Jak zwiększyć plony rzepaku?
- Średnie plony rzepaku w Polsce mogłyby wynosić ponad 4 tony nasion z hektara, tymczasem nasi rolnicy zbierają średnio 3 tony z hektara – mówi prof. Witold Grzebisz z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. - Mimo że uprawiają nowe odmiany, mające potencjał plonowania dwa razy większy nić średnie plony w kraju.
Jak poprawić produktywność rzepaku? - Kontrolując gospodarkę azotem i poprawiając gospodarkę wodną – radzi prof. Grzebisz. - Już przed siewem pszenicy będącej przedplonem dla rzepaku należy uregulować odczyn gleby i skorygować zasobność składników pokarmowych.
Optymalny stosunek makroskładników (N – P2O5 – K2O) w glebie powinien wynosić 2,5:1:1, tylko w latach krytycznych można go zmienić na 2:1:2.
Rolnicy powinni pamiętać – przypomina prof. Grzebisz – że fosfor i magnez to dwa podstawowe składniki, od których zależy stan roślin przed zimą. - Rzepak jesienią musi być zahartowany, a hartowanie dzieli się na trzy fazy – tłumaczy prof. Grzebisz. - Podczas fazy pierwszej, kiedy temperatura w dzień waha się od 2 do 5 stopni, a w nocy spada do zera, przebiega proces gromadzenia w roślinie związków zapasowych, głównie skrobi i tłuszczów. W fazie drugiej, kiedy temperatura spada poniżej zera zmienia się struktura błon komórkowych, następuje synteza białek silnie wiążących wodę i synteza związków usuwających wolne rodniki tlenowe. W fazie trzeciej, podczas mrozów, w roślinie powstają kryształki lodu.
Rzepak dobrze przygotowany do zimy nie powinien zawierać zbyt dużo azotu, ale też nie za mało (jest to tzw. utajniony niedobór, kiedy jeszcze nie widać niedoboru tego składnika na liściach). W glebie nie powinno zabraknąć fosforu i wapnia (składnik kompleksu sorpcyjnego), ale nie może ona zawierać toksycznego glinu. Odczyn nie może więc być niższy niż 5,5 (optymalne pH to 5,6-6,5), bo inaczej korzenie nie rosną. A w pełni rozwinięte rośliny powinny mieć korzenie o długości 90-120 cm.
Żeby osiągnąć wysoki plon rzepaku trzeba też odpowiednio dobrać obsadę roślin. Optymalna – twierdzi prof. Grzebisz – to 30-50 roślin na m2. Chodzi o to, żeby do roślin dochodziło jak najwięcej światła, które hamuje wzrost blaszki liściowej, skraca międzywęźla, zwiększa grubość liści i miąższość kutyny. - Nie ma lepszego środka do regulacji wzrostu niż światło – przypomina prof. Grzebisz.
Natomiast wiosną rzepak podwaja swoją masę w trzy tygodnie, dlatego trzeba zadbać o nawożenie azotem, fosforem, potasem i magnezem. Cały profil glebowy musi być zasobny w azot, natomiast w pobliżu systemu korzeniowego ma się znaleźć fosfor i potas. - Zasobność naszych gleb w potas jest bardzo niska, średnio wynosi 20-25 miligramów K2O na 100 gramów gleby – mówi prof. Grzebisz. - Trzeba więc zadbać szczególnie o nawożenie potasem, a także – po zbiorze rzepaku – o wapnowanie.
Potrzeby pokarmowe rzepaku na tonę przewidywanego plonu nasion wynoszą więc: 50-60 kg N, 30-40 kg P2O5, 70-90 kg K2O, 60-80 kg CaO, 12-18 kg MgO, 35-45 kg SO2.
- Roślina ma w widoczny sposób reagować tylko na nawożenie azotem. Reszta składników w glebie powinna być na stałym optymalnym poziomie – radzi prof. Grzebisz. Uważa też, że słoma powinna zostać na polu, a rolnicy, którzy sprzedają ją na cele energetyczne robią błąd. Jeśli słoma zostaje na polu, wystarczą 74 kg P2O5/ha i 46 kg K2O na ha.
Nie można też zapominać o mikroelementach: borze, żelazie, manganie i miedzi. - Wtedy na średnich glebach nie będzie problemem uzyskanie 4,5 tony nasion rzepaku z hektara – utrzymuje prof. Grzebisz.
Prof. Witold Grzebisz mówił o uprawie rzepaku podczas spotkania, które odbyło się 28 maja w Orchowie w Wielkopolsce. Gospodarzami spotkania byli Stefan Waszak i Maciej Waszak (na zdjęciu) - właściciele 700-hektarowego gospodarstwa Róż-Pol we wsi Różanna, którzy uprawiają kukurydzę na ziarno i na kiszonkę, pszenicę ozimą, jęczmień jary i ozimy, pszenżyto, lucernę i oczywiście rzepak (na 130 ha). Mają też łąki. Rolnicy wprowadzają nowe technologie uprawy roślin rolniczych ze współpracy z firmą Agrosimex. Rzepak uprawiają w szerokich rzędach (szerokość międzyrzędzi to 45 cm, w rzędach co 7 cm, 32 rośliny na m2), siejąc nasiona siewnikiem do buraków z jednoczesną aplikacją nawozów.
