Kazachstan. Skończyły się powodzie, zaczyna się susza, a wodę trzeba sprowadzać
Kazachstan nie uporał się jeszcze ze skutkami największej od 80 lat powodzi, która trapiła kraj przez ponad dwa miesiące, a już zmaga się z suszą i niedostatkiem wody, którą musi ją sprowadzać z sąsiednich państw. Sytuacja dotycząca zasobów wodnych w całej Azji Środkowej jest dramatyczna.
Kazachstańskie ministerstwo zasobów wodnych i irygacji poinformowało, że w najbliższym czasie otrzyma od sąsiedniego Kirgistanu ponad 560 mln metrów sześciennych wody do nawadniania pól. "180 milionów metrów sześciennych wody z rzeki ?zu i 380 mln m sześciennych z rzeki Tałas zostanie skierowanych do Kazachstanu z Kirgistanu w sezonie irygacyjnym 2024" - przekazały władze.
Wcześniej poinformowano, że dzięki porozumieniu z władzami innego sąsiedniego kraju, Uzbekistanu, Kazachstan otrzyma 922 mln metrów sześciennych wody dostarczonej przez łączący oba kraje kanał Dostyk.
Szarańcza pustoszy pola Kirgistanu i Kazachstanu, ale można na niej zarobić
Kazachstan, dziewiąty pod względem powierzchni kraj na świecie, nie jest samowystarczalny, jeśli chodzi o zasoby wodne. Zaledwie 2,8 proc. jego terytorium stanowią zbiorniki i cieki wodne, podczas gdy dwie trzecie stanowią ziemie jałowe - stepy i półpustynie. Znaczna część zasobów wodnych pochodzi z sąsiednich krajów, co sprawia, że wykorzystanie rzek transgranicznych jest dla Kazachstanu kwestią kluczową. Szacuje się, że do 2030 r. ilość słodkiej wody w kraju może zmniejszyć się pięciokrotnie.
Zasoby wodne w Azji Środkowej mają głównie charakter transgraniczny. Znaczna część wody spływa z gór Kirgistanu, Tadżykistanu i Afganistanu, a następnie przepływa przez dwie największe rzeki regionu - Syr-darię i Amu-darię. Ta pierwsza wpływa do coraz bardziej wysychającego Jeziora Aralskiego, druga wpływała do niego jeszcze w latach 60. ubiegłego stulecia, lecz obecnie kończy swój bieg w kanałach nawadniających pola Uzbekistanu. Kanały te nie są szczytem techniki irygacyjnej i większość wody jest tracona.
Woda odgrywa kluczową rolę w gospodarkach pięciu krajów Azji Środkowej. W Kirgistanie i Tadżykistanie, państwach, których ogromną większość powierzchni stanowią góry, energia pochodząca z wody odpowiada za większość zasobów energetycznych, jest także towarem eksportowym. W krajach położonych w dolnym biegu rzek, Uzbekistanie i Turkmenistanie, woda spływająca z gór Tadżykistanu i Kirgistanu służy jako źródło nawadniania pól bawełny, stanowiących kluczowy towar eksportowy tych państw. Uzbekistan i Turkmenistan są bardzo uzależnione od wody pochodzącej z krajów sąsiednich, co często prowadzi do konfliktów.
Kazachstan zainteresowany polskimi maszynami i sprzętem rolniczym
Najbardziej spektakularnym przejawem nieporozumień było grożenie Tadżykistanowi wojną przez pierwszego, zmarłego w 2016 roku prezydenta Uzbekistanu Islama Karimowa, który nie zgadzał się na budowę elektrowni wodnej na rzece Wachsz. Elektrownię otwarto w 2018 roku, sytuacja pomiędzy oboma państwami nieco się poprawiła, wcześniej oba kraje przez lata nie utrzymywały ze sobą połączeń drogowych, kolejowych ani lotniczych. Tadżycy odmawiali nawadniania uzbeckich pól, w ramach retorsji Uzbekistan wyłączał Tadżykom prąd w okresie zimowym.
Przyszłość regionu jednak nie rysuje się w różowych barwach. Według Banku Światowego obecna populacja pięciu krajów regionu Azji Środkowej przekracza 78 mln. Do 2050 r., według prognoz, liczba ta ma wzrosnąć do 90-100 mln, co spowoduje ogromny deficyt wody. Już do 2030 r. zapotrzebowanie na wodę służącą do nawadniania pól może wzrosnąć o 30 proc.
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) stwierdziła, że kraje Azji Środkowej znajdują się w pierwszej dziesiątce liderów zużycia wody na świecie. Rolnictwo w krajach Azji Środkowej zużywa prawie trzy razy więcej wody na jednostkę produkcji niż w krajach rozwiniętych. Jest to spowodowane w dużej mierze ogromnymi stratami wody, która dosłownie wsiąka w ziemię w kanałach zbudowanych za czasów sowieckich dla nawadniania pól bawełny w ramach projektu zawracania biegu Amu-darii i Syr-darii, co doprowadziło do wysychania Jeziora Aralskiego i największej katastrofy ekologicznej w Azji Środkowej. Przez 60 lat jezioro to, niegdyś czwarte co do wielkości słone jezioro świata, straciło 90 proc. objętości.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
