Bez potasu ani rusz. IUNG-PIB w Puławach prezentuje wyniki badań
Właściwe nawożenie potasem zwiększa efektywność azotu, uodparniając równocześnie rośliny na negatywne skutki stresu...
W latach 2003-2018 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach przeprowadził badania nad skutkami wieloletniego wyczerpywania gleb z potasu. Ich wyniki dają do myślenia.
Badania były realizowane w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym IUNG–PIB w Grabowie (woj. mazowieckie). Założono je na glebie lekkiej. Na tym samym polu uprawiano w zmianowaniu: rzepak ozimy, pszenicę ozimą, kukurydzę na ziarno i jęczmień jary. Rośliny uprawiano w warunkach optymalnego zaopatrzenia w potas (obiekt K plus) i bez nawożenia potasem (obiekt K minus), przy zróżnicowanych dawkach azotu.
Efektywność działania fosforu i potasu. Cz. 1
Dobre odżywienie roślin fosforem i potasem już na początku ich rozwoju jest kluczem do osiągnięcia wysokich plonów. Dlatego, ze względu na niewielką mobilność tych pierwiastków w glebie, należy stosować je przedsiewnie i...
Po kilkunastu latach gospodarowania bez nawożenia potasem, plony wszystkich roślin (z wyjątkiem pszenicy) były blisko 15 proc. niższe w porównaniu z uprawianymi w warunkach zbilansowanego nawożenia tym składnikiem. Najsilniej na niedobory potasu reagował jęczmień, a różnice w wielkości plonów ziarna były tym większe, im wyższy był poziom nawożenia azotem.
Jęczmień jary wytwarza płytki system korzeniowy, główna masa korzeni rozwija się na głębokości do 20 cm, co uniemożliwia mu głębszą penetrację gleby w poszukiwaniu składników pokarmowych, w przeciwieństwie do kukurydzy czy rzepaku. Rzepak i kukurydza mają z kolei znacznie większe potrzeby pokarmowe w stosunku do potasu, co prowadzi do nieuchronnego wyczerpywania gleby z rezerw tego składnika.
Niezbilansowane nawożenie miało silny wpływ na zawartość przyswajalnych form potasu w warstwie ornej gleby. Gleba, na której w 2003 roku założono doświadczenie, charakteryzowała się średnią, wyjściową, zawartością potasu przyswajalnego 12,5 mg K2O/100g gleby, czyli na poziomie rekomendowanym w systemie doradztwa nawozowego.
Efektywność działania fosforu i potasu. Cz. 2
Potas jest pobierany przez rośliny w największych ilościach. Odpowiada za regulację gospodarki wodnej i gazowej w roślinie, zwiększa turgor komórek oraz odporność roślin na suszę. Pierwiastek ten bierze czynny udział w gospodarce azotowej....
Po szesnastu latach jej użytkowania, przy zaprzestaniu stosowania nawozów zawierających potas, zawartość K2O spadła średnio do 5 mg K2O/100g gleby, czyli do klasy zasobności bardzo niskiej, powodującej znaczne zubożenie gleby, a tym samym nieakceptowalnej ze względów środowiskowych.
Należy również zwrócić uwagę, że przy stosowaniu dużych dawek azotu pod uprawiane rośliny, proces wyczerpywania potasu glebowego systematycznie pogłębiał się.
Potas w parze z azotem
Większość roślin uprawnych potrzebuje do właściwego wzrostu, rozwoju i plonowania zbliżonych ilości azotu i potasu. O ile skutki niedoborów azotu widoczne są właściwie „gołym okiem”, o tyle niedobory potasu w glebie nie są już tak wyraźne.
Właściwe nawożenie potasem zwiększa efektywność azotu, uodparniając równocześnie rośliny na negatywne skutki stresu suszy. W warunkach silnego niedoboru potasu w glebie, wzrost roślin we wczesnych fazach rozwojowych jest spowolniony, co zmienia architekturę łanu, powodując niedostateczne wykorzystywanie energii słonecznej skutkiem czego spada wydajność fotosyntezy, prowadząc ostatecznie do redukcji plonów.
Efektywność działania fosforu i potasu. Cz. 3
Dawki fosforu i potasu należy dostosować głównie do zasobności gleby oraz potrzeb pokarmowych roślin, które z kolei zależą od osiąganych plonów. Przyjmuje się, że przy zasobności średniej, ale w górnym zakresie...
W Polsce dominują gleby lekkie, naturalnie mało zasobne w potas, które charakteryzują się niską zdolnością zatrzymywania wody, co sprzyja dodatkowo wymywaniu potasu poza strefę korzeniową. Ponadto wysokoplonujące odmiany pobierają duże ilości zarówno N, jak i K, co przy zaniechaniu nawożenia potasem przez wiele lat prowadzi do dalszego zubożania gleby w ten składnik, choć skutki w postaci pogorszenia plonu oraz jego jakości mogą ujawnić się dopiero po kilku latach, w zależności od innych czynników, np. odczynu gleby, nawożenia pozostałymi składnikami, stosowania nawozów organicznych i naturalnych czy gatunku uprawianej rośliny.
Utrzymanie właściwego poziomu potasu w glebie w długim okresie ma bardzo duże znaczenie, ponieważ w glebach wyczerpanych z tego składnika utrudnione jest równomierne rozprowadzenie nawozu potasowego w strefie korzeniowej w sezonie wegetacyjnym, w którym został on zastosowany, tak, aby zapewnić maksymalną jego efektywność.
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 3-2019 - ZAPRENUMERUJ
