Konopie siewne: osobniki męskie trzeba usuwać
Konopie są szeroko wykorzystywane przez wiele branż. Fot_Arkadiusz Artyszak
Możliwość wielostronnego wykorzystania konopi włóknistych w różnych gałęziach przemysłu powoduje wzrost zainteresowania rolników ich uprawą w Polsce.
Konopie siewne (Cannabis sativa L.) są rośliną jednoroczną, zielną i dwupienną z rodziny konopiowatych (Cannabaceae). Gatunek pochodzi z Azji Środkowej i jest bardzo zróżnicowany pod względem botanicznym. W Polsce uprawia się konopie należące do form środkowo-europejskich, których okres wegetacji trwa 120-140 dni.
Uprawa konopi jest na topie. Coraz więcej rolników liczy zyski
Konopie są bardzo perspektywiczną rośliną uprawną ze względu na swoje właściwości. Wykorzystuje się je do produkcji leków, jako suplement diet, jest dodatkiem do kosmetyków. Włókno zaś stosuje się do produkcji kompozytów...
Chcąc uprawiać konopie włókniste w Polsce, rolnik musi wypełnić wiele wymagań formalno-prawnych.
Duże zróżnicowanie form
Konopie są gatunkiem o dużej zmienności i znacznych różnicach biologicznych, morfologicznych i użytkowych. W stanie naturalnym są rośliną rozdzielnopłciową, dwupienną i wiatropylną.
Znajdujące się w uprawie odmiany konopi włóknistych należą do gatunku konopi siewnych. Rośliny odmian uprawnych są dwupienne lub jednopienne, o kwiatach rozdzielno-płciowych. U konopi dwupiennych osobniki męskie nazywają się płaskoniami, a osobniki żeńskie głowaczami. Kwiatostany płaskoni i głowaczy mają odmienny kształt. Wiechy płaskoni są z reguły wydłużone, luźnej budowy, natomiast wiechy głowaczy są bardziej zwarte.
W pracach hodowlanych udało się wytworzyć odmiany konopi jednopiennych, w których kwiaty męskie i żeńskie występują na jednej roślinie. Konopie jednopienne charakteryzują się lepszymi właściwościami użytkowymi, które przejawiają się w równoczesnym dojrzewaniu roślin do zbioru i tym samym pozwalają uzyskać jakościowo jednolity surowiec do przerobu.
Zasady prowadzenia uprawy konopi włóknistych
Uprawa konopi na terytorium Polski jest zabroniona. W ramach odstępstwa może być prowadzona uprawa konopi włóknistych na potrzeby przemysłu włókienniczego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego,...
Wielostronne użytkowanie
Ze względów użytkowych najważniejszymi częściami roślin konopi są łodyga, w której znajduje się włókno i nasiona zawierające m.in. bardzo wartościowy tłuszcz. Konopie włókniste tworzą wysokie łodygi sięgające niekiedy do 3 m, zakończone kwiatostanem (wiechą). Grubość łodyg jest uzależniona od gęstości łanu. Na plantacjach o dużej gęstości siewu z przeznaczeniem na włókno łodygi mają grubość 4-10 mm, natomiast na plantacjach nasiennych, gdzie gęstość siewu jest mniejsza 8-20 mm.
Długość i grubość łodyg decydują o ilości i jakości zawartego w nich włókna. W cienkich łodygach znajduje się stosunkowo więcej włókna elementarnego pierwotnego, które jest najbardziej wartościowe. Włókno konopne jest mocne i odporne na procesy gnilne, dlatego nadaje się do wyrobu przedmiotów narażonych na rozkład biologiczny w warunkach większego uwilgotnienia. Jego zawartość w słomie wynosi ok. 25-30 proc. Szacuje się, że obecnie ponad połowa pozyskiwanego włókna z konopi znajduje zastosowanie w przemyśle celulozowo-papierniczym. Pozyskiwana z włókna konopi celuloza jest cenionym surowcem papierniczym.
Rośnie zainteresowanie uprawą konopi
Coraz więcej rolników jest zainteresowanych uprawą konopi, ze względu na duże zapotrzebowanie na ten surowiec. Problemem są regulacje prawne, które ograniczają uprawę i przetwórstwo tej rośliny - czytamy w raporcie...
Cenne nasiona
Nasiona konopi to orzeszki kształtu kulisto-eliptycznego, barwy przeważnie brązowej do ciemnobrązowej lub jasnoszarej o błyszczącej powierzchni. Masa 1000 nasion konopi wynosi 10-20 g. Nasiona są bardzo wartościowe, zawierają 30-38% tłuszczu i ok. 18-25% białka. Wykorzystuje się je do pozyskiwania bardzo cennego oleju, jako surowiec zielarski oraz karmę dla ptaków śpiewających. Olej konopny ma liczne zalety konsumpcyjne i techniczne. Zawiera ponad 80% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 6 i omega 3, w związku z czym odznacza się korzystnymi właściwościami dietetycznymi. Niestety, ze względu na nierównomierne dojrzewanie nasion w kwiatostanach, często następuje ich nadmierne osypanie się. Ponadto, zawarty w wiechach olejek eteryczny jest wykorzystywany do produkcji naturalnych repelentów.
Inną, wartościową częścią roślin konopi jest wiecha, w której jest największa koncentracja różnych specyficznych substancji chemicznych, w tym terpenów, związków fenolowych oraz kannabinoidów, z których najważniejsze są: delta-9-tetrahydrokannabinol (Δ9THC), kannabidiol (CBD) oraz kannabinol (CBN). THC jest substancją o działaniu narkotycznym, wykorzystywaną w przemyśle farmaceutycznym. Uprawiane w Polsce konopie włókniste zawierają śladowe ilości THC (< 0,2 proc. w suchej masie ziela kwiatostanów). Natomiast duże zainteresowanie wzbudza kannabidiol (CBD), substancja, która wykazuje specyficzne właściwości lecznicze i nie działa psychoaktywnie (odurzająco).
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 2-2021 - ZAPRENUMERUJ
