W czasie jesiennej wegetacji zbóż, często zachodzi potrzeba wykonania zabiegu przy użyciu środka grzybobójczego, ale z uwagi na panujące niekorzystne warunki, zwłaszcza temperaturowe, producenci pomijają go. Czy słusznie?
W okresie jesiennym najczęściej na blaszkach liściowych zbóż występują: mączniak prawdziwy, rdze i plamistość siatkowa, a największe zagrożenie stanowią: mączniak prawdziwy, septorioza paskowana liści, rynchosporioza zbóż i fuzariozy liści.
Warunkiem skutecznej ochrony herbicydowej zbóż ozimych jest zastosowanie jesiennych zabiegów, z wykorzystaniem preparatów prawidłowo dobranych do zdiagnozowanego na polu problemu. Potwierdzają to między innymi obserwacje z...
Prawidłowe rozpoznanie ww. sprawców chorób gwarantuje odpowiedni wybór substancji czynnej, która w skuteczny sposób ograniczy ich rozwój. Największe zagrożenie występowania chorób występuje na jęczmieniu, pszenicy i życie.
Zabieg jesienny zazwyczaj wykonywany jest w okresie długich, ciepłych i wilgotnych jesieni, a nawet w okresie łagodnej zimy (początek zimy). Warto zwrócić uwagę, że zabiegi jesienne nie zawsze wymagają użycia pełnej dawki fungicydu w celu osiągnięcia zadowalającej skuteczności.
Jest to spowodowane miedzy innymi tym, że rośliny w tym czasie mają mniejszą powierzchnię liści, którą trzeba ochronić przed porażeniem przez grzyby powodujące choroby. Poza tym, zalecane fungicydy w niektórych etykietach mają podaną rejestrację „od-do”. W takim przypadku jesienią do zabiegu należy wybrać niższą zarejestrowaną dawkę.
Gdy nasilenie chorób jest na „granicy” wielkości progu szkodliwości, a środek grzybobójczy składa się z dwóch substancji czynnych, można na własną odpowiedzialność użyć niższej dawki środka. Zaletą tej wczesnej ochrony na pewno jest fakt, że w przypadku wykonania zabiegu jesienią, najczęściej nie ma już potrzeby wykonywania zabiegu wiosennego w celu ochrony liści przed chorobami. Uzależnione jest to jednak od przebiegu warunków pogodowych (temperatura, wilgotność) przez okres co najmniej dwóch tygodni po wykonaniu oprysku.
Zbożom ozimym zagrażają liczne gatunki owadów szkodliwych, które znajdują na nich doskonałą bazę pokarmową. Niekiedy mogą wystąpić niespodziewanie i licznie, nawet podczas niesprzyjającej pogody. Dlatego duże znaczenie ma monitoring...
Skuteczność zależy od temperatury
Substancje czynne, które stosuje się do walki z grzybami powodującymi choroby zbóż, należą do różnych grup chemicznych (anilinopirymidyny, ketoaminy, benzimidazole, imidazole, morfoliny, strobiluryny, triazole, karboksyamidy, chinazoliny, pochodne ketonu difenylowego, chloronitryle, fenoksychinony, pochodne arylofenylu ketonu).
Są w tych grupach chemicznych substancje, które można stosować w niższych temperaturach (od 5-10°C), ponieważ działają wgłębnie. Należą do nich m.in.: cyprodynil (grupa chemiczna anilinopirimidyny), prochloraz (grupa imidazole) oraz wiele substancji z grupy strobiluryn.
Do substancji czynnych o działaniu układowym i mniejszych wymaganiach temperaturowych (od 5-10°C) zaliczają się: fenpropimorf, fenpropidyna (grupa chemiczna morfoliny), metrafenon (pochodne ketonu difenylowego), spiroksamina (grupa chemiczna ketoaminy), tiofanat metylowy (grupa benzimidazole).
W najmniejszym stopniu od temperatury zewnętrznej zależy działanie substancji o działaniu powierzchniowym, np. proquinazid (grupa chemiczna chinazoliny), które można już stosować w temperaturach kilku stopni powyżej 0°C (5-8°C), ponieważ chodzi o to, aby pokryć cieczą roboczą chronioną powierzchnię.
Mączniak prawdziwy zbóż (blumeria graminis, syn. Erysiphe graminis) występuje powszechnie na terenie Polski i krajów europejskich. Choroba ta zagraża wszystkim gatunkom zbóż, jednak najbardziej narażonymi na jej presję są...
Z kolei substancje z grupy triazoli do swego pełnego działania wymagają wyższych temperatur (najlepiej, aby w przebiegu dobowym wynosiła 12°C lub była wyższa), podobnie sytuacja przedstawia się w odniesieniu do substancji z grupy karboksyamidów.
Na własną odpowiedzialność
Odpowiednie połączenie kilku substancji o różnych wymaganiach związanych z temperaturą otoczenia, w której stosuje się środek lub mieszaninę środków grzybobójczych, może łagodzić te wymagania w niewielkim stopniu i często w praktyce jest to wykorzystywane.
Przykładowo połączenie s.cz. z grupy triazoli i morfolin lub ketoamin może być takim rozwiązaniem, ale uwaga, wykonanym wyłącznie na własną odpowiedzialność (jeśli brak na ten temat informacji w etykiecie produktu)!
Tabela 1. Przydatność fungicydów w zwalczaniu chorób w terminie T0
|
Choroba / Grzyb
|
Przykłady substancji aktywnych i grup chemicznych o wysokiej skuteczności
|
|
Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis)
|
Metrafenon, cyflufanamid, proquinazid
|
|
Septorioza liści (Septoria spp.)
|
Protiokonazol, epoksykonazol, triazole + strobiluryny
|
|
Rdza brunatna (Puccinia recondita)
|
Epoksykonazol, tebukonazol, pikoksystrobina, triazole + strobiluryny
|
|
Rdza jęczmienia (Puccinia hordei)
|
Epoksykonazol, tebukonazol, pikoksystrobina, triazole + strobiluryny
|
|
Fuzarioza liści (Fusarium spp.)
|
Triazole, tiofanat metylu
|
Tab. 2. Sprawcy chorób występujących na liściach zbóż jesienią
|
Choroba / Grzyb
|
Gatunek zboża
|
|
Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis)
|
pszenica, jęczmień, żyto, pszenżyto
|
|
Septorioza liści (Septoria spp.)
|
pszenica
|
|
Rdza brunatna (Puccinia recondita)
|
pszenica, żyto
|
|
Rdza jęczmienia (Puccinia hordei)
|
jęczmień
|
|
Rynchosporioza zbóż (Rynchosporium secalis)
|
żyto, pszenżyto, jęczmień
|
|
Plamistość siatkowa (Pyrenophora teres)
|
jęczmień
|
|
Fuzarioza liści (Fusarium spp.)
|
żyto, pszenżyto, pszenica, jęczmień
|
-
Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 10-2020 - ZAPRENUMERUJ
