Pszenica ozima: jaka gleba taki plon
Pszenica ozima powinna być uprawiana na glebach strukturalnych, o dobrej pojemności wodnej oraz zasobnych w składniki...
Aby pszenica ozima wydała wysoki plon ziarna dobrej jakości potrzebuje do uprawy najlepszych gleb. Można ją zasiać na glebach słabszych, ale wówczas należy zwrócić większą uwagę na dobór odmian, a glebę utrzymywać w wysokiej kulturze.
Spośród zbóż ozimych pszenica ma największe wymagania glebowe. Jest to wynik płytko sięgającego i słabo rozwiniętego systemu korzeniowego, którego 86% masy znajduje się w warstwie ornej 0-20 cm. Intensywność jego rozwoju zależy od jakości gleby, jej wilgotności i struktury.
Grad obniżył plony pszenicy
Plony pszenicy ozimej w gospodarstwie w Sahryniu (gmina Werbkowice), w którym prowadzone są doświadczenia z aplikacją dolistną krzemu wyniosły w tym roku zaledwie 6 t z 1 ha. To o 40 proc. mniej niż zakładano. Główną przyczyną...
Udowodnione w badaniach
Wyniki wieloletnich doświadczeń prowadzonych przez IUNG-PIB na terenie całego kraju pozwalają poznać skalę plenności pszenicy w zależności od uprawy na glebach zakwalifikowanych do różnych klas bonitacyjnych i kompleksów rolniczej przydatności.
Najwyższe plony ziarna daje pszenica na glebach kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego, nieco niższe na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego. W doświadczeniach, plony pszenicy na glebach kompleksu pszennego dobrego i żytniego bardzo dobrego były średnio około 5-10% niższe w porównaniu do plonów z kompleksu pszennego bardzo dobrego.
W typowych warunkach pogodowych, obniżka plonowania na glebach słabszych w stosunku do plonu uzyskanego z gleb najlepszych wynosi średnio 20%. W warunkach małej ilości opadów różnice w poziomie plonowania mogą być jeszcze większe i wynosić nawet do 50%.
Jak nie pogubić się w doborze odmian pszenicy ozimej?
Obecnie w krajowym rejestrze pszenicy ozimej znajduje się 130 odmian. Spośród zarejestrowanych odmian jedną zaliczono do grupy technologicznej elitarne chlebowe (E), 52 do do jakościowych chlebowych (A), 58 do chlebowych (B), 15 do...
Duży areał uprawy pszenicy ozimej w Polsce - powyżej 2 mln ha wskazuje, że bardzo często uprawia się ją jednak na glebach lekkich, zaliczanych do kompleksu żytniego dobrego. Zatem należy zastanowić się jakie kroki można podjąć, aby w takich warunkach glebowych uzyskać opłacalny poziom plonowania.
Sięgać po odpowiednie odmiany
Jak wykazały wyniki badań prowadzonych w IUNG-PIB, jednym z najważniejszych elementów jest dobór odpowiedniej odmiany. Największą grupę w doborze stanowią te, które charakteryzują się przeciętnymi wymaganiami glebowymi. Mniej liczne są odmiany wykazujące większe wymagania glebowe, które swój potencjał plonotwórczy ujawniają tylko na glebach bardzo dobrych i dobrych, również nieliczne są odmiany o mniejszych wymaganiach glebowych.
Uregulować odczyn
Które odmiany pszenicy ozimej wysiać w 2020 roku?
Do tegorocznych siewów COBORU rekomenduje 38 odmian pszenicy ozimej. Odmiana Artist polecana jest do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem województwa warmińsko-mazurskiego. Odmiana RGT Kilimanjaro jest rekomendowana w 13...
Na glebach dobrych zaliczonych do kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego o pH od 5,5-6 obniżka poziomu plonowania w stosunku do plonu uzyskanego przy pH powyżej 6 wynosi około 6%, natomiast przy pH od 5,6-6,0 plon jest niższy o około 16%, a przy pH 4,0-5,0 obniżka sięga już 22%.
Na glebach średnich zaliczonych do kompleksu żytniego bardzo dobrego obniżka plonu przy pH poniżej 5,0 może sięgać nawet 50%. Dzieje się tak dlatego, że wraz ze spadkiem pH zachodzi w glebie wiele negatywnych następstw. Między innymi pogarsza się jej struktura i zaburzone są stosunki wodno-powietrzne. Z zakwaszeniem gleb wiąże się słabsza dostępność podstawowych składników pokarmowych (azotu, fosforu, potasu, wapnia i magnezu).
W przypadku mikroelementów jest odwrotnie. Większość z nich (oprócz molibdenu) jest lepiej dostępnych w niższych wartościach pH. Dlatego tuż po wapnowaniu gleb warto regularnie dokarmiać rośliny dolistnie mikroelementami.
