Ochrona chemiczna kukurydzy przed omacnicą prosowianką

Omacnica to aktualnie najgroźniejszy szkodnik kukurydzy w kraju. Występuje już we wszystkich województwach, a jej szkodliwość z roku na rok wzrasta. Biologiczna metoda ograniczania jej liczebności doskonale wpisuje się w koncepcję integrowanej ochrony, ale jeżeli nie wystarcza - konieczne jest zwalczanie szkodnika przy użyciu zarejestrowanych insektycydów, szczególnie na plantacjach wielkoobszarowych.

Żerowanie gąsienic omacnicy prosowianki powoduje znaczące straty bezpośrednie w plonach kukurydzy kiszonkowej i ziarnowej, które wynoszą odpowiednio 10 i 20 proc. Dodatkowy problem stanowią straty pośrednie, ponieważ żerowanie omacnicy sprzyja porażeniu łodyg i kolb przez fuzariozy. Zwiększa to straty plonu i pogarsza jego jakość, bo ziarno kukurydzy zostaje zanieczyszczone szkodliwymi dla zdrowia ludzi i zwierząt mikotoksynami.

Preparaty mikrobiologiczne w uprawie kukurydzy

Wzrost zainteresowania produktami biologicznymi, technologią ich stosowania, mechanizmem działania i efektywnością jest obecnie ogólnoświatowym trendem proekologicznym. Od 1 stycznia 2014 r., czyli od czasu wprowadzenia w naszym kraju...

czytaj więcej

Ważny jest monitoring

Ponieważ ochronę chemiczną wykonuje się w czasie licznych i masowych wylęgów gąsienic, dlatego wymaga ona bardzo dużej precyzji w monitorowaniu szkodnika, znacznie dokładniejszej niż przy walce biologicznej. Jest to związane z tym, gąsienice po wylęgu tylko przez krótki okres czasu pozostają na zewnętrznych częściach roślin, gdzie są podatne na zastosowane preparaty o działaniu powierzchniowym. Jest to szczególnie ważne na plantacjach wielkoobszarowych, na których zabiegi chemiczne mogą niekiedy trwać kilka dni. Dzięki monitorowaniu zarówno nalotu motyli (głównie samic) za pomocą pułapek świetlnych, jak i obserwacji składania przez nie jaj i ich rozwoju (wchodzenie w stadium czarnej główki), można dokładnie ustalić kiedy nastąpią wylęgi. Pojaw samic na polu z reguły oznacza składanie przez nie jaj, gdyż są już zapłodnione. Im więcej zatem samic w pułapkach, tym większa pewność, że trwa liczne składanie przez nie jaj.

Wykrycie szczytów nalotów samic (zwykle 1-3 główne szczyty i kilka małych pików liczebności w zależności od pogody), to najważniejsze zadanie pułapek świetlnych. Po uruchomieniu samołówek konieczne jest jednak śledzenie przebiegu pogody, która wpływa na rozwój embrionów gąsienic. W warunkach wysokich temperatur - powyżej 25^oC w ciągu dnia i powyżej 15^oC w nocy, wylęg może nastąpić już po 4-7 dniach od złożenia jaj. W warunkach niższych temperatur, lub dużych wahań temperatury pomiędzy dniem a nocą wylęg następuje po 10-12 dniach.

Przy ustalaniu terminu zabiegu chemicznego bardzo pomocnym działaniem uzupełniającym pułapkę świetlną, aczkolwiek wymagającym większego nakładu pracy jest poszukanie na roślinach w pasie brzeżnym świeżo złożonych jaj omacnicy, oznakowaniu tych roślin i codziennym obserwowaniu ich rozwoju. Pojaw czarnych główek jest sygnałem, że w przeciągu 1-2 dni, ewentualnie kilku godzin może nastąpić wylęg. W tym czasie sprzęt opryskujący musi już być gotowy do wyjazdu.

