Sposób na kiłę kapusty w rzepaku
W gospodarstwach zagrożonych występowaniem kiły kapusty zaleca się wysiew odmian o wysokiej lub podwyższonej odporności...
Kiła kapusty od kilkunastu lat stanowi poważne wyzwanie dla plantatorów w Polsce. Jedną z możliwości jej ograniczania jest uprawa odmian o wysokiej odporności.
Rzepak jest rośliną ważną w płodozmianie gospodarstw średnio- i wielkoobszarowych. Powierzchnia jego uprawy wynosi ponad 800 tys. ha. Za sukcesy w uprawie odpowiadają warunki pogodowe, zwłaszcza opady deszczu występujące w krytycznych fazach rozwojowych. Pogoda wpływa też na porażenie roślin przez sprawców chorób. Jedną z ważniejszych gospodarczo jest kiła kapusty powodowana przez Plasmodiophora brassicae - pierwotniaka bytującego w glebie.
Kiła kapusty opanowała Polskę
Kiła kapusty już od około 35 lat jest groźną i powszechnie występującą chorobą w Europie i Ameryce Północnej, a od kilkunastu lat stanowi poważne wyzwanie dla plantatorów w Polsce. Jedną z możliwości jej ograniczania jest uprawa...
Zarodniki przetrwalnikowe sprawcy kiły kapusty są bardzo odporne na czynniki fizyczne i biologiczne. Pozostają żywe w glebie nawet, gdy nie uprawia się rzepaku i innych roślin kapustowatych, a także zwalcza się chwasty z rodziny kapustowatych. Zarodniki te mogą uaktywnić się nawet po kilkunastu latach, aby porazić rzepak.
W płodozmianie gospodarstw o średniej powierzchni i w dużych przedsiębiorstwach rolnych, rzepak uprawiany jest na tym samym polu co 3-4 lata, ale okres przerwy w jego uprawie jest niekiedy krótszy. Jeżeli stwierdzi się obecność kiły kapusty oznacza to, że choroba jest już stałym zagrożeniem w gospodarstwie i trzeba, uprawiając rzepak, przedsięwziąć odpowiednie kroki.
Nie można liczyć na to że, gdy zauważy się jesienią i wiosną narośla na korzeniach rzepaku, a później one zanikną (jak to było w tym sezonie, np. w województwie dolnośląskim), to problem jest rozwiązany na następne lata. To jest błędne myślenie, bo zagrożenie dla uprawianego w przyszłości rzepaku i innych roślin kapustowatych w glebie pozostaje.
Wybierać odmiany odporne
Kiła kapusty w Polsce - koktajl patotypów
Intensyfikacja uprawy rzepaku w Polsce skutkuje większym nasileniem chorób, wśród których największą szkodliwością cechują się sucha zgnilizna kapustnych (Leptosphaeria spp.) i zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia...
W Polsce w krajowym rejestrze (KR)znajduje się dziesięć takich odmian (Alasco, Anarion, Archimedes, Augusta, DK Platinium, Crocodile, Crotora, Mentor, SY Alibaba, SY Alister).
Obecnie w Instytucie Ochrony Roślin - PIB w badaniach znajduje się 18 odmian rzepaku. Ich celem jest potwierdzenie zadeklarowanej przez hodowców odporności na kiłę kapusty. Po pełnym cyklu badań w warunkach szklarniowych, w których wykorzystywane jest inokulum patogena z różnych rejonów naszego kraju, wskazywane są odmiany o podwyższonej odporności na porażenie przez P. brassicae i jako posiadające tę cechę zapisywane są w KR.
O tym jak duże znaczenie ma uprawa odmian odpornych na kiłę świadczą wyniki plonowania. Doskonałe odmiany, dobrze plonujące na polach wolnych od sprawcy kiły kapusty, uprawiane w warunkach, w których może dochodzić do infekcji przez P. brassicae dają średnio plon około 10,2 dt/ha. Wysiewane na tych samych polach odmiany odporne plonują średnio na poziomie około 41,6 dt/ha (doświadczenie COBORU).
Kiła kapusty w uprawie rzepaku ozimego
Ubiegłoroczna jesień wyróżniła się wyjątkowo obfitymi opadami deszczu. Pogoda taka, oprócz utrudnień w zbiorze kukurydzy, przyczyniła się również do zwiększonego występowania najgroźniejszej choroby roślin z rodziny...
Zadbać o agrotechnikę
W zapobieganiu i ograniczaniu pojawienia się kiły kapusty ważne jest kompleksowe przestrzeganie zaleceń agrotechnicznych Na polach zagrożonych wystąpieniem sprawcy choroby należy zwracać uwagę na płodozmian (co najmniej 3-4 lata przerwy w uprawie rzepaku na danym polu), dokładne zwalczanie chwastów z rodziny kapustowatych (np. tasznik pospolity, tobołki, czy stulicha psia itd.). Nie należy też uprawiać gorczycy białej, ponieważ nie jest ona odporna na porażenie przez sprawcę kiły kapusty i może to zwiększać zagrożenie występowania choroby na rzepaku w kolejnych latach. Ryzyko porażenia jest też większe w warunkach wyższej temperatury gleby i powietrza, dlatego nie zaleca się przyspieszania siewu rzepaku.
Jesienne występowanie kiły kapusty można ograniczać stosując fungicydy zawierające tiofanat metylu - substancję czynną z grupy chemicznej benzimidazole (tab. 1). Należy je stosować możliwie jak najwcześniej, np. w fazie dwóch par liści właściwych rzepaku (BBCH 14).
Tab. 1. Przykłady fungicydów zarejestrowanych do ograniczania kiły kapusty
|
Fungicyd |
Substancja czynna |
Dawka |
|
Bajlando 500 SC |
tiofanat metylowy |
1,2 l/ha |
|
Sintop 500 SC |
||
|
Tiptop 500 SC |
||
|
Topsin M 500 SC |
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 6-2020 - ZAPRENUMERUJ
