Zaprawianie to konieczność

Zboża jare mogą być porażane przez wiele gatunków grzybów, które często znacząco obniżają plon. Dlatego konieczne jest ograniczanie ich występowania. Niektóre zwalczyć można tylko stosując odpowiednią zaprawę nasienną.

Zasiedlenie ziarna siewnego przez patogeny jest niewidoczne, podobnie jak zagrożenie jakie ze sobą niesie. Jest to główny powód, aby profilaktycznie wykonać zabieg zaprawiania nasion. Mimo wielu korzyści czasami trudno do niego przekonać wielu przedsiębiorców rolnych.

Ważna jest świadomość zagrożenia

Nie chodzi o to, by straszyć producentów zbóż jarych, ale warto uświadomić sobie, że stosowanie niezaprawionego materiału siewnego stanowi duże ryzyko. Rzadko zdarza się, aby podczas siewu zbóż jarych warunki glebowe i przebieg pogody były korzystne dla wschodów i rozwoju roślin. Bardzo często gleba w tym czasie jest nadmiernie uwilgotniona, a temperatura powietrza jest wprawdzie dodatnia, ale dość niska. Bywają lata, że ziarno trafia do gleby przesuszonej. W przypadku, gdy wysiewa się materiał siewny wyprodukowany we własnym gospodarstwie, a nie kwalifikowany i zaprawiony, to ryzyko wystąpienia strat jest duże. Największe zagrożenie stanowią wówczas: śnieć cuchnąca (Tilletia caries) w pszenicy i głownia pyląca jęczmienia (Ustilago nuda). Z ziarnem można „zawlec” na pole także inne patogeny, które ujawniają się na roślinach nie zawsze na początku wzrostu, niekiedy dopiero podczas kłoszenia, a wtedy na ratunek jest już za późno. Na plantacjach obsiewanych niezaprawionym ziarnem obserwuje się również większe nasilenie zgorzeli przed- i powschodowej. Ilość roślin porażonych przez sprawców tej choroby zdecydowanie wzrasta, gdy panują warunki sprzyjające rozwojowi grzybów chorobotwórczych znajdujących się w glebie, np. Fusarium sp., ale niekorzystne dla wschodów i rozwoju roślin. Zgorzel siewek może powodować jeden gatunek np. Fusarium graminearum lub Fusarium culmorum, ale zdarza się, że porażenia dokonuje jednocześnie kilka gatunków. Stosowanie zapraw w przypadku sprawców zgorzeli zdecydowanie korzystnie wpływa na utrzymanie optymalnej obsady roślin.

Jedyny ratunek

Gdy na ziarnie pszenicy znajdują się zarodniki grzybów powodujących: śnieć cuchnącą, śnieć gładką, a w ziarnie jęczmienia obecna jest w okolicach zarodka grzybnia sprawcy głowni pylącej, to jedynie używając zapraw zawierających odpowiednią substancję czynną można pozbyć się tych groźnych dla zbóż jarych sprawców chorób. Podobnie, tylko przy pomocy zapraw, zwalcza się sprawców głowni zwartych jęczmienia i owsa, pasiastości liści jęczmienia i głowni pylącej owsa.

Do ochrony zbóż jarych zarejestrowanych jest wiele zapraw (tab.). Do zaprawiania ziarna pszenicy i jęczmienia jarego jest wystarczająco dużo różnorodnych produktów, ale niestety stosunkowo mało jest tych do ochrony pszenżyta jarego i owsa.

Warto stosować ziarno kwalifikowane zaprawione w podmiotach certyfikowanych przez ESTA. Taki materiał siewny jest dobrą inwestycją, gwarantuje bowiem najwyższe światowe standardy.

Przyszłość nie jest optymistyczna

Istnieje realne zagrożenie zmniejszenia asortymentu zapraw, które używane są do zaprawiania ziarna zbóż, w tym gatunków jarych. Wiele substancji czynnych, które wchodzą w skład zapraw, oczekuje na odnowienie zezwolenia w UE lub kończą się ich możliwości stosowania w bliskiej przyszłości. Zatwierdzenie zezwolenia dla s.cz., które zawierają zaprawy, wygasa zgodnie z poniższym harmonogramem (dane na podstawie EU Pesticides Database): Prochloraz – 01.04.2022 r., Cyprokonazol – 21.12.2021 r., Imazalil – 31.12.2024 r., Fluoksastrobina – 31.07.2022 r., Fludioksonil – 31.10.2022 r., Difenokonazol – 31.12.2022 r., Tritikonazol – 30.04.2022 r., Tebukonazol – 31.08.2022 r., Sedaksan – 31.05.2025 r., Fluksapuroksad – 31.05.2025 r. a także Ipkonazol – 30.11.2024 r.

W przypadku s.cz. prochloraz oraz cyprokonazol, Komisja Europejska wydała już decyzję wycofującą ww. substancje czynne i podane daty nie ulegną już zmianie. W odniesieniu do pozostałych wymienionych substancji czynnych podane daty mogą zostać wydłużone ze sprawą prowadzonych badań i zbieranej przez firmy będące właścicielem dokumentacji potwierdzającej brak ich negatywnego wpływu na układ endokrynny zwierząt stałocieplnych i środowisko. W związku z wycofaniem substancji czynnych asortyment zapraw nasiennych stosowanych w uprawie zbóż jarych może ulec znacznej redukcji. Miejmy nadzieję, że nie stanie się to w najbliższym czasie.

Przykłady substancji czynnych i preparatów zarejestrowanych do zaprawiania ziarna zbóż jarych

p  – pszenica; j  –  jęczmień; o  –  owies; pż  –  pszenżyto; ż  –  żyto

Artykuł ukazał się w wydaniu 01/2022 miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny". ZAPRENUMERUJ