Idealny czas na wapnowanie. Nie przegap go!
Okres po zbiorze rzepaku i zbóż jest optymalnym terminem wapnowania. Zdecydowana większość naszych gleb wymaga jego przeprowadzenia.
W 2022 r. dr inż. Tamara Jadczyszyn (IUNG-PIB w Puławach) oraz prof. dr hab. Wojciech Lipiński (KSChR) opracowali nowe zalecenia w zakresie wapnowania gleb gruntów ornych i trwałych użytków zielonych, których celem jest weryfikacji aktualnych zaleceń w celu bardziej precyzyjnego dopasowania dawek wapna do parametrów gleby wymagającej odkwaszenia.
Walcz o wodę!
Proponowany, nowy sposób wyznaczania dawki CaO nie wprowadza zmian w podstawach systemu zaleceń w zakresie wapnowania (bazuje nadal na pomiarze pHKCl i kategorii agronomicznej gleby), a jedynie upraszcza metodę wyznaczenia ilości czystego składnika CaO, eliminując etapy oceny odczynu i potrzeb wapnowania.
W praktyce, wprowadzone rozwiązanie ułatwi prace w doradztwie nawozowym, a także poprawi przejrzystość ustalenia dawki wapna dla odbiorcy końcowego. Dla zobrazowania tego uproszczenia można przytoczyć przykładowy zakres pH tj. 4,6-5,0 (gleba bardzo lekka – wapnowanie wskazane) jako jeden przedział, dla którego zalecana dawka CaO wynosiła 1,0 t na ha (zarówno dla pH = 4,6, jak i 5,0). Nowe rozwiązanie uściśla zalecaną dawkę do konkretnych wartości pH, dając możliwość jej zróżnicowania w zakresie od 0,2 t dla najwyższej wartości pH (w tym przypadku 5,0), po 1,0 t CaO na glebę o pH 4,6. Wyznaczone w ten sposób dawki odpowiadają rzeczywistemu zakwaszeniu i eliminują je w bardziej precyzyjny sposób.
Nowe podejście do wyznaczania dawek CaO, a tym samym wapna nawozowego, środków wapnujących oraz nawozów i środków wspomagających uprawę roślin przeznaczonych do odkwaszania gleby, wprowadza uproszczenia polegające na skróceniu etapów całego procesu.
Zalecane dawki CaO zostały doprecyzowane do konkretnych wartości pH w glebach gruntów ornych i użytków zielonych. Nowy sposób ustalania dawek CaO zmniejsza nakłady na zakup wapna, zwłaszcza w przypadkach wyższych wartości pH gleby.
Rozwiązaniem na potrzeby praktyki rolniczej jest również propozycja zwiększenia zalecanych dawek CaO, dedykowana do najbardziej zakwaszonych gleb (z wyjątkiem bardzo lekkich), co w dotychczasowej praktyce doradczej nie miało miejsca, a maksymalna zalecana dawka CaO wynosiła 6 t na ha. Obecnie może ona przekroczyć nawet 10 t na ha, przy czym niezbędnym warunkiem jest podział tej dawki, bez konieczności ponownego badania pH gleby.
Do obliczenia dawki nawozu wapniowego na podstawie zaleceń otrzymanych z okręgowej stacji chemiczno-rolniczej stosuje się wzór: dawka czystego składnika CaO w t na ha = (dawka wapna nawozowego x 100)/ proc. CaO w wapnie nawozowym.
Tabela 1. Zalecane dawki nawozów wapniowych na gruntach ornych - gleby bardzo lekkie (t CaO na 1 ha)
|
pH gleby |
Zalecana dawka CaO |
Podział dawki |
|
|
Część I |
Część II |
||
|
5,0 |
0,2 |
0,2 |
– |
|
4,9 |
0,5 |
0,5 |
– |
|
4,8 |
0,8 |
0,8 |
– |
|
4,7 |
1,0 |
1,0 |
– |
|
4,6 |
1,3 |
1,3 |
– |
|
4,5 |
1,6 |
1,6 |
– |
|
4,4 |
1,8 |
1,8 |
– |
|
4,3 |
2,0 |
2,0 |
– |
|
4,2 |
2,2 |
2,2 |
– |
|
4,1 |
2,4 |
2,4 |
– |
|
4,0 |
2,8 |
2,8 |
– |
|
3,9 |
3,1 |
3,1 |
– |
|
3,8 |
3,4 |
3,4 |
– |
Źródło: Jadczyszyn 2021.
Tabela 2. Zalecane dawki nawozów wapniowych na gruntach ornych - gleby lekkie (t CaO na 1 ha)
|
pH gleby |
Zalecana dawka CaO |
Podział dawki |
|
|
Część I |
Część II |
||
|
5,5 |
0,2 |
0,2 |
- |
|
5,4 |
0,5 |
0,5 |
- |
|
5,3 |
0,9 |
0,9 |
- |
|
5,2 |
1,2 |
1,2 |
- |
|
5,1 |
1,5 |
1,5 |
- |
|
5,0 |
1,8 |
1,8 |
- |
|
4,9 |
2,1 |
2,1 |
- |
|
4,8 |
2,3 |
2,3 |
- |
|
4,7 |
2,6 |
2,6 |
- |
|
4,6 |
2,9 |
2,9 |
- |
|
4,5 |
3,1 |
3,1 |
- |
|
4,4 |
3,4 |
3,4 |
- |
|
4,3 |
4,5 |
3,5 |
1,0 |
|
4,2 |
4,7 |
3,5 |
1,2 |
|
4,1 |
5,5 |
3,5 |
2,0 |
|
4,0 |
5,9 |
3,5 |
2,4 |
|
3,9 |
6,3 |
3,5 |
2,8 |
|
3,8 |
6,5 |
3,5 |
3,0 |
Źródło: Jadczyszyn 2021.
