Podłoża uprawowe organiczne w szklarni
Po zakończeniu okresu wegetacji w produkcji szklarniowej pojawia się problem utylizacji podłoży, dlatego poszukiwane są rozwiązania np. w postaci podłoży organicznych, które są biodegradowalne, stosunkowo tanie oraz powszechnie dostępne.
Kora jest produktem ubocznym przemysłu drzewnego. Do produkcji podłoży wykorzystywana jest kora pochodząca z drzew iglastych, najczęściej jest to kora sosnowa. Kora najczęściej poddawana jest kompostowaniu, co zmienia jej pH - ulega ono zmniejszeniu, a rośnie ilość dostępnego dla roślin potasu i fosforu. Na skutek kompostowania zmieniają się również właściwości wodno-powietrzne, ulega zwiększeniu pojemność wodna i sorpcyjna kory. W ogrodnictwie kora znajduje zastosowanie jako zamiennik torfu wysokiego. Kora może być używana jako podłoże jednorodne lub mieszana z innymi materiałami.
Słoma jest materiałem powszechnie dostępnym, tanim i nie wymaga specjalnego przygotowania, a po skończonej uprawie nie ma problemów z jej zagospodarowaniem. W zależności z jakiego gatunku zboża pochodzi, słoma ma różną trwałość i skład chemiczny. Słoma jest podłożem organicznym echującym się szerokim stosunkiem C:N (80:1), co wpływa na wielkość sorpcji. Jony azotowe są szczególnie sorbowane, a desorpcji podlegają z kolei jony potasowe. Przez cykl uprawowy słoma podlega mineralizacji z wydzieleniem CO2, dzięki czemu zwiększa się wydajność fotosyntetyczna roślin. Uprawa pomidorów w słomie, a zwłaszcza z wykorzystaniem fertygacji umożliwia uzyskanie wysokich plonów podobnych do tych otrzymanych z upraw na wełnie mineralnej.
Szklarnie: podłoża uprawowe mineralne
Torf, obok wełny mineralnej i perlitu, jest najbardziej popularnym podłożem stosowanym w Polsce. Torf posiada bardzo dobre właściwości uprawowe. Jest to materiał organiczny powstający na skutek narastania roślin torfotwórczych - głównie gatunków mchów torfowców. Powstanie złóż torfu jest bardzo wolnym procesem, średnio w ciągu roku przyrasta tylko 0,56 mm.
W związku z nadmierną eksploatacją torfowisk, cena torfu jest coraz większa oraz spada jego jakość. Obecnie ze względu na malejące zasoby torfu odchodzi się od uprawy roślin w tym surowcu i poszukiwane są alternatywne dla niego podłoża oraz rozwiązania, które umożliwiają zmniejszenie zużycia torfu np. poprzez mieszanie go z innymi materiałami.
Trociny są produktem ubocznym po przeróbce drewna. Jako podłoże trociny mogą być substratem jednorodnym, chociaż częściej wykorzystywane są w mieszankach z korą, torfem, węglem brunatnym lub też z tradycyjną ziemią ogrodniczą. Są one wolne od patogenów. Jako podłoże organiczne trociny ulegają biodegradacji, wadą tego podłoża są właściwości sorpcyjne, które ograniczają możliwość dokładnego dostosowania nawożenia.
Włókno drzewne jest podłożem produkowanym z odpadów przemysłu drzewnego. Z chemicznego punktu widzenia są to ligniny, celulozy i chemicelulozy. Włókno drzewne cechuje się wysoką porowatością (95 proc.), pojemność powietrzna kształtuje się granicach 60 proc., a jego pojemność wodna to ok. 35 proc. Maty produkowane z włókna drzewnego powinny mieć gęstość od 60 do 80 kg/m3.
Wymagania pokarmowe pomidora szklarniowego
Technologia produkcji z tego materiału gwarantuje sterylność substratu. Początkowo podłoża z włókna drzewnego mają niskie pH – 4,5-5,5. Ze względu na zawartość składników pokarmowych we włóknie drzewnym, na początku uprawy trzeba stosować zmodyfikowane nawożenie z uwzględnieniem związków występujących naturalnie w tym podłożu.
Włókno drzewne jest podłożem, gdzie zachodzi duża sorpcja biologiczna, związane jest to z bardzo dużym stosunkiem C:N (123-127:1). W uprawie z zastosowaniem fertygacji ze względu na sorpcję azotu na początku uprawy, należy w pierwszej fazie produkcji roślinnej zastosować nawożenie tym składnikiem, podobna sytuacja występuje w przypadku wapnia i żelaza.
Włókno drzewne jest podłożem biodegradowalnym, po zakończonej uprawie w łatwy sposób można je zagospodarować np. przez przekomopostwanie, może być nawozem organicznym.
Włókno kokosowe jest podłożem produkowanym z okryw nasiennych orzechów palm kokosowych. Cechuje je wysoka porowatość (85-95 proc.). Przy pełnym nasączeniu wodą 60-70 proc. porów jest nią wypełnionych, a powietrze wypełnia 15-30 proc. Te parametry są optymalne dla większości roślin ogrodniczych.
Jako podłoże organiczne, włókno kokosowe ma strukturę o budowie agregatowej z dużą ilością nieregularnych porów. Wielkość agregatów w przypadku tego podłoża to 3 mm. Taka struktura wpływa na optymalne właściwości fizyczne podłoża, zarówno woda, jak i powietrze są łatwo dostępne dla korzeni roślin. Z kolei wewnętrzna budowa agregatów sprzyja utrzymaniu dużej rezerwy wody.
Ze względu na właściwości chemiczne włókna kokosowego w nawożeniu zasadne jest stosowanie 15-20 proc. przelewu pożywki. Dzięki dużej zawartości ligniny włókno kokosowe jest podłożem trwałym, biodegradowalnym. Po skończonej uprawie łatwo je zagospodarować, a co za tym idzie nie zanieczyszcza środowiska.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
