Trybunał: dziedziczenie udziałów po członku spółdzielni zgodne z konstytucją
Trybunał Konstytucyjny uznał, że zasady dziedziczenia udziałów po członku spółdzielni zapisane w Prawie spółdzielczym są zgodne z konstytucją. Uznał zaś niekonstytucyjność części przepisów tej ustawy dotyczącej procesu przekształcania spółdzielni pracy w spółki prawa handlowego.
TK rozpatrywał wniosek grupy posłów SLD, którzy zaskarżyli szereg przepisów Prawa spółdzielczego, w tym dotyczące zasad dziedziczenia udziałów po członku spółdzielni, ale też dotyczące przekształcania spółdzielni pracy w spółki prawa handlowego.
Wskazywali, że konstytucyjne zasady narusza m.in. przepis mówiący, że dziedziczenie po członku spółdzielni jest możliwe, jeżeli spadkobierca jest członkiem spółdzielni lub złoży deklarację o przystąpieniu do niej.
Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie ziemi
TK nie podzielił tych zarzutów. Przedstawiając uzasadnienie sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz podkreśliła, że zaskarżony przepis jest regulacją "szczególną", bo pozwala spadkobiercy lub spadkobiercom członka spółdzielni wstąpić w prawa związane z udziałami spółdzielni.
W przypadku śmierci członka spółdzielni jego udziały nie podlegają umorzeniu, a przechodzą na spadkobiercę, jeśli ten jest lub zostanie członkiem spółdzielni. Oznacza to, że może on przejąć udziały po zmarłym, a nie tylko wartość tych udziałów.
Ponadto, zdaniem Trybunału, wszyscy spadkobiercy, a nie tylko jedna osoba, mogą skorzystać z prawa dziedziczenia udziałów, ponieważ możliwy jest ich podział.
TK odniósł się też do zaskarżonych w całości przez wnioskodawców przepisów ustawy dotyczących przekształcania spółdzielni pracy w spółki prawa handlowego. W ocenie grupy posłów sprzyjają one likwidacji spółdzielczości i przez to są niezgodne z konstytucyjną zasadą społecznej gospodarki rynkowej.
Ponadto argumentowali, że kwestionowana regulacja narusza konstytucyjną zasadę równości, gdyż tylko wobec spółdzielni pracy przewidziano możliwość przekształcenia w spółkę prawa handlowego, bez uprzedniego przeprowadzenia likwidacji spółdzielni.
Jednak Trybunał stwierdził, że wniosek w tej części nie spełnia wymagań formalnych. Zarzuty wnioskodawców są zdaniem TK zbyt ogólne i "wyrazem przekonania o próbie eliminacji spółdzielczości pracy" bez przedstawienia dowodów. Dlatego w tej części wniosku - kwestionującego całość przepisów przekształceniowych - Trybunał postępowanie umorzył.
Zasygnalizował jednak, że część rozwiązań przyjętych w zaskarżonych przepisach jest niezgodna z konstytucją. Jak podkreślił, przekształcenie spółdzielni pracy w spółkę prawa handlowego jest dopuszczalne, to nie może jednak być dla członków spółdzielni w żaden sposób przymusowe.
Jak podkreśliła sędzia Gintowt-Jankowicz wyrok powinien stanowić "impuls" dla ustawodawcy do zmiany tych przepisów, które wzbudziły zastrzeżenia Trybunału. Zmiany te powinny zostać uwzględnione w toku prowadzonych obecnie prac parlamentarnych nad nowym Prawem spółdzielczym.