Tabela 3. Zalecane dawki nawozów wapniowych na gruntach ornych - gleby średnie (t CaO na 1 ha)
|
pH gleby |
Zalecana dawka CaO |
Podział dawki |
|
|
Część I |
Część II |
||
|
6,0 |
0,4 |
0,4 |
- |
|
5,9 |
0,8 |
0,8 |
- |
|
5,8 |
1,2 |
1,2 |
- |
|
5,7 |
1,6 |
1,6 |
- |
|
5,6 |
2,0 |
2,0 |
- |
|
5,5 |
2,4 |
2,4 |
- |
|
5,4 |
2,8 |
2,8 |
- |
|
5,3 |
3,2 |
3,2 |
- |
|
5,2 |
3,6 |
3,6 |
- |
|
5,1 |
3,9 |
3,9 |
- |
|
5,0 |
4,2 |
4,2 |
- |
|
4,9 |
4,4 |
4,4 |
- |
|
4,8 |
4,8 |
4,8 |
- |
|
4,7 |
5,0 |
5,0 |
- |
|
4,6 |
5,4 |
5,0 |
0,4 |
|
4,5 |
5,8 |
5,0 |
0,8 |
|
4,4 |
6,2 |
5,0 |
1,2 |
|
4,3 |
6,4 |
5,0 |
1,4 |
|
4,2 |
6,6 |
5,0 |
1,6 |
|
4,1 |
7,0 |
5,0 |
2,0 |
|
4,0 |
7,4 |
5,0 |
2,4 |
|
3,9 |
7,8 |
5,0 |
2,8 |
Źródło: Jadczyszyn 2021.
Tabela 4. Zalecane dawki nawozów wapniowych na gruntach ornych - gleby ciężkie (t CaO na 1 ha)
|
pH gleby |
Zalecana dawka CaO |
Podział dawki |
|
|
Część I |
Część II |
||
|
6,3 |
0,2 |
0,2 |
- |
|
6,2 |
0,2 |
0,2 |
- |
|
6,1 |
0,5 |
0,5 |
- |
|
6,0 |
0,8 |
0,8 |
- |
|
5,9 |
1,0 |
1,0 |
- |
|
5,8 |
1,5 |
1,5 |
- |
|
5,7 |
2,0 |
2,0 |
- |
|
5,6 |
2,5 |
2,5 |
- |
|
5,5 |
3,0 |
3,0 |
- |
|
5,4 |
3,5 |
3,5 |
- |
|
5,3 |
3,8 |
3,8 |
- |
|
5,2 |
4,1 |
4,1 |
- |
|
5,1 |
4,5 |
4,5 |
- |
|
5,0 |
4,8 |
4,8 |
- |
|
4,9 |
5,1 |
5,1 |
- |
|
4,8 |
5,4 |
5,4 |
- |
|
4,7 |
5,7 |
5,7 |
- |
|
4,6 |
5,8 |
5,8 |
- |
|
4,5 |
6,0 |
6,0 |
- |
|
4,4 |
7,0 |
6,0 |
1,0 |
|
4,3 |
7,5 |
6,0 |
1,5 |
|
4,2 |
8,0 |
6,0 |
2,0 |
|
4,1 |
9,0 |
6,0 |
3,0 |
|
4,0 |
9,8 |
6,0 |
3,8 |
|
3,9 |
10,8 |
6,0 |
4,8 |
Źródło: Jadczyszyn 2021.
Tabela 5. Dawki nawozów wapniowych w zależności od zawartości CaO
|
Dawki t CaO na 1 ha |
Zawartość CaO w nawozach wapniowych, proc. |
||||||
|
20 |
30 |
40 |
50 |
60 |
70 |
80 |
|
|
Dawki nawozów wapniowych, t na 1 ha |
|||||||
|
1,0 |
5,0 |
3,3 |
2,5 |
2,0 |
1,7 |
1,4 |
1,3 |
|
1,5 |
7,5 |
5,0 |
3,8 |
3,0 |
2,5 |
2,1 |
1,9 |
|
1,7 |
8,5 |
6,0 |
4,3 |
3,4 |
2,8 |
2,4 |
2,1 |
|
2,0 |
10,0 |
6,7 |
5,0 |
4,0 |
3,3 |
2,9 |
2,5 |
|
2,5 |
12,5 |
8,3 |
6,3 |
5,0 |
4,2 |
3,6 |
3,1 |
|
3,0 |
15,0 |
10,0 |
7,5 |
6,0 |
5,0 |
4,3 |
3,8 |
|
3,5 |
17,5 |
11,7 |
8,8 |
7,0 |
5,8 |
5,0 |
4,4 |
|
4,5 |
22,5 |
14,3 |
11,3 |
9,0 |
7,5 |
6,4 |
5,6 |
|
6,0 |
30,0 |
20,0 |
15,0 |
12,0 |
10,0 |
8,6 |
7,5 |
Źródło: Jadczyszyn 2021.
- Krok po kroku w zakresie doboru odmian, nawożenia i ochrony. Zamów prenumeratę miesięcznika "Nowoczesna Uprawa" już teraz