Technologia introdukcji kruszynka

W gospodarstwach średnich i wielkoobszarowych skutecznym, łatwym do zastosowania i ekonomicznym rozwiązaniem aplikacji kruszynka w ochronie kukurydzy przed omacnicą prosowianką jest wykonanie zabiegu przy wykorzystaniu wiatrakowca w wersji agro....

czytaj więcej

Dane z internetu

Ustalając termin zwalczania omacnicy prosowianki warto kierować się także ogólnodostępnymi komunikatami sygnalizacyjnymi. Są one podawane m.in. na Platformie Sygnalizacji Agrofagów IOR-PIB, na witrynie internetowej PIORiN w zakładce "Sygnalizacja Agrofagów", na stronie autorskiej autora niniejszego tekstu tj. www.omacnicaprosowianka.pl, a także na stronach niektórych ośrodków doradztwa rolniczego. Niektóre firmy obsługujące sektor rolnictwa prowadzą również swój własny monitoring omacnicy dla zainteresowanych klientów.

Kiedy wjeżdżać w pole z opryskiem?

Dzięki temu, że biologia omacnicy prosowianki jest w Polsce dobrze znana, określone zostały ramowe terminy, w których zazwyczaj trwają liczne i masowe wylęgi gąsienic. Rozpoczynają się od końca pierwszej dekady lipca, a ich kulminacja następuje pod koniec drugiej lub na początku trzeciej dekady lipca (masowe wylęgi). W zależności od warunków pogodowych mogą występować odchylenia w jedną bądź drugą stronę. Zdarza się, że masowy wylęg szkodnika ma miejsce już na początku drugiej dekady lipca (lata upalne, umiarkowanie wilgotne, bez pojawu ekstremalnych zjawisk pogodowych), bądź przesuwa się nawet na koniec trzeciej dekady lipca (lata chłodne z pojawem wichur, nawałnic, burz, przedłużających się opadów deszczu w okresie lotu motyli).

Metoda biologiczna ochrony kukurydzy przed omacnicą prosowianką

Z uwagi na powszechne już występowanie w całej Polsce i na wyrządzane szkody, omacnica prosowianka wymaga bezpośredniego zwalczania na coraz większej liczbie plantacji. Jedną z możliwości ograniczania jej populacji jest metoda biologiczna,...

czytaj więcej

Czasami potrzebne są dwa zabiegi

Na plantacjach silnie opanowanych przez omacnicę prosowiankę zaleca się wykonać dwa zabiegi opryskiwania roślin. Pierwszy na początku licznych (ale jeszcze nie masowych) wylęgów gąsienic, co przypada pod koniec pierwszej lub na początku drugiej dekady lipca. Drugi zabieg wykonuje się zwykle 7-10 dni później, co przypada pod koniec drugiej lub na początku trzeciej dekady lipca. Jest to najważniejszy (podstawowy) termin zwalczania omacnicy, gdyż w tym momencie obserwuje się masowe wylęgi gąsienic. Na tych plantacjach kukurydzy, na których szkodnik nie występuje w bardzo dużym nasileniu, wystarcza zwykle jeden zabieg wykonany w podstawowym terminie zwalczania.

Jeżeli w gospodarstwie wykonuje się zabiegi chemicznego zwalczania omacnicy prosowianki, warto połączyć je z ochroną fungicydową przeciwko chorobom liści kukurydzy, zwłaszcza na tych plantacjach, na których patogeny pojawiają się corocznie w większym nasileniu.

Jaki insektycyd zastosować w bieżącym roku?

W tym roku do dyspozycji plantatorów jest 18 insektycydów wymienionych w tabeli 1. Zgodnie z najnowszą decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr R-197/2018d z dnia 10.05.2018 r. pojawiła się w ochronie kukurydzy przed omacnicą prosowianką nowa substancja czynna - chlorantraniliprol (związek z grupy antranilowych diamidów), która jest dobrze znana m.in. sadownikom i ogrodnikom walczącym z problemem szkodliwych gąsienic. Dzięki temu, że dostępne są preparaty z różnych grup chemicznych, istnieje możliwość rotacji substancji czynnych, co jest kluczowym działaniem w strategii zapobiegania uodparniania się omacnicy prosowianki na środki ochrony roślin. Mając na uwadze wpływ pogody na stosowane insektycydy, z reguły do pierwszego zabiegu zaleca się preparaty działające skutecznie w temperaturze do 20^oC, natomiast do drugiego te, których skuteczność działania nie zależy od temperatury.

Tabela 1. Wykaz insektycydów zarejestrowanych do zwalczania gąsienic omacnicy prosowianki w 2018 r. w kukurydzy

Źródło: Rejestr środków ochrony roślin Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - stan na 15.05.2018

• Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 6-2018 - ZAPRENUMERUJ