana jako ogólna strategia utrzymania plonów i zmniejszenia ryzyka ich utraty w wyniku niekorzystnych warunków klimatycznych min. poprzez poprawę żyzności gleby, ulepszenie korzystnej fauny i flory glebowej oraz zahamowanie gromadzenia się nasion chwastów, szkodników i chorób.
Zespół badaczy z Polski, Włoch i Szwecji przetestował to, łącząc unikalne informacje o plonach w swoich krajach z siedmiu długoterminowych eksperymentów rolniczych, obejmujących w ten sposób Europę północną i południową. Doświadczenia rozpoczęto w 1958 r. W każdym doświadczeniu corocznie porównywano zboża uprawiane w monokulturze z plonami tych zbóż z różnych płodozmianów. Zestawiając te serie czasowe plonów z informacjami meteorologicznymi z każdego miejsca, zespół mógł zbadać wyniki plonów w latach suchych i gorących lub mokrych i zimnych.
Jak zadbać o glebę w dobie zmian klimatu oraz postępującej jej degradacji? Odpowiedzi są w przyrodzie
Klimat się zmienia, co nie ulega już wątpliwości. Jakie to niesie skutki dla produkcji roślinnej i czy stosując odpowiednią uprawę można ograniczyć ich negatywny wpływ? Zmianom klimatycznym towarzyszy: wzrost częstotliwości...
Uprawa wielu gatunków roślin w płodozmianie zawsze dawała wyższe plony w porównaniu z ciągłą monokulturą. Tak było zarówno w przypadku zbóż ozimych jak i jarych. W przypadku zbóż jarych korzyść ze zróżnicowanego płodozmianu wrastała wraz z upływem czasu, dochodząc do przyrostu 500 kg/ha po 50-60 latach. Średni przyrost plonu porównując monokulturę z płodozmianem wynosił 860 i 390 kg/ha odpowiednio dla zbóż ozimych i jarych.
Szczególne korzyści w latach suchych
Korzyści płynące ze zróżnicowanej rotacji były silniejsze w latach gorących i suchych - przewiduje się, że stan ten będzie się nasilał wraz ze zmianą klimatu. W okresach skrajnie suchych (suma opadów poniżej 143 mm) i ciepłych (powyżej 17oC w średniej temperaturze dobowej) średni przyrost plonów wyniósł 800 kg/ha dla zbóż jarych na polach z płodozmianem.
W przypadku zbóż ozimych średni przyrost polu wyniósł 1100 k/ha w latach suchych, podczas gdy upał obniżał zbiory w takim samym stopniu zarówno w przypadku monokultury jak i zmianowania. Uprawa roślin w zróżnicowanym płodozmianie jawi się zatem jako obiecujący sposób na poprawę bezpieczeństwa żywnościowego w zmieniającym się klimacie.
Rolnictwo ogranicza bioróżnorodność? Groźna teza Trybunału
Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) sprawdza, czy unijna polityka rolna przyczynia się do zwiększenia lub chociaż utrzymania różnorodności biologicznej. Jednocześnie już przekonuje, że rolnictwo tę różnorodność zabija. Jak...
Wieloletnie doświadczenia polowe wskazują na nieskuteczność czynników rekompensujących brak prawidłowego zmianowania mówi prof. Zuzanna Sawinska z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu jedna ze współautorek publikacji. W warunkach ciągłych monokultur efekty stosowania intensywnej agrotechniki (środki ochrony roślin, łączne nawożenie mineralno-organiczne) są w dużym stopniu zależne od zmieniających się warunków meteorologicznych.
Potrzebna jest nowa polityka i rynkowe i zachęty, które umożliwią rolnikom uprawianie zróżnicowanych płodozmianów - mówi prof. Riccardo Bommarco ze Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych współautor publikacji. Potrzebujemy tego, aby zabezpieczyć dostawy żywności w zmieniającym się klimacie.
Fakty o długoterminowych eksperymentach rolniczych:
- Nasze badania pokazują również, jak ważne jest prowadzenie długoterminowych eksperymentów, w których plony są zbierane przez dziesięciolecia w takim samym układzie doświadczenia - mówi Prof. Giulia Vico ze Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych, współautorka publikacji. - Bogactwo danych pozwala nam ocenić skutki zmienności warunków klimatycznych, co jest praktycznie niemożliwe w eksperymentach krótkoterminowych.
Plony roślin i stan gleby zależą od tego, jaką praktykę uprawy zastosuje rolnik. Może to być uprawa tych samych lub różnych gatunków roślin, uprawa orkowa lub bezorkowa, rożne technologie nawożenia i ochrony roślin. Jednak wpływ tych wszystkich praktyk na plony często uwidacznia się dopiero po wielu latach ich użytkowania.
Dlatego długoterminowe eksperymenty trwające przez dziesięciolecia, są wyjątkowym źródłem do badania takich długoterminowych skutków i identyfikacji najlepszych praktyk, które utrzymają produktywność pola uprawnego przez pokolenia. Plony w dużym stopniu zależą od pogody w danym sezonie wegetacyjnym. Wieloletnie zbiory i dane klimatyczne pozwalają na spójne zarządzanie polami, pozwalają na analizę tego, jak zmienność warunków klimatycznych wpływa na plony i jak to zależy od przyjętej technologii uprawy.
- Krok po kroku w zakresie doboru odmian, nawożenia i ochrony. Zamów prenumeratę miesięcznika "Nowoczesna Uprawa" już teraz
