RPO: Te przepisy można obejść. Resort: Będzie nowelizacja
W ocenie rzecznika praw obywatelskich przepisy zapobiegające nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych są nieprecyzyjne. Ministerstwo przyznaje, że nowelizacja jest konieczna.
W tej sprawie do resortu rolnictwa RPO wystąpił po skardze NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Precyzując, rzecz dotyczy przepisów mających zapobiegać nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych przy sprzedaży gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
„Stosownie do regulacji przewidzianej w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, sprzedaż nieruchomości rolnej przez ANR może nastąpić jeżeli w wyniku tej sprzedaży łączna powierzchnia użytków rolnych będących własnością nabywcy nie przekroczy 500 ha. Na podstawie uzasadnienia projektu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego można dojść do wniosku, że ustawodawca uznał za jeden z podstawowych celów projektowanej regulacji przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji gruntów rolnych” – można przeczytać w wystąpieniu RPO.
W opinii rzecznika, pojawiają się jednak wątpliwości, czy ta regulacja jest na tyle precyzyjna i szczegółowa, aby można było uznać, że spełnia swoją rolę. Twierdzi on, że można ją po prostu „obejść”. Te przepisy nie przewidują bowiem obowiązku ani nie dostarczają narzędzi do badania powiązań kapitałowych pomiędzy nabywcami gruntów rolnych z państwowego zasobu.
Można „podstawić” nową firmę
„Ograniczenia obszarowe mogą być skutecznie egzekwowane w sytuacji, gdy dochodzi do preferencyjnego zbywania nieruchomości Zasobu. Wówczas potencjalny nabywca nieruchomości jest ściśle określony. Natomiast ograniczenia te nie mogą być w pełni skuteczne w sytuacji, gdy krąg potencjalnych nabywców nie jest ograniczony, np. przy sprzedaży nieruchomości Zasobu w przetargu, w którego warunkach Agencja nie przewidziała wymienionych w ustawie zastrzeżeń. Podmioty zainteresowane nabyciem nieruchomości mogą bowiem przed przystąpieniem do przetargu utworzyć nową osobę prawną, która nie będzie właścicielem żadnych nieruchomości” – precyzuje swoje zastrzeżenia rzecznik praw obywatelskich.
Poprosił ministerstwo nie tylko o przedstawienie stanowiska w tej sprawie, ale także – jeśli podzieli ono te wątpliwości - o przygotowanie nowelizacji prawa zmierzającej do zapewnienia skutecznego mechanizmu przeciwdziałania nadmiernej koncentracji gruntów rolnych.
Doprecyzowanie jest konieczne
Jak się okazuje, taka nowelizacja się szykuje. Resort poinformował portal agropolska.pl, że „konieczne jest podjęcie inicjatywy mającej na celu doprecyzowanie art. 28a ustawy z dnia 19 października 1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa”. To w nim są ograniczenia powierzchniowe jeśli chodzi o zakup państwowej ziemi.
– Ponadto obecnie w Sejmie RP trwają prace nad projektem ustawy o kształtowaniu ustroju
rolnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Minister rolnictwa i rozwoju wsi powołał zespół do spraw analizy tego projektu – informuje Iwona Chromiak z Zespołu Prasowego MRiW. W skład tego gremium wchodzą m.in. przedstawiciele Agencji Nieruchomości Rolnych i ministerialni urzędnicy. A jedną z propozycji zespołu jest, aby w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa doprecyzować wspomniany art. 28a ww. ustawy.
– Propozycje w tym zakresie zostaną ujęte w stanowisku rządu do poselskiego projektu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw – podaje Chromiak.