Eksport pszenicy może pobić rekordy
Wzrosło zainteresowanie wywozem zbóż ze starych zbiorów. Za wysokiej jakości pszenicę konsumpcyjną eksporterzy płacą z dostawą do portów 840-855 zł/t - o kilkadziesiąt zł więcej niż w skupach krajowych. Izba Zbożowo-Paszowa...
Wraz ze spadkiem pH uaktywnia się tzw. glin ruchomy. Duża koncentracja tych jonów w roztworze glebowym stanowi poważne zagrożenie dla rozwoju systemu korzeniowego, który ulega redukcji szczególnie w kierunku pionowym. Korzenie stają się krótkie i kruche w konsekwencji czego rośliny nie mogą efektywnie pobierać składników pokarmowych.
Dlatego podstawowym warunkiem decydującym o produktywności pszenicy na różnych kompleksach przydatności rolniczej gleb jest doprowadzenia gleb do odczynu obojętnego. Również i w tym przypadku nie bez znaczenia jest dobór odpowiedniej odmiany, co wykazały wyniki badań IUNG-PIB, ponieważ niektóre z nich są bardziej tolerancyjne na kwaśny odczyn gleby, inne bardziej wrażliwe.
Tolerancja odmian na zakwaszenie gleby jest badana przez COBORU i określana w skali 9-cio stopniowej, a znajdujące się w doborze odmiany mają ocenę od 6 do 4.
Trafić z formą wapna
Wapnowanie najlepiej jest wykonać przed orką zimową, na ściernisko, zaraz po zbiorze przedplonu. Nawóz powinien być płytko wymieszany z glebą. Po przedplonach później zbieranych wapnowanie wykonuje się przed orką siewną.
Pszenica nie jest wystarczająco odporna na zmiany klimatu
Według naukowców stosowane obecnie w europejskim rolnictwie programy hodowlane pszenicy i wysiewane jej odmiany nie zapewniają uprawom odpowiedniej odporności na zmiany klimatu - twierdzą w publikacji na łamach PNAS. Grupa europejskich...
Wapń w nawozach występuje w dwóch formach - tlenkowej CaO oraz węglanowej CaCO3. Najczęściej rolnicy decydują się na nawóz tlenkowy ze względu na jego szybsze działanie i efekt widoczny już w roku następnym. Nawóz w tej formie chemicznej jest polecany na gleby ciężkie i zwięzłe. Forma ta nie nadaje się do użycia na glebach lekkich, ubogich w próchnicę, bo bardzo reaktywna forma tlenkowa powoduje szybką mineralizację materii organicznej.
Stosując zatem wapno w formie tlenkowej na glebach słabych powodujemy spadek zawartości próchnicy w glebie. Inaczej jest na glebach ciężkich. Z natury są one bardziej zasobne w próchnicę, zatem ich kompleks sorpcyjny jest zdecydowanie bardziej pojemny. Dawki wapna pod pszenicę ozimą zależą od stopnia zakwaszenia i zwięzłości gleby.
Dobrać przedplon
Na glebach lekkich, kompleksu żytniego dobrego, otrzymanie wysokich plonów jest możliwe jedynie po dobrych przedplonach. Dla pszenicy ozimej są to: wczesne i średniowczesne ziemniaki, bobowate i ich mieszanki uprawiane na nasiona lub zielonkę, rzepak, motylkowe drobnonasienne. Wyklucza się następstwo: pszenica-pszenica, jęczmień-pszenica, żyto-pszenica.
Pszenica ozima: listy odmian zalecanych pomagają w wyborze
W tym roku COBORU poleca do siewu 34 odmiany pszenicy ozimej, o 3 mniej niż przed rokiem. Najbardziej rozpowszechniona jest odmiana Artist, którą poleca się do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem województwa małopolskiego. Odmianę RGT...
Warunki glebowe wpływają nie tylko na poziom plonowania, ale również na jakość ziarna. Ziarno pszenicy uprawianej na glebach kompleksu żytniego dobrego w porównaniu do pszenicy uprawianej na glebie kompleksów dobrych i żytniego bardzo dobrego cechuje gorsza wartość przemiałowa, o czym świadczy mniejsza gęstość ziarna w stanie zsypnym.
Ziarno to ma także gorszą wartość wypiekową o czym świadczy niższa liczba opadania, mniejsza zawartość białka, gorsze wartości wskaźnika sedymentacyjnego, rezystencji ciasta i wartości walorymetrycznej.
Ramka
Pszenica ozima powinna być uprawiana na glebach strukturalnych, o dobrej pojemności wodnej oraz zasobnych w składniki pokarmowe. Na glebach kompleksów pszennego bardzo dobrego i dobrego (klasa I do IIIb), żytniego bardzo dobrego (klasa IIIa i IIIb), pszennego górskiego i zbożowego górskiego oraz zbożowo-pastewnego mocnego. Pszenicę ozimą można zasiać na słabszych glebach, na przykład kompleksu żytniego dobrego (klasa IVa i IVb), lecz wówczas należy zwrócić większą uwagę na dobór odmian, a glebę utrzymywać w wysokiej kulturze.
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 7-2020 - ZAPRENUMERUJ
