Praca w gospodarstwie to czasem loteria. Rolnicy bardzo narażeni na zabójczy stres
Ponad 11,6 tys. wypadków podczas pracy w gospodarstwach rolnych zgłoszono w 2022 roku. Przyczyną części z nich był stan psychofizyczny rolnika, w tym również stres - podkreśla Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
W swoim serwisie prewencyjnym KRUS zaznacza, że tak dobrze już dzisiaj znany stres, towarzyszący ludziom w codziennym życiu, może nie tylko zniszczyć zdrowie, ale też obniżać efektywność pracy. Jednocześnie nadal lekceważy się jego wpływ na zwiększone ryzyko wystąpienia zdarzeń wypadkowych.
Negatywny wpływ na wiele sfer życia rolnika
„Stres pojawia się, kiedy odczuwamy dyskomfort psychiczny w związku z warunkami i wymaganiami, jakie niesie ze sobą dana sytuacja. Wiele okoliczności i zdarzeń uznawanych jest za stresogenne niezależnie od wykonywanej pracy czy stylu życia i związane są one z ważnymi, przełomowymi wydarzeniami życiowymi, niekoniecznie mającymi negatywny wpływ na życie - stresorem może być również ślub, pogodzenie się z mężem albo żoną lub urodzenie dziecka. Innymi ważnymi przyczynami stresu są: śmierć współmałżonka, rozwód lub separacja, pobyt w więzieniu, śmierć członka bliskiej rodziny, wypadek lub choroba, zwolnienie z pracy czy przejście na emeryturę. I choć krótkotrwały stres bywa bodźcem mobilizującym, kiedy zaczyna mieć charakter długotrwały, negatywnie wpływa na wiele sfer życia. W wyniku stresu pogarsza się nastrój, mogą także wystąpić zaburzenia snu, ataki paniki, depresja czy zaburzenia lękowe. Chemia (kortyzol, adrenalina), która wydziela się w organizmie w wyniku stresu, osłabia również odporność” – wylicza w swoim opracowaniu Kasa.
KRUS ostrzega: zimą łatwiej o wypadek w gospodarstwie. Jeśli do niego dojdzie, zgłoś to bezzwłocznie
Dużo sytuacji stresogennych w gospodarstwach
Jak dodaje, sprzyja to nie tylko infekcjom, ale i rozwojowi wielu innych chorób i dolegliwości somatycznych, takich jak migrenowe bóle głowy, zespół jelita drażliwego, wrzody żołądka i dwunastnicy, wzrost ciśnienia tętniczego, podwyższenie poziomu cholesterolu we krwi, a tym samym zwiększenie ryzyka chorób układu krążenia, cukrzycy, osłabienie kondycji stawów czy nadczynność tarczycy. Do form psychicznej reakcji na ostry, przewlekły stres zaliczać można m.in.: agresję; wypalenie zawodowe (jeśli doświadcza się silnego i długotrwałego stresu w pracy), depresję, zaburzenia lękowe i fobie, myśli samobójcze, nerwice, brak apetytu (lub wręcz przeciwnie tzw. zajadanie stresu), zaburzenia odżywiania, płaczliwość oraz uczucie ciągłego zmęczenia.
„Praca w gospodarstwie rolnym niesie ze sobą relatywnie dużo sytuacji stresogennych. Rolnik pracuje najczęściej w samotności - na ogół sam sobą zarządza i nie może liczyć na wsparcie przełożonych czy też nagrody za wykonane zadania. Wyniki jego pracy i samopoczucie zależą w dużej mierze od czynników zewnętrznych, na które nie ma wpływu, np. warunków atmosferycznych czy też sytuacji na rynkach zbytu produktów rolnych. Ponadto zmuszony jest wykonywać wiele trudnych zadań, często pod presją czasu i w atmosferze konkurencji rynkowej. Praca w gospodarstwie rolnym w zasadzie nigdy się nie kończy - potrzeba wiele wysiłku, by oddzielić ją od życia rodzinnego i wygospodarować czas na regenerację sił i wypoczynek. Tworzy się napięcie, które ma negatywne skutki na gruncie psychicznym - rolnicy doświadczają niepokoju, smutku, chronicznego zmęczenia, problemów z pamięcią i koncentracją, utraty panowania nad sobą, bólów pleców czy kłopotów ze snem” – przekazuje KRUS.
Izba chce zmiany przepisów dla kobiet w ciąży ubezpieczonych w KRUS. "Zbędna procedura"
Brak czasu, zła pogoda, awarie maszyn…
Zaznacza ponadto, że zmniejsza się również odporność organizmu, czemu mogą towarzyszyć choroby infekcyjne, pojawiają się bóle mięśniowe, szczególnie w okolicy kręgosłupa, oraz inne stresogenne zaburzenia zdrowia. Podleganie chronicznemu stresowi predysponuje również do popadania w uzależnienia od substancji odurzających, które są wykorzystywane do obniżenia napięcia.
„Naukowcy z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu Badawczego opracowali Kwestionariusz Psychofizycznych i Organizacyjnych Warunków Pracy (POWR), przeznaczony do zbadania obciążenia psychofizycznego dla pracowników gospodarstw rolnych w aspekcie bezpieczeństwa pracy. Z przeprowadzonego z jego wykorzystaniem badania z udziałem 503 rolników wynika, że największą uciążliwość w pracy mieszkańcy wsi odczuwają w związku z brakiem czasu, niepokojem dotyczącym sytuacji finansowej, zmiennymi warunkami atmosferycznymi, awariami sprzętu, niskimi plonami i wysokim spiętrzeniem prac” – czytamy w serwisie Kasy.
Znamy wysokość składek na rolnicze ubezpieczenia w I kwartale 2024 r. Ile trzeba będzie zapłacić?
Własne sposoby na efektywny odpoczynek
Według autorów opracowania, powiązanie pomiędzy wypadkowością w rolnictwie a stresem, odzwierciedla mechanizm: rolnik pod wpływem stresu niedosypia, odczuwa silny niepokój bądź inne negatywne emocje, zaniedbuje swoje zdrowie fizyczne i psychiczne, ma kłopoty z koncentracją – jego reakcje na niespodziewane zdarzenia bywają opóźnione lub nieadekwatne. Jeśli do tego dojdą dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, przemęczenie oraz brak świadomości zagrożeń związanych z wykonywaną pracą, to ryzyko wypadku znacznie się zwiększa.
„Radzenie sobie ze stresem wymaga znalezienia własnych sposobów na efektywny odpoczynek i zachowanie równowagi pomiędzy nim a pracą. Dobrą strategią jest nawiązywanie kontaktów z innymi członkami społeczności i uzyskiwanie w ten sposób wsparcia, wbrew powszechnemu przekonaniu, że nie wypada nikogo prosić o pomoc, że należy być samowystarczalnym, nie należy dzielić się z innymi swoimi problemami i przemyśleniami. By utrzymać dobry stan psychofizyczny, warto zadbać o właściwą organizację pracy (przewidywać przerwy na odpoczynek i regenerację siły, kontakt z rodziną i znajomymi), zdrową dietę, aktywność fizyczną, efektywny wypoczynek, realizację pasji i hobby. Jeśli jednak wystąpi kryzys, dotychczasowe metody radzenia zawiodą i czujemy, że sytuacja nas przerasta, warto udać się do specjalisty w celu nabycia umiejętności radzenia sobie ze stresem” – wskazuje KRUS.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
