Końcówki młodych kłosów są zdeformowane i zasychają? To mogą być efekty żerowania żółwinka zbożowego lub lednicy zbożowej.
Właśnie takie objawy na życie i pszenżycie ozimym zaobserwował wczoraj jeden z naszych czytelników z woj. zachodniopomorskiego. Po dokładnej lustracji pola okazało się, że na roślinach grasuje żółwinek zbożowy.
Żółwinek zbożowy nakłuwa rośliny, po czym wysysa z nich soki. Szkody wyrządzają zarówno osobniki dorosłe, jak i larwy, które przypominają wyglądem osobniki dorosłe, z tym, że są mniejsze i pozbawione skrzydeł. Początkowo nakłuwają liście oraz pochwy liściowe, jednak głównym miejscem żerowania żółwinka zbożowego są kłosy z zawiązującymi się ziarniakami.
Na plantacjach zbóż, zwłaszcza na brzegu pól można zaobserwować dorosłe osobniki skrzypionki zbożowej przygotowujące się do składania jaj. Mamy sygnały, że w niektórych rejonach kraju na liściach dostrzeżono już pierwsze jaja...
Żerowanie powoduje zakłócenia w wykształcaniu ziarniaków, a w konsekwencji w wypełnianiu kłosów ziarniakami. Niejednokrotnie pozostają one wypełnione tylko do połowy. Uszkodzone kłosy wcześniej bieleją. Dochodzi też do deformacji wierzchołków kłosów i ości w wyniku działania enzymów ślinowych wydzielanych przez żółwinka zbożowego.
Enzymy mogą wpływać także na pogorszenie jakości wypiekowej ziarna, ponieważ wykazują zdolność do rozkładania glutenu.
Żółwinek zbożowy wydaje w roku jedno pokolenie. Dorosłe osobniki, które już się pojawiły, po zakończeniu okresu żerowania będą szukały miejsc do zimowania w wierzchniej warstwie gleby na polu oraz w przydrożnych ściółkach lub zaroślach.
Na przełomie kwietnia i maja przyszłego roku przelecą na zboża, głównie ozime, gdzie po krótkim okresie żerowania złożą na liściach i źdźbłach jaja, w dwóch charakterystycznych rzędach. Wylegną się z nich jasnozielone larwy, które po kilku godzinach ściemnieją. Larwy żerują podobnie do postaci dorosłych, szybko osiągając pełny rozwój.
Niestety, ale nie ma zarejestrowanych preparatów do zwalczania żółwinka zbożowego w życie i pszenżycie ozimym. Są zarejestrowane trzy środki do zwalczania tego szkodnika w uprawie pszenicy ozimej, ale tylko w okresie od trzeciego liścia do końca fazy krzewienia (BBCH 13-29). Bazują na deltametrynie (grupa pyretroidów).
W późniejszych fazach rozwojowych, występowanie tego szkodnika ograniczają zabiegi wykonywane przeciwko skrzypionkom oraz mszycom.
Próg ekonomicznej szkodliwości dla żółwinka zbożowego wynosi średnio 2 larwy/m2.
Warto też pamiętać o niechemicznych metodach ograniczających występowanie tego szkodnika, jak chociażby o wykonywaniu podorywki po zbiorze plonów. Może to zmniejszyć liczbę zimujących w glebie dorosłych postaci żółwinka zbożowego.