Jesienią potrzebny jest zabieg T0

Ochrona zbóż to kompleksowe działanie, które rozpoczyna się od zaprawiania i powinno być kontynuowane w kolejnych fazach rozwoju roślin. Pierwszy ważny zabieg należy wykonać w terminie T0.

Tegoroczne ceny skupu zbóż zarówno pszenicy, żyta, jak i jęczmienia, są wyższe niż w sezonie minionym. Niestety, znacząco wzrosły ceny środków produkcji, w tym m.in. nawozów. Aby zboża w pełni wykorzystały dostarczane im składniki pokarmowe, muszą być zdrowe, dlatego tak ważna jest ochrona przed agrofagami. Z tego powodu tak duże znaczenie ma jesienna ochrona fungicydowa w postaci zabiegu opryskowego określanego jako T0.

4 książki w cenie 3!
Skorzystaj z oferty!

Ogranicza rozwój chorób

Zboża ozime, szczególnie te uprawiane intensywnie, wcześnie siane na glebach żyznych wymagają często już jesienią ochrony przed grzybami chorobotwórczymi porażającymi liście. We wszystkich gatunkach należy zabezpieczyć rośliny przed porażeniem przez Blumeria graminis, sprawcę mączniaka prawdziwego zbóż i traw. W pszenicy i pszenżycie monitorować należy, czy widoczne są poduszeczki rdzy żółtej zbóż i traw – Puccinia striiformis. W życie jesienią często występują objawy porażenia roślin przez rdzę brunatną – Puccinia recondita. Plamy powodowane przez Rhynchosporium secalis w życie i jęczmieniu świadczą o obecności rynchosporiozy zbóż, która ogranicza powierzchnię asymilacyjną liści. W jęczmieniu dochodzi do jeszcze poważniejszego porażenia – przez grzyb Pyrenophora teres powodujący plamistość siatkową. W niektórych sezonach groźna jest również obecność na liściach zbóż gatunków grzybów rodzaju Fusarium, które wywołują, jeszcze przed stanem zimowego spoczynku, fuzariozę liści.

Wykonać pod kilkoma warunkami

O konieczności wykonania zabiegu T0 decyduje kilka warunków. Pierwszy warunek to wystąpienie takiego nasilenia objawów powodowanych przez sprawcę choroby, które przekracza próg ekonomicznej szkodliwości. Przykładowo dla mączniaka prawdziwego zbóż i traw jest to występowanie pierwszych objawów na 50 proc. ocenianych w czasie monitoringu liści. W przypadku rdzy brunatnej próg szkodliwości wynosi 10-15 proc. liści z objawami porażenia, a dla rdzy żółtej zbóż i traw jest to 30 proc. roślin (liści) z pierwszymi objawami. Drugi warunek to osiągnięcie przez zboża odpowiedniej fazy rozwojowej. Zabieg T0 wykonuje się, gdy zboża osiągną co najmniej fazę BBCH-21, co oznacza początek fazy krzewienia. Sytuacja taka ma miejsce w czasie jesieni, a później wczesną zimą w uprawie jęczmienia, gdy panujące temperatury są wyższe od 8-10ºC, a gleba jest uwilgotniona. W przypadku występowania warunków korzystnych do rozwoju roślin  jesienią zdarza się to również coraz częściej w uprawie pszenicy i żyta, w mniejszym stopniu pszenżyta. Trzeci warunek to taka temperatura dobowa lub dzienna, w której rośliny mogą aktywnie pobierać aplikowany fungicyd. Najczęściej wynosi ona od kilku do ok. 12ºC lub więcej. Dotyczy to w szczególności zabiegów opryskiwania w terminie T0, w których stosuje się fungicydy zawierające substancje czynne z grupy chemicznej triazole. W tym przypadku są już wyjątki np. substancje czynne z grupy „nowoczesnych, innowacyjnych” triazoli takich jak np. mefentriflukonazol, który działa w niższych temperaturach +4ºC. Gdy zabieg T0 wykonuje się w niższych temperaturach z użyciem środków grzybobójczych dwu-, trójskładnikowych o niższych wymaganiach termicznych, ważne jest, aby rośliny były aktywne fizjologicznie, to znaczy aby soki komórkowe krążyły w roślinie i w przypadku zastosowania środków układowych przemieszczały się wewnątrz chronionych roślin. Dzięki temu wnikające do wnętrza roślin substancje czynne, niszczą znajdująca się tam grzybnię patogenu i chronią roślinę pozwalając jej na wejście w zimowanie w dobrym stanie zdrowotnym. Temperatury stosowania fungicydów podano w tabeli.

Co przemawia za?

Różne są opinie producentów co do chemicznej ochrony zbóż jesienią i wczesną wiosną. Jedni mówią, że zawsze wykonują zabieg T0, bo to pozwala im w czasie zimy spokojnie planować pozostałe zabiegi (T1, T2 i T3). Rośliny chronione i zdrowe lepiej zimują, a wiosną szybko podejmują wegetację i dają rolnikom czas na zastanowienie się, kiedy wykonać zabieg T1, a może w ogóle z niego zrezygnować? Inni plantatorzy uważają, że nie opłaca się wykonywać zabiegu T0, wystarczy tylko wiosną przeprowadzić zabieg T1. Nie do końca można się z nimi zgodzić. Sceptyczni rolnicy nie doceniają tego, że rośliny zdrowe lepiej przezimują. Ma to szczególne znaczenie np. w uprawie jęczmienia podatnego na wymarzanie, kiedy trzeba robić wszystko, aby chociaż w pewnym stopniu pomóc roślinom w przezimowaniu, m.in. właśnie poprzez wykonanie zabiegu ochronnego w terminie T0.

Środki stosowane do wykonania zabiegu T0 są często rejestrowane w dawkach „od – do” i w takim przypadku można zastosować niższą dawkę, co pozwala obniżyć koszty zabiegu. W przypadku, gdy środek zastosowany do zabiegu w T 0 wykaże się wysoką skutecznością, to wiosną, w przypadku, gdy nie wystąpią choroby podstawy źdźbła, producenci zbóż będą mogli zrezygnować z wykonania zabiegu T1. Ograniczenie liczby zabiegów i tym samym zużycia substancji czynnych, dobrze wpisuje się w strategię zielonego ładu i ograniczenie chemizacji.

Fungicydy do wyboru

We wszystkich zbożach ozimych do walki ze sprawcami chorób zarejestrowanych jest wiele dobrych środków grzybobójczych zawierających substancje czynne z różnych grup chemicznych. Prawie we wszystkich etykietach brakuje jednak jednoznacznego zapisu, że środek zalecany jest do wykonania zabiegu T0. W przypadku niektórych środków jest wskazanie, że można je stosować już od fazy BBCH 21 (początek krzewienia), ale w przypadku większości jest to faza BBCH-29 (koniec krzewienia), a taką fazę jesienią zboża osiągają. To oznacza, że można środek taki zastosować, bo jest to zgodne z fazą od której oprysk jest możliwy.

Minimalne temperatury stosowania przykładowych substancji czynnych zawartych w fungicydach

* mefentriflukonazol można stosować już od +4ºC

Artykuł ukazał się w wydaniu 10/2021 miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny". ZAPRENUMERUJ